Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #11401

    (een) beest
    (m/v )

    gierig persoon

    “En beest dat ze is; ze zou een frank in twee bijten”. "Ja ‘t, ’t is een beest (of "Ja z’, ze is beest") – en erg (= schraperig, gretig, vgl. Engelse ‘eager’)".

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door guidoliessens op 04 Dec 2023 09:23
    0 reactie(s)

    #11402

    gedacht, zich ergens een ~ van maken

    ergens in berusten, zich erbij neerleggen

    Na een kwade val: “Lopen zal er niet meer inzitten.” “Ge zult er u een gedacht moeten van maken.”

    Maar na een eind hebben we ons daar allebei bij gesteld, mijn vent en ik, en hebben we gezegd van ‘Margot kan niet goed rekenen en we moeten daar een gedacht van maken dat ze dat nooit goed gaat kunnen.’ (libstore.ugent.be)

    Ten eerste moeten wij er ons definitief een gedacht van maken dat die secularisatie onomkeerbaar is. (kerkglabbeek.be)

    Zal er mij gewoon een gedacht van maken dat ik het misschien niet vind en dat ik mij dan niet te snel mag zorgen maken. (deverdwaaldeooievaar.be)

    Regio Vlaamse Ardennen
    Bewerking door guidoliessens op 04 Dec 2023 09:13
    1 reactie(s)

    #11403

    sm

    afkrting soldaat-milicien, zie aldaar

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 Dec 2023 08:17
    0 reactie(s)

    #11404

    soldaat-milicien
    (zn. m.; ~s)

    soldaat die als dienstplichtige (milicien) opgeroepen werd om in het leger te dienen

    ook verkort als sm (zie voorbeelden)

    Luc Vanhoenacker geb. Jabbeke 12/11/1954- soldaat Milicien klasse 1973 – gest. Ongeval 2/10/1973 (delcampe.net)

    De kleine gedenkplaat rechts van het portaal van de kerk herdenkt een soldaat milicien omgekomen in Congo bij een vliegtuigcrash. (bel-memorial.org)

    Het gaat in casu om een soldaat-milicien met onbepaald verlof vervolgd wegens desertie. (kuleuven.be)

    De gewone SM (soldaat milicien) werd bij gebrek aan tijd niet meer aangeleerd, ook op oefeningen kreeg hij geen overzicht over wat er eigenlijk gebeurde, de fuselier moest alleen weten welke zijn schootssector met begrenzingen was, wie er links, rechts en achter hem zat en waar hij zijn chef kon vinden. (ablhistoryforum.be)

    Persoonlijk voelde ik me meer teef dan man toen ik, als soldaat-milicien bij de 11de Genietroepen in Zwijndrecht, in het holst van de nacht wakker werd van een bronstige dobermann die op mijn benen zat te rijden alsof dat droog rampetampen hém de tijd van zijn leven bezorgde. (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 Dec 2023 08:17
    0 reactie(s)

    #11405

    milicien
    (de ~ (m.), -s)

    dienstplichtige

    vnw:
    •dienstplichtig soldaat, dienstplichtige
    •soldaat

    In de standaardtaal in België wordt naast dienstplichtige ook milicien gebruikt. Dat woord raakt echter stilaan verouderd, wellicht omdat het typisch verwees naar Belgische dienstplichtigen en omdat de dienstplicht in België al vele jaren is opgeschort. Taaladvies.net

    zie ook soldaat-milicien

    Miliciens wisten wat ‘de muur doen’ betekende.
    (muur, de ~ doen)

    ‘Je hoeft niet te denken, het leger denkt voor jou’, was de eerste slogan die de miliciens te horen kregen. (standaardtaal in België) Taaladvies.net

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 Dec 2023 08:11
    0 reactie(s)

    #11406

    milicien
    (de ~ (m.), -s)

    dienstplichtige

    vnw:
    •dienstplichtig soldaat, dienstplichtige
    •soldaat

    In de standaardtaal in België wordt naast dienstplichtige ook milicien gebruikt. Dat woord raakt echter stilaan verouderd, wellicht omdat het typisch verwees naar Belgische dienstplichtigen en omdat de dienstplicht in België al vele jaren is opgeschort. Taaladvies.net

    Miliciens wisten wat ‘de muur doen’ betekende.
    (muur, de ~ doen)

    ‘Je hoeft niet te denken, het leger denkt voor jou’, was de eerste slogan die de miliciens te horen kregen. (standaardtaal in België) Taaladvies.net

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 Dec 2023 08:10
    0 reactie(s)

    #11407

    milderen
    (ww. milderde, gemilderd)

    - verzachten, matigen
    - verkleinen, minderen

    vnw: verzachten, temperen, matigen, verminderen
    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015 standaardtaal

    Dendermonde kwam terug beter in het spel en milderde de stand tot 1-5.

    Pas bij een 0-8 achterstand kon Nieuwkerke milderen.

    Hoe helpen houtproducten de klimaatverandering te milderen?

    De stookolieverbruikers proberen vandaag het effect van de zeer hoge prijs op een andere manier te milderen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 Dec 2023 08:08
    1 reactie(s)

    #11408

    bovenlokaal
    (bijwoord)

    de gemeentegrenzen overtreffend, vaak gebruikt voor interlokale voorzieningen of verbindingen

    We werken bovenlokaal al aan een vrachtwagenroutenetwerk dat het dorp van Gierle en onze drie andere dorpen spaart." (VRTNWS)

    Bovenlokale fietsroutes zijn routes voor fietsverplaatsingen voor woon-werk-, woon-school-, woon-winkelverkeer en recreatief verkeer. (Vlaams Brabant)

    Het Vlaams parlement keurde op 6 juni 2018 het decreet over de bovenlokale cultuurwerking goed en dit is sinds 1 januari 2019 van kracht. Hieronder geven we je meer informatie over dit decreet en over de mogelijkheden voor jeugdwerk. (De Ambrassade)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 03 Dec 2023 10:38
    0 reactie(s)

    #11409

    varkensmignonette

    zie mignonette

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 02 Dec 2023 10:11
    0 reactie(s)

    #11410

    mignonette
    (zn. m.; ~s)

    vnw: varkensoester

    ook varkensmignonette (zie voorbeelden)

    Bak de mignonette zo’n 2 min. aan beide zijdes, dan is het vlees mooi rosé. Heb je het vlees liever wat meer doorbakken? Laat het dan een minuutje langer in de pan liggen. (15gram.be)

    Varkensmignonette met mosterdsaus, krieltjes, gewokte boontjes en paksoi (carrefour.be)

    Maar de mignonette waar wij het over hebben, is een heel sappig stukje varkensvlees: zuiver spiervlees van de rug, zonder vet of vliezen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 02 Dec 2023 10:10
    0 reactie(s)

    #11411

    mieren
    (~ de, gemierd zw. ww.)

    mikken, aandachtig kijken

    vnw: turen, loeren, staren

    vergelijk: F mirer Sp mirar (kijken)

    gehoord in de provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen

    Ge moet goed mieren om in de roos te schieten.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 02 Dec 2023 09:59
    1 reactie(s)

    #11412

    actief, iets op het ~ schrijven
    (uitdrukking )

    tot de verdienste rekenen van, de verdienste zijn van
    verg: AN: op het conto schrijven van, en Fr: ajouter à son actif
    zie ook actief, iets op zijn ~ hebben

    De lage inflatie in België zou ik niet op het actief schrijven van een gezond regeringsbeleid. Indien men de economie helemaal plat legt, is er geen vraag meer. (Senaat)

    De tweede milieuprijs van Vlaams-Brabant gaat opnieuw naar het Pajottenland. Vorig jaar mochten de medewerkers van de KIC-actie in Gooik de prijs op hun actief schrijven. (Nieuwsblad)

    Bovendien kan de ploeg van Peyrelevade op haar actief schrijven dat ze de bank door een helletocht heeft geloodst waar het meer dan een keer dansen aan de rand van de vulkaan was. (De Tijd)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 01 Dec 2023 18:23
    0 reactie(s)

    #11413

    bloedkaros
    (zn. m.; ~sen)

    De bloedkoets of bloedkaros is de naam van een spookachtig rijtuig dat voorkomt in volksverhalen en als kinderschrik in de Vlaamse folklore. (wikipedia)

    Vroeger vertelde men de kinderen over de Bloedkaros die in Dendermonde rondreed. Dat was een kar waarin alle kinderen die ’s avonds nog op straat liepen, werden onthoofd. Hun lijken werden naar een put gebracht. (volksverhalenbank.be)

    In de achttiende en negentiende eeuw werd, vooral in (Oost-Zeeuws-)Vlaanderen, het verhaal van de ‘boekaros’ (bloedkaros) veel verteld. Kinderen die niet op tijd thuiskwamen, zouden worden meegenomen in de karos. (zeeuwseankers.nl)

    Op middernacht rijdt de bloedkaros of hellewagen in rnenig dorp door de lucht. Het water van de Leie verandert in wijn. (idesetautres.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Dec 2023 10:31
    5 reactie(s)

    #11414

    bloedkaros
    (zn. m.; ~sen)

    De bloedkoets of bloedkaros is de naam van een spookachtig rijtuig dat voorkomt in volksverhalen en als kinderschrik in de Vlaamse folklore. (wikipedia)

    Vroeger vertelde men de kinderen over de Bloedkaros die in Dendermonde rondreed. Dat was een kar waarin alle kinderen die ’s avonds nog op straat liepen, werden onthoofd. Hun lijken werden naar een put gebracht. (volksverhalenbank.be)

    In de achttiende en negentiende eeuw werd, vooral in (Oost-Zeeuws-)Vlaanderen, het verhaal van de ‘boekaros’ (bloedkaros) veel verteld. Kinderen die niet op tijd thuiskwamen, zouden worden meegenomen in de karos. (zeeuwseankers.nl)

    Op middernacht rijdt de bloedkaros of hellewagen in rnenig dorp door de lucht. Het water van de Leie verandert in wijn. (idesetautres.be)

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Dec 2023 10:31
    5 reactie(s)

    #11415

    mieren in de benen hebben
    (uitdr.)

    rusteloos zijn, opgewonden zijn
    lett. en fig.: rusteloze benen

    vnw: mieren in zijn benen hebben: niet stil kunnen zitten

    Rusteloze benen en ‘mieren’ in de benen zijn ongemakken die kunnen wijzen op een slechtere doorbloeding en dus ook op spataders. (goedgevoel.be)

    Dit vertaalt zich in verstoring van zweetproductie, druk- en temperatuurgevoel maar ook als pijn, gevoelsstoornissen zoals zinderingen, tintelingen, ‘mieren’ in de benen of voeten. (azzeno.be)

    En we zitten zeker met mieren in de benen’, stelt Mariani. De topman van de bankverzekeraar verheugt er zich over dat Dexia het openstaande bedrag van 95 … (standaard.be)

    De radio staat uit, het appartement is vreselijk stil, Mon krijgt mieren in de benen. De wortelen stoven niet snel genoeg, het maakt hem ongeduldig, de keuken weet hem voor een keer niet te ontspannen, hij moet naar buiten, lopen, mensen zien. (apache.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Dec 2023 08:10
    1 reactie(s)

    #11416

    miekes
    (zn. altijd meerv.)

    meisjes van plezier, prostituees

    vnw: mieke: prostituee

    zie ook: miekes, naar de ~ gaan

    Ik zag je lopen in het schipperskwartier, zijde weer naar de miekes geweest?

    Regio Waasland
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Dec 2023 07:59
    1 reactie(s)

    #11417

    miekes
    (zn. altijd meerv.)

    meisjes van plezier, prostituees

    vnw: mieke: prostituee

    zie ook: miekes, naar de ~ gaan

    Ik zag je lopen in het schipperskwartier, zijde weer naar de miekes geweest?

    Regio Waasland
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Dec 2023 07:58
    1 reactie(s)

    #11418

    miekes, naar de ~ gaan
    (uitdr.)

    naar/bij de Miekes gaan: naar de hoeren gaan

    vnw: naar de miekes gaan: naar de hoeren gaan

    Miekes wordt meestal (uitsluitend?) in het mv gebruikt.

    Antwerpen stad: naar de maskes gaan

    Elkeskeer als em zogezegd gaat kaarten, gaat em naar de Miekes.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 01 Dec 2023 07:57
    4 reactie(s)

    #11419

    middenstad
    (zn. v.; ~steden)

    vnw: binnenstad, stadskern

    Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981): Centrum van een stad; binnenstad, stadskern

    Stedebouwkundige ontwikkeling en sanering van de middenstad te Antwerpen. (ugent.be)

    Na een paar steekproeven in de middenstad bleek men ook daar de naam SWIES (meervoud. SWIESEN of SWIESELS) te gebruiken voor een rond, gedraaid, gebakje (vliz.be)

    De lay-out van de middenstad wordt herbekeken. Als de stationsomgeving volledig gerenoveerd wordt zijn er in de parkeertoren veel parkeerplaatsen … (geraardsbergen.n-va.be)

    Alleen in de middenstad, waar prestigieuze wolkenkrabbers verrezen als de Empire State Building of de Irving Trust Building, was werk te vinden. (standaard.be)

    We willen tonen dat we er ook zijn voor de middensteden, dat we naar hen toekomen. (knack.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Nov 2023 08:23
    0 reactie(s)

    #11420

    middenstad
    (zn. v.; ~steden)

    vnw: binnenstad, stadskern

    Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981): Centrum van een stad; binnenstad, stadskern

    Stedebouwkundige ontwikkeling en sanering van de middenstad te Antwerpen. (ugent.be)

    Na een paar steekproeven in de middenstad bleek men ook daar de naam SWIES (meervoud. SWIESEN of SWIESELS) te gebruiken voor een rond, gedraaid, gebakje (vliz.be)

    De lay-out van de middenstad wordt herbekeken. Als de stationsomgeving volledig gerenoveerd wordt zijn er in de parkeertoren veel parkeerplaatsen … (geraardsbergen.n-va.be)

    Alleen in de middenstad, waar prestigieuze wolkenkrabbers verrezen als de Empire State Building of de Irving Trust Building, was werk te vinden. (standaard.be)

    We willen tonen dat we er ook zijn voor de middensteden, dat we naar hen toekomen. (kanck.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 30 Nov 2023 08:23
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.