Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
het zal wennen zijn
Na een week verlof zal het uw gat vaoren dat ge terug aan’t werk moet.
Amai, dat zal uw gat nogal varen. BRIGITTE : Letterlijk en figuurlijk. (toneelfonds.be)
het adres van het kantoor van de eerste minister en diens Kabinet (Wetstraat, 16, Brussel); “de Zestien” wordt aanzien als het zenuwcentrum van de Belgische politiek.
Wordt ook vereenzelvigd met de functie van eerste minister (zie voorbeelden)
vergelijk:
10 Downingstreet in Londen voor de Britse premier
Catshuis voor de minister-president in NL
Het Witte Huis voor de Amerikaanse president
ook de 16
Klik op de afbeelding
Wetstraat 16
(Niet te verwarren met de ambtswoning van de premier: Lambermont, de ~)
zie ook wetstratees
vergelijk Vlaams analogon: Errerahuis, het ~
Er wordt gefluisterd dat Bart De Wever na het Schoon Verdiep (schoon, het ~ verdiep) in 2012 voor de zestien gaat in 2014.
“De zestien is voor u” is de titel van een boek over de langste regeringsformatie ooit.
Als ’t regeringscrisis is kamperen de journalisten voor de zestien.
DeMorgen.be: Canvas is erg geïnteresseerd in ‘De 16’, een fictiereeks over macht in de Wetstraat.
Niet voor niets heeft het veertien jaar geduurd eer de N-VA-voorzitter openlijk durfde zeggen dat hij de Zestien ambieerde. (demorgen.be)
fig. iets of iemand aanvaardbaar maken, van schuld ontlasten
vgl. dedouaneren: goederen inschrijven
Historisch onderzoek toont overigens aan dat De Vlaamse Linie het ‘zwarte Vlaanderen’ dedouaneerde bij de bredere katholieke bevolking (bloggen.be)
Als ze de eerste twee weken na haar ‘schandaal’ (wat het ook reëel moge geweest zijn) overleeft, is de zaak definitief van de baan en wordt ze vanzelf maatschappelijk gededouaneerd. (dewereldmorgen.be)
‘De N-VA is niet opgericht om het Belang te dedouaneren’ (knack.be)
Toch hebben de auteurs het gedrag van Laïs tegenover Soetkin terecht gesitueerd binnen een welbekende wetmatigheid: je kunt je als gedoodverfd “fascist” alleen dedouaneren door weer anderen van “fascisme” te beschuldigen. (inflandersfields.eu)
Het Brusselse establishment is gededouaneerd voor een premier De Wever, schrijft Rolf Falter, historicus en auteur van onder andere De geboorte van Europa en 1302 – Het jaar van de mythe. (demorgen.be)
een achterstand ongedaan maken
vnw: een achterstand ophalen: inhalen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
In het Duits: ‘Rückstand aufholen’.
“Of bedrijven willen ook met het slechte weer de achterstand ophalen”, verklaart Jean-Pierre Waeytens, gedelegeerd bestuurder van de Bouwunie. (radio1.be)
Anderlecht en AA Gent moeten straks een 1-0 achterstand ophalen: zo verging het onze Europese vertegenwoordigers in het verleden. (nieuwsblad.be)
Sindsdien is een deel van de achterstand opgehaald, maar voor 2013 wijzen alle indicatoren opnieuw op een daling van de investeringen met vijf procent. (jobat.be)
blij, in zijn schik zijn met
vnw: met iets opgezet zijn: ingenomen zijn, in zijn schik, tevreden zijn met iets
DS2015: standaardtaal
Van Dale 2020 online: BE, spreektaal
“N-VA-kopstuk Theo Francken is niet opgezet met de openlijke kritiek van partijgenoot Jan Peumans op hem en de marsrichting van N-VA.”
(dD 010718)
opgemaakt, opgetut
vnw: ze is mooi opgezet: ze is mooi opgemaakt, ze ziet er keurig uit
Zonder make-up ziet die vrouw er nogal gewoontjes uit, maar als ze een beetje opgezet is, dan draaien veel mannen hun hoofd om!
vertrekken, weggaan
gebiedende wijs voor: ga weg, vertrekt
zie ook: afbollen, het ~
‘Bollen’ zei ze geïrriteerd toen hare man in de keuken met zijn vingers in de potten zat.
> andere betekenis van bollen
het enthousiasme dat opleeft wanneer er een koers plaatsvindt in Vlaanderen
Koerskoorts op Grote Markt in Antwerpen bij start Ronde van Vlaanderen: “De stad herleeft, eindelijk”. (Nieuwsblad)
De ‘koerskoorts’ in Vlaanderen begint te stijgen. Zaterdag trekt het klassieke voorjaar zich op gang met de Omloop Het Nieuwsblad. (tvoost.be)
Eén keer per jaar breekt de koorts los in Houthalen-Helchteren. Gelukkig geen coronakoorts, zoals de afgelopen jaren, maar de koerskoorts. (HBVL)
iets ernstig nemen, de problemen erkennen
SN: er niet licht over denken
Ja, we moeten er niet licht over gaan dat bepaalde politici teveel pensioen uitbetaald kregen. Dat moet uitgeklaard worden. (Forum)
Bij gerbils mag je er niet licht over gaan, ze moeten inderdaad hun rangorde bepalen, maar grijp tijdig in zodat ze elkaar niet afmaken. (Knaagdierenopvang)
Francesco Vanderjeugd zal niet meer opkomen bij de verkiezingen. “En niemand heeft me dat gevraagd of opgedrongen, het is een keuze van mezelf”, zegt Vanderjeugd. “De fout die ik laatst maakte, is er een waar ik diep bedroefd om ben en ik wil er niet licht over gaan.” (VRTNWS)
kleine crisis
neologistisch Wetstratees
Oorsprong: het woord ontstond naar aanleiding van het ontslag van Bert Anciaux (2002), dat tot een crisette of een minicrisis binnen de Vlaamse Regering leidde. Crisette is gevormd naar analogie van andere woorden met het achtervoegsel -ette: operette, fuguette, kitchenette, superette, wasserette.
‘Als opwarmertje kan de crisette over de dienstencheques tellen.’ (De Standaard, 27/11/03: – bron: www.nlterm.org)
‘Geen akkoord zonder crisette. Het is een wetmatigheid in de Wetstraat. Maar het zag ernaar uit dat het op een crisette zonder akkoord zou uitdraaien.’ (De Morgen, 15/09/11)
Het komt dan nog wel eens tot een rechtstreeks gesprek tussen enkel de N-VA en de PS maar, zoals ik in een eerste bijdrage aangaf, pas nadat een “crisette” in de Wetstraat werd uitgelokt. (vrt.be – 2019)
Van een crisis of een crisette is geen sprake. Bij Vooruit, cd&v en Les Engagés wordt aangegeven dat het nog altijd om de prille start van de onderhandelingen gaat. (demorgen – 2024)
opmerkelijk
vnw: een opgemerkte toespraak: opmerkelijk
Team Taaladvies: “Opgemerkt is standaardtaal in België in de betekenis ‘opvallend, opzienbarend, spraakmakend’. Standaardtaal in het hele taalgebied is opmerkelijk.”
Snookerkampioen Luca Brecel maakt opgemerkte verschijning in VRT-quiz ‘Blokken’. (demorgen.be)
Zangeres Luka gaf een opgemerkt optreden tijdens de voorstelling van LEUVENDIG-magazine waarin ze zelf praat over haar oma die overleed aan Alzheimer.(hln.be)
Kim Kardashian was een opgemerkte vertoning op de rode loper van de Paris Fashion Show zondag. (nieuwsblad.be)
Bijna een jaar nadat hij op dezelfde plaats een opgemerkte toespraak had gegeven, stond de Amerikaanse president opnieuw in de Poolse hoofdstad Warschau, waar hij een menigte begroette. (vrt.be)
iemand met veel kennis van het wielrennen; wielerspecialist; iemand die de koers op de voet volgt
opm: de uitdrukking kan met het nodige respect en waardigheid of juist ironisch gebruikt worden (zie voorbeelden)
google 2024: .NL slechts 4 hits, blijkbaar mbt .BE
vgl. koerskenner; koersliefhebber
We kennen hem als kenner van de koers, als man van de wereld en als gediplomeerd verkoper van cafépraat, maar in de laatste Tour liet De Cauwer ook zijn emotionele kant zien. (hln.be)
Marten Van Riel blijkt naast een begenadigd triatleet ook een kenner van de koers. (sporza.be)
Den echte kenner van de koers! Zo ver kijk ik niet se. (beyondgaming.be)
Ik vind jullie alletwee zogezegde “kenners” van de koers maar om het in het mooie West-Vlaams te zeggen : ge kunt er geen kloten van, piepoos! (hln.be)
race, wielerwedstrijd
vnw: snelheidswedstrijd van paarden of van wielrenners
Van Dale: snelheidswedstrijd, wedren
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
In Nederland: Met ‘de koers’ wordt de Tour de France bedoeld, daarbuiten is het gewoon wielerwedstrijd – zie reacties
zie ook koerswedstrijd; koers in de koers
vgl. achtervolgingskoers; koerskenner; koersliefhebber; kenner van de koers
Ze hebben alle straten van het dorp afgezet omdat de koers er door moet.
iemand die van de koers houdt
vgl. koerskenner; kenner van de koers
Als over twee weken in Luik het doek valt over het klassieke voorjaar, zal dat bij elke koersliefhebber een zure smaak nalaten. (standaard.be)
Zo kreeg de koersliefhebber een bij momenten unieke inkijk in wat je de controlekamers van de koers zou kunnen noemen. (demorgen.be)
Ons land is er een van koersliefhebbers. Elke zondag van de lente nemen we plaats achter dranghekken of in de zetel om de renners het beste … (vrt.be)
iemand die veel van de koers afweet
vgl. kenner van de koers; koersliefhebber
Koerskenner Marc Sergeant blikt vooruit op volgende weken Vuelta en schuwt lof voor Evenepoel niet. (wielerkrant.be)
Blaudzun is een groot koerskenner, maar in eerste instantie vind ik hem een fantastische muzikant. (demorgen.be)
‘De beste ploeg in de lelijkste truien’ noemt koerskenner Hendrik Viaene het wielerteam rond Merckx. (standaard.be)
iemand met veel kennis van het wielrennen; wielerspecialist; iemand die de koers op de voet volgt
google 2024: .NL slechts 4 hits, blijkbaar mbt .BE
vgl. koerskenner; koersliefhebber
We kennen hem als kenner van de koers, als man van de wereld en als gediplomeerd verkoper van cafépraat, maar in de laatste Tour liet De Cauwer ook zijn emotionele kant zien. (hln.be)
Marten Van Riel blijkt naast een begenadigd triatleet ook een kenner van de koers. (sporza.be)
Den echte kenner van de koers! Zo ver kijk ik niet se. (beyondgaming.be)
Ik vind jullie alletwee zogezegde “kenners” van de koers maar om het in het mooie West-Vlaams te zeggen : ge kunt er geen kloten van, piepoos! (hln.be)
reflecteren op, nadenken over, reageren op
“Vroeger zou je de reflex maken om je wasmachine te gebruiken omdat de zon schijnt, of denken dat dat het goede moment is om je auto op te laden”, vertelt Hilde.” (cebeo)
“Als sociaal werkers moeten we meer de reflex maken: wat zit er onder de nood aan basisbehoeften? Kleine culturele insteken kunnen heel betekenisvol zijn.”. (cultuuroptil.be)
Wanneer hulpverleners en zorgorganisaties oog hebben voor de familie en de reflex maken om hen op een familievriendelijke manier te informeren, ondersteunen en betrekken, heeft dit een grote impact. (vvponline.be)
iemand met veel kennis van het wielrennen; wielerspecialist; iemand die de koers op de voet volgt
google 2024: .NL slechts 4 hits, blijkbaar mbt .BE
We kennen hem als kenner van de koers, als man van de wereld en als gediplomeerd verkoper van cafépraat, maar in de laatste Tour liet De Cauwer ook zijn emotionele kant zien. (hln.be)
Marten Van Riel blijkt naast een begenadigd triatleet ook een kenner van de koers. (sporza.be)
Den echte kenner van de koers! Zo ver kijk ik niet se. (beyondgaming.be)
Ik vind jullie alletwee zogezegde “kenners” van de koers maar om het in het mooie West-Vlaams te zeggen : ge kunt er geen kloten van, piepoos! (hln.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.