Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #11271

    opfrissen
    (ww. friste op; opgefrist)

    renoveren (van een huis, een gebouw, …)

    vnw: een gebouw opfrissen: vernieuwen, renoveren

    Typisch Vlaams: een huis opfrissen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 2

    Sociaal Huis opgefrist. Het Sociaal Huis, de thuishaven van het OCMW, is door de gemeentearbeiders gerenoveerd. (gva.be)

    Vijf architecten willen lelijkste Gents gebouw opfrissen (hln.be)

    Tijdens de afgelopen jaren werd het huis opgefrist, zo werd de keuken bij de woonkamer getrokken en volledig vernieuwd, werd er nieuwe vloer gelegd in de … (immospeurder.vom)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 15 Jul 2024 10:19
    0 reactie(s)

    #11272

    spitsgeneeskunde
    (zn. m.)

    vooraanstaande geneeskunde

    zie ook spits

    Het verwerven van een HD manometrie maakt dat spitsgeneeskunde in het Delta ziekenhuis binnen bereik is. (chirecpro.be)

    De vier menen dat zij op zekere punten vaak zelfs betere spitsgeneeskunde verzorgen dan de universitaire ziekenhuizen. (nieuwsblad.be)

    Levert hij spitsgeneeskunde in de aanpak van het chronisch vermoeidheidssyndroom of moeten we hem bestempelen als een ordinaire charlatan? (artsenkrant)

    Spitsgeneeskunde? De Universitaire Ziekenhuizen waren aanvankelijk het toevluchtsoord voor patiënten met de meest ingewikkelde aandoeningen … (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Jul 2024 10:44
    0 reactie(s)

    #11273

    spits
    (zn. m.)

    de top, het neusje van de zalm

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen

    zie ook spits, aan de ~ staan

    ook in verbindingen zoals spitstechnologie; spitsonderzoek; spitsindustrie; spitsgeneeskunde

    Zij staat aan de spits van het wetenschappelijk onderzoek naar alzheimer.

    destandaard.be: In meerdere onderzoeksdomeinen werken Belgische vorsers in de spits van de wetenschap…

    > andere betekenis van spits

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Jul 2024 10:40
    0 reactie(s)

    #11274

    keel, zijn ~ openzetten
    (uitdr.)

    schreeuwen, roepen

    SN-NL: zijn keel opzetten

    vnw

    Af en toe eens goed je keel openzetten kan toch deugd doen, niet? (facebook)

    Ze konden dan met twee hun keel openzetten. Dat was natuurlijk geen manier van doen. Er was geen opvang voorzien. (cavavub.be)

    Het is vandaag Scream Day – van schreeuwen, niet de horrorklassieker uit 1996 – dus mogen we met z’n allen de keel openzetten. (humo.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Jul 2024 09:52
    0 reactie(s)

    #11275

    plaat, zet die ~ af
    (uitdrukking)

    houd daar eens mee op, zeg eens wat anders

    < uitspraak van Bart De Wever na zijn verkiezingsoverwinning te Antwerpen in 2012, wordt sindsdien algemeen gebruikt

    Van Dale 2018 BE zet die plaat af!
    her­haal niet steeds het­zelf­de, hou op met dat ge­zeur

    Iets directer in zijn antwoord was Open VLD-fractieleider Patrick Dewael in zijn antwoord aan Calvo. “Elk jaar opnieuw probeert u de cijfers te betwisten. Zet die plaat af.” (deredactie.be)

    “Zet die plaat toch eindelijk eens af man ! Ze is grijsgedraaid en ze klonk van het begin al vals (…)” reactie in Doorbraak op 03/12/18)

    Ook ‘Van Afrika tot in Amerika’ is dankzij de K3’tjes een gevleugelde uitdrukking geworden. Zelfs bepaalde momenten, zoals Bart De Wever die de legendarische woorden ‘zet die plaat af’ uit bij zijn verkiezingsoverwinning in 2012, kunnen het woordenboek halen. (Ruud Hendrickx op vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Jul 2024 09:43
    1 reactie(s)

    #11276

    van Afrika tot in Amerika
    (uitdr.)

    overal ter wereld

    Opm: oorspronkelijkk liedje van K3, maar ondertussen in het algemeen taalgebruik geïnfiltreerd. Ondertussen ook in .NL, maar van VL oorsprong

    Boek je tickets maar al, want deze bestemmingen zijn klaar om ontdekt te worden. Van Afrika tot in Amerika: de reistrends voor 2019. (metrotime.be)

    Van Afrika tot in Amerika: ‘geluk’ is niet overal hetzelfde. (newsmonkey.be)

    Van Afrika tot in Amerika, van Kinshasa tot in Panama. De Panama Papers leggen de mondialisering in ongekend detail bloot. (mo.be)

    DNA-test koning Albert II haalt wereldpers: van Afrika tot in Amerika. (hln.be)

    Ook ‘Van Afrika tot in Amerika’ is dankzij de K3’tjes een gevleugelde uitdrukking geworden. Zelfs bepaalde momenten, zoals Bart De Wever die de legendarische woorden ‘zet die plaat af’ uit bij zijn verkiezingsoverwinning in 2012, kunnen het woordenboek halen. (Ruud Hendrickx op vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 14 Jul 2024 09:42
    3 reactie(s)

    #11277

    moordstrook
    (de ~, (v.), ~stroken)

    (mobiliteit) aanliggend gelijkgronds, moordend gevaarlijk fietspad,
    dikwijls ook “moordstrookje” (deze stroken zijn zeer smal) genoemd

    Zie ook zelfmoordstrook

    Moordstrookje is woord van het jaar 2018 in Vlaanderen.

    “Een aanliggend gelijkgronds fietspad, zo luidt de officiële term voor de strook waarop Noah en Maarten om het leven kwamen. Maar in de mobiliteitssector is al vele jaren een ander woord in omloop: ‘moordstrookje’.” (DS 290918)

    FIETSEN OVER MOORDSTROOK – Het Nieuwsblad (2011)

    In Vlaanderen resulteert dit in de welhaast klassieke profielen van de Gewestweg-met-moordstrook voor fietsers en de vrijwel stoeploze dorpsstraat. (Kris Peeters – 2000 – ?Automobiles)

    Vlaanderen: beter fietspad, minder ’moordstroken’ (trouw.nl)

    Opnieuw miljoenen extra fietsers geteld in provincie Antwerpen: “Alle overheden samen moeten moordstrookjes aanpakken” (vrt.be – 2024)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 13 Jul 2024 15:45
    5 reactie(s)

    #11278

    open verklaren
    (ww. verklaarde open; open verklaard)

    een betrekking vacant stellen

    vnw: een betrekking openverklaren: vacant verklaren

    vgl. openverklaring

    Ik heb een brief gestuurd naar alle nationale bonden en ik heb mijn job open verklaard. Niemand heeft zich gemeld. (demorgen.be)

    De selectiecommissie bestaat steeds uit iemand van de personeelsdienst en de leidinggevende van de dienst waarbinnen de vacature open verklaard werd. (Brugge.be)

    De gemeenteraad moet de betrekking open verklaren. De raad bepaalt bij de vacant-verklaring van deze betrekking de wijze waarop de invulling zal gebeuren (Westerlo)

    Los daarvan, als een gemeentebestuur een functie open verklaart en het gaat – zonder dat ik dat geringschat – over iemand in de poetsdienst, dan moet dat in minstens twee kranten worden gepubliceerd. (vlaamsparlement.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 13 Jul 2024 10:12
    0 reactie(s)

    #11279

    openverklaring
    (zn. v.; ~en)

    vnw: vacature

    taaladvies: “In ambtelijk taalgebruik in België wordt ook wel gesproken van het open verklaren of van de openverklaring van een betrekking. Dat gebruik is geen standaardtaal.”

    vgl. open verklaren

    Door het wegstemmen van de oprichting van gemeentelijk kleuteronderwijs, kwam de openverklaring van een betrekking meteen ook te vervallen. (standaard.be)

    Zijn geld krijgt hij niet terug zolang het college de openverklaring niet heeft ingetrokken. (demorgen.be)

    Het personeel is ook niet te spreken over de openverklaring voor contractuele brandweermannen, die op de gemeenteraad wordt besproken. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 13 Jul 2024 10:04
    0 reactie(s)

    #11280

    Waals Parlement
    (zn. o. geen meervoud)

    Het Waalse Parlement is het parlement van het Waalse Gewest. Het controleert de Waalse regering, en is bevoegd voor de gewestmateries in Wallonie en Duitstalig België. Het parlement is gevestigd in een gerenoveerd kloosterpand in Namen. (vlaamsparlement.be)

    Klik op de afbeelding
    Namur Zitadelle & Parlament Walloniens 3
    Waals Parlementsgebouw en de Citadel

    “Het Waals Gewest heeft een wetgevende vergadering, het Waals parlement dat 75 leden telt die rechtstreeks verkozen zijn bij algemeen stemrecht voor een duur van vijf jaar.” (belgium.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 12 Jul 2024 13:17
    1 reactie(s)

    #11281

    ereconsulaat
    (zn. o.; ~aten)

    consulaat met aan het hoofd een ereconsul

    Borgloon zamelt spullen in bij Oekraïens ereconsulaat in Hoepertingen (hln.be)

    Ereconsulaat Rwanda Vlaanderen | Facebook

    Ereconsulaat: Behalve consulaten en consulaten-generaal zijn er consulaire agentschappen waarvan de verantwoordelijkheid is toevertrouwd aan ereconsuls, die geen beroepsdiplomaten zijn en de nationaliteit kunnen hebben van het uitzendende land of van het land van verblijf. (nl.frwiki.wiki)

    Belgisch ereconsulaat Managua. de la CST (Central Sandinista de Trabajadores), 1 cuadra sur, 20 varas oeste, Calle 27 de Mayo, Managua Managua – Nicaragua. (flandersinvestmentandtrade.com)

    In Azië komt er zoals eerder aangekondigd een consulaat in Chennai, in het zuiden van India en een ereconsulaat in Myanmar. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 11 Jul 2024 23:08
    0 reactie(s)

    #11282

    openverklaring
    (zn. v.; ~en)

    vnw: vacature

    taaladvies: “In ambtelijk taalgebruik in België wordt ook wel gesproken van het open verklaren of van de openverklaring van een betrekking. Dat gebruik is geen standaardtaal.”

    Door het wegstemmen van de oprichting van gemeentelijk kleuteronderwijs, kwam de openverklaring van een betrekking meteen ook te vervallen. (standaard.be)

    Zijn geld krijgt hij niet terug zolang het college de openverklaring niet heeft ingetrokken. (demorgen.be)

    Het personeel is ook niet te spreken over de openverklaring voor contractuele brandweermannen, die op de gemeenteraad wordt besproken. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 Jul 2024 21:36
    0 reactie(s)

    #11283

    openstellen
    (ww. stelde open, opengesteld)

    van een betrekking of een vacature: plaatsen, vacant maken

    vnw: een betrekking openstellen: vacant verklaren

    Typisch Vlaams: een betrekking openstellen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1

    Bij de juridische dienst wordt een vacature opengesteld voor een jurist die het College van Toezicht op de Bedrijfsrevisoren (fsma.be)

    …bevorderingsgraad waarin de betrekking opengesteld zal worden. (overheid.vlaanderen.be)

    Tevens wordt een beschrijving gegeven van de opengestelde betrekking, van de werkvoorwaarden die bij de werkgever opgelegd zijn, en van de voordelen die hij kan toekennen.(fgov.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 11 Jul 2024 16:07
    0 reactie(s)

    #11284

    openstaan
    (ww. sond open; opengestaan)

    bloeien

    vnw: bloeien: mijn tulpen staan mooi open

    Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981): Van bloemen, planten: bloeien, in bloei staan.

    Er zal zondag nog altijd een overvloed aan tulpen openstaan. Honderden liefhebbers krijgen op ‘Tulpendag’ hun boeket.’ (nieuwsblad.be)

    Met de grond die hiervoor genoemd is fleurt hij helemaal op; Bloemen staan mooi open en naar boven. (tuinadvies.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jul 2024 15:57
    0 reactie(s)

    #11285

    openhouden
    (ww. )

    een winkel, bedrijf, zaak, … runnen

    vnw: een winkel/café openhouden: een winkel/café hebben, houden

    standaardtaal in België
    DS2015 standaardtaal

    Van Dale 2018 online: BE
    SN-NL: een winkel houden

    Hij heeft heel zijn leven een café open gehouden op ’t marktplein.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jul 2024 15:49
    2 reactie(s)

    #11286

    koord, langs de ~
    (sportuitdrukking)

    dichtbij de afsluiting van het parcours

    zie ook koord

    Ook Tom Boonen mengde zich in het strijdgewoel, maar de 35-jarige ‘Bom van Balen’ slaagde er niet in om zich langs de koord los te maken. (demorgen.be)

    Ondertussen verhoogde Rudisha het tempo elke 100m, maar net voor het ingaan van de laatste 200m probeerde de Pool Adam Kszczot langs de koord te passeren. (atni.be )

    De officials wilden ons allemaal langs de koord laten toekomen en zwaaien met de armen met een soort opstopping tot gevolg. (bloggen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 Jul 2024 17:51
    0 reactie(s)

    #11287

    koord
    (zn. v.; ~en)

    wielerterm: de kant van het parcours ihb tijdens de sprint

    vgl. koord, langs de ~

    “Misschien sprint ik nog niet genoeg aan de koord, maar het is volgens mij zeker niet mijn fout.” (sporza.be)

    Blijf je aan de koord fietsen waar je vorige bocht zat en niet uitwijkt naar rechts dan win je altijd. (hln.be)

    De Italiaan koos de koord en hield Hofstetter en De Bondt nog nipt af. (sporza.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 Jul 2024 17:51
    0 reactie(s)

    #11288

    bole
    (de ~ (v.), ~n)

    stronk, dikke plank, tak, stuk hout

    Bole zoals in bolewerc (bolwerk), een constructie van houten palen (pallisade, verschansing) ter verdediging.
    “Smijt nog een bole hout op het vuur!” Bole hout, duidelijk een tautologie.

    Bolen in eik kunnen voor sommige toepassingen de aangewezen oplossing zijn. (eiken-balken.be)

    De beuken bolen worden verticaal gezet om de mooie witte kleur te behouden. Na enkele weken kan het beuken boolhout dan kunstmatig gedroogd worden (thyshout.be)

    Eikenhout: gevierschaald, bolen, balken, panelen en kepers (zowel Franse als Europese eik) (craswoodshops.be)

    Regio Vlaamse Ardennen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 Jul 2024 12:45
    1 reactie(s)

    #11289

    bole
    (de ~ (v.), ~n)

    stronk, dikke plank, tak, stuk hout

    Bole zoals in bolewerc (bolwerk), een constructie van houten palen (pallisade, verschansing) ter verdediging.
    “Smijt nog een bole hout op het vuur!” Bole hout, duidelijk een tautologie.

    Regio Vlaamse Ardennen
    Bewerking door flipvw op 09 Jul 2024 09:50
    1 reactie(s)

    #11290

    dossier, een ~ openen
    (uitdr.)

    vnw: een dossier aanleggen

    Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clercq – 1981): naar fr. ouvrir un dossier au nom de

    vgl. opmaken, dossier ~

    Cijfers voor 2017 zijn er nog niet, maar in het eerste jaar van de nieuwe wetgeving werden er in totaal 207 dossier geopend voor voyeurisme. (vrt.be)

    De Federale Gerechtelijke Politie heeft een dossier geopend over een Afghaans netwerk van prostitutie van minderjarige jongens (demorgen.be)

    De BBI zal nu een dossier openen om te kijken of de informatie klopt en eventueel wordt er ook een onderzoek ingesteld. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 09 Jul 2024 06:36
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.