Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
renoveren (van een huis, een gebouw, …)
vnw: een gebouw opfrissen: vernieuwen, renoveren
Typisch Vlaams: een huis opfrissen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 2
Sociaal Huis opgefrist. Het Sociaal Huis, de thuishaven van het OCMW, is door de gemeentearbeiders gerenoveerd. (gva.be)
Vijf architecten willen lelijkste Gents gebouw opfrissen (hln.be)
Tijdens de afgelopen jaren werd het huis opgefrist, zo werd de keuken bij de woonkamer getrokken en volledig vernieuwd, werd er nieuwe vloer gelegd in de … (immospeurder.vom)
vooraanstaande geneeskunde
zie ook spits
Het verwerven van een HD manometrie maakt dat spitsgeneeskunde in het Delta ziekenhuis binnen bereik is. (chirecpro.be)
De vier menen dat zij op zekere punten vaak zelfs betere spitsgeneeskunde verzorgen dan de universitaire ziekenhuizen. (nieuwsblad.be)
Levert hij spitsgeneeskunde in de aanpak van het chronisch vermoeidheidssyndroom of moeten we hem bestempelen als een ordinaire charlatan? (artsenkrant)
Spitsgeneeskunde? De Universitaire Ziekenhuizen waren aanvankelijk het toevluchtsoord voor patiënten met de meest ingewikkelde aandoeningen … (standaard.be)
de top, het neusje van de zalm
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
zie ook spits, aan de ~ staan
ook in verbindingen zoals spitstechnologie; spitsonderzoek; spitsindustrie; spitsgeneeskunde
Zij staat aan de spits van het wetenschappelijk onderzoek naar alzheimer.
destandaard.be: In meerdere onderzoeksdomeinen werken Belgische vorsers in de spits van de wetenschap…
> andere betekenis van spits
schreeuwen, roepen
SN-NL: zijn keel opzetten
Af en toe eens goed je keel openzetten kan toch deugd doen, niet? (facebook)
Ze konden dan met twee hun keel openzetten. Dat was natuurlijk geen manier van doen. Er was geen opvang voorzien. (cavavub.be)
Het is vandaag Scream Day – van schreeuwen, niet de horrorklassieker uit 1996 – dus mogen we met z’n allen de keel openzetten. (humo.be)
houd daar eens mee op, zeg eens wat anders
< uitspraak van Bart De Wever na zijn verkiezingsoverwinning te Antwerpen in 2012, wordt sindsdien algemeen gebruikt
Van Dale 2018 BE zet die plaat af!
herhaal niet steeds hetzelfde, hou op met dat gezeur
Iets directer in zijn antwoord was Open VLD-fractieleider Patrick Dewael in zijn antwoord aan Calvo. “Elk jaar opnieuw probeert u de cijfers te betwisten. Zet die plaat af.” (deredactie.be)
“Zet die plaat toch eindelijk eens af man ! Ze is grijsgedraaid en ze klonk van het begin al vals (…)” reactie in Doorbraak op 03/12/18)
Ook ‘Van Afrika tot in Amerika’ is dankzij de K3’tjes een gevleugelde uitdrukking geworden. Zelfs bepaalde momenten, zoals Bart De Wever die de legendarische woorden ‘zet die plaat af’ uit bij zijn verkiezingsoverwinning in 2012, kunnen het woordenboek halen. (Ruud Hendrickx op vrt.be)
overal ter wereld
Opm: oorspronkelijkk liedje van K3, maar ondertussen in het algemeen taalgebruik geïnfiltreerd. Ondertussen ook in .NL, maar van VL oorsprong
Boek je tickets maar al, want deze bestemmingen zijn klaar om ontdekt te worden. Van Afrika tot in Amerika: de reistrends voor 2019. (metrotime.be)
Van Afrika tot in Amerika: ‘geluk’ is niet overal hetzelfde. (newsmonkey.be)
Van Afrika tot in Amerika, van Kinshasa tot in Panama. De Panama Papers leggen de mondialisering in ongekend detail bloot. (mo.be)
DNA-test koning Albert II haalt wereldpers: van Afrika tot in Amerika. (hln.be)
Ook ‘Van Afrika tot in Amerika’ is dankzij de K3’tjes een gevleugelde uitdrukking geworden. Zelfs bepaalde momenten, zoals Bart De Wever die de legendarische woorden ‘zet die plaat af’ uit bij zijn verkiezingsoverwinning in 2012, kunnen het woordenboek halen. (Ruud Hendrickx op vrt.be)
(mobiliteit) aanliggend gelijkgronds, moordend gevaarlijk fietspad,
dikwijls ook “moordstrookje” (deze stroken zijn zeer smal) genoemd
Zie ook zelfmoordstrook
Moordstrookje is woord van het jaar 2018 in Vlaanderen.
“Een aanliggend gelijkgronds fietspad, zo luidt de officiële term voor de strook waarop Noah en Maarten om het leven kwamen. Maar in de mobiliteitssector is al vele jaren een ander woord in omloop: ‘moordstrookje’.” (DS 290918)
FIETSEN OVER MOORDSTROOK – Het Nieuwsblad (2011)
In Vlaanderen resulteert dit in de welhaast klassieke profielen van de Gewestweg-met-moordstrook voor fietsers en de vrijwel stoeploze dorpsstraat. (Kris Peeters – 2000 – ?Automobiles)
Vlaanderen: beter fietspad, minder ’moordstroken’ (trouw.nl)
Opnieuw miljoenen extra fietsers geteld in provincie Antwerpen: “Alle overheden samen moeten moordstrookjes aanpakken” (vrt.be – 2024)
een betrekking vacant stellen
vnw: een betrekking openverklaren: vacant verklaren
vgl. openverklaring
Ik heb een brief gestuurd naar alle nationale bonden en ik heb mijn job open verklaard. Niemand heeft zich gemeld. (demorgen.be)
De selectiecommissie bestaat steeds uit iemand van de personeelsdienst en de leidinggevende van de dienst waarbinnen de vacature open verklaard werd. (Brugge.be)
De gemeenteraad moet de betrekking open verklaren. De raad bepaalt bij de vacant-verklaring van deze betrekking de wijze waarop de invulling zal gebeuren (Westerlo)
Los daarvan, als een gemeentebestuur een functie open verklaart en het gaat – zonder dat ik dat geringschat – over iemand in de poetsdienst, dan moet dat in minstens twee kranten worden gepubliceerd. (vlaamsparlement.be)
vnw: vacature
taaladvies: “In ambtelijk taalgebruik in België wordt ook wel gesproken van het open verklaren of van de openverklaring van een betrekking. Dat gebruik is geen standaardtaal.”
vgl. open verklaren
Door het wegstemmen van de oprichting van gemeentelijk kleuteronderwijs, kwam de openverklaring van een betrekking meteen ook te vervallen. (standaard.be)
Zijn geld krijgt hij niet terug zolang het college de openverklaring niet heeft ingetrokken. (demorgen.be)
Het personeel is ook niet te spreken over de openverklaring voor contractuele brandweermannen, die op de gemeenteraad wordt besproken. (vrt.be)
Het Waalse Parlement is het parlement van het Waalse Gewest. Het controleert de Waalse regering, en is bevoegd voor de gewestmateries in Wallonie en Duitstalig België. Het parlement is gevestigd in een gerenoveerd kloosterpand in Namen. (vlaamsparlement.be)
Klik op de afbeelding
Waals Parlementsgebouw en de Citadel
“Het Waals Gewest heeft een wetgevende vergadering, het Waals parlement dat 75 leden telt die rechtstreeks verkozen zijn bij algemeen stemrecht voor een duur van vijf jaar.” (belgium.be)
consulaat met aan het hoofd een ereconsul
Borgloon zamelt spullen in bij Oekraïens ereconsulaat in Hoepertingen (hln.be)
Ereconsulaat Rwanda Vlaanderen | Facebook
Ereconsulaat: Behalve consulaten en consulaten-generaal zijn er consulaire agentschappen waarvan de verantwoordelijkheid is toevertrouwd aan ereconsuls, die geen beroepsdiplomaten zijn en de nationaliteit kunnen hebben van het uitzendende land of van het land van verblijf. (nl.frwiki.wiki)
Belgisch ereconsulaat Managua. de la CST (Central Sandinista de Trabajadores), 1 cuadra sur, 20 varas oeste, Calle 27 de Mayo, Managua Managua – Nicaragua. (flandersinvestmentandtrade.com)
In Azië komt er zoals eerder aangekondigd een consulaat in Chennai, in het zuiden van India en een ereconsulaat in Myanmar. (vrt.be)
vnw: vacature
taaladvies: “In ambtelijk taalgebruik in België wordt ook wel gesproken van het open verklaren of van de openverklaring van een betrekking. Dat gebruik is geen standaardtaal.”
Door het wegstemmen van de oprichting van gemeentelijk kleuteronderwijs, kwam de openverklaring van een betrekking meteen ook te vervallen. (standaard.be)
Zijn geld krijgt hij niet terug zolang het college de openverklaring niet heeft ingetrokken. (demorgen.be)
Het personeel is ook niet te spreken over de openverklaring voor contractuele brandweermannen, die op de gemeenteraad wordt besproken. (vrt.be)
van een betrekking of een vacature: plaatsen, vacant maken
vnw: een betrekking openstellen: vacant verklaren
Typisch Vlaams: een betrekking openstellen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
Bij de juridische dienst wordt een vacature opengesteld voor een jurist die het College van Toezicht op de Bedrijfsrevisoren (fsma.be)
…bevorderingsgraad waarin de betrekking opengesteld zal worden. (overheid.vlaanderen.be)
Tevens wordt een beschrijving gegeven van de opengestelde betrekking, van de werkvoorwaarden die bij de werkgever opgelegd zijn, en van de voordelen die hij kan toekennen.(fgov.be)
bloeien
vnw: bloeien: mijn tulpen staan mooi open
Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981): Van bloemen, planten: bloeien, in bloei staan.
Er zal zondag nog altijd een overvloed aan tulpen openstaan. Honderden liefhebbers krijgen op ‘Tulpendag’ hun boeket.’ (nieuwsblad.be)
Met de grond die hiervoor genoemd is fleurt hij helemaal op; Bloemen staan mooi open en naar boven. (tuinadvies.be)
een winkel, bedrijf, zaak, … runnen
vnw: een winkel/café openhouden: een winkel/café hebben, houden
standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2018 online: BE
SN-NL: een winkel houden
Hij heeft heel zijn leven een café open gehouden op ’t marktplein.
dichtbij de afsluiting van het parcours
zie ook koord
Ook Tom Boonen mengde zich in het strijdgewoel, maar de 35-jarige ‘Bom van Balen’ slaagde er niet in om zich langs de koord los te maken. (demorgen.be)
Ondertussen verhoogde Rudisha het tempo elke 100m, maar net voor het ingaan van de laatste 200m probeerde de Pool Adam Kszczot langs de koord te passeren. (atni.be )
De officials wilden ons allemaal langs de koord laten toekomen en zwaaien met de armen met een soort opstopping tot gevolg. (bloggen.be)
wielerterm: de kant van het parcours ihb tijdens de sprint
vgl. koord, langs de ~
“Misschien sprint ik nog niet genoeg aan de koord, maar het is volgens mij zeker niet mijn fout.” (sporza.be)
Blijf je aan de koord fietsen waar je vorige bocht zat en niet uitwijkt naar rechts dan win je altijd. (hln.be)
De Italiaan koos de koord en hield Hofstetter en De Bondt nog nipt af. (sporza.be)
stronk, dikke plank, tak, stuk hout
Bole zoals in bolewerc (bolwerk), een constructie van houten palen (pallisade, verschansing) ter verdediging.
“Smijt nog een bole hout op het vuur!” Bole hout, duidelijk een tautologie.
Bolen in eik kunnen voor sommige toepassingen de aangewezen oplossing zijn. (eiken-balken.be)
De beuken bolen worden verticaal gezet om de mooie witte kleur te behouden. Na enkele weken kan het beuken boolhout dan kunstmatig gedroogd worden (thyshout.be)
Eikenhout: gevierschaald, bolen, balken, panelen en kepers (zowel Franse als Europese eik) (craswoodshops.be)
stronk, dikke plank, tak, stuk hout
Bole zoals in bolewerc (bolwerk), een constructie van houten palen (pallisade, verschansing) ter verdediging.
“Smijt nog een bole hout op het vuur!” Bole hout, duidelijk een tautologie.
vnw: een dossier aanleggen
Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clercq – 1981): naar fr. ouvrir un dossier au nom de
vgl. opmaken, dossier ~
Cijfers voor 2017 zijn er nog niet, maar in het eerste jaar van de nieuwe wetgeving werden er in totaal 207 dossier geopend voor voyeurisme. (vrt.be)
De Federale Gerechtelijke Politie heeft een dossier geopend over een Afghaans netwerk van prostitutie van minderjarige jongens (demorgen.be)
De BBI zal nu een dossier openen om te kijken of de informatie klopt en eventueel wordt er ook een onderzoek ingesteld. (standaard.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.