Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    se

    Dit is slechts 1 definitie voor "se." Bekijk alle definities.

    se
    (bez. vnw.)

    in het Kustwestvlaams wordt, in constructies die de Saksische genitief vervangen, dikwijls ‘se(n)’ gezegd waar andere Vlamingen ‘zijn’ of ‘heur’ zouden zeggen

    uitspraak met doffe e

    Annas boek ? Saksische genitief (+ onzijdig boek) ? Hollands
    Anna heuren boek ? zijn-/heur-constructie (+ mannelijke boek) ? Vlaams
    Anna se boek ? Kustwestvlaams

    overigens vervult ‘se(n)’ ook in het Afrikaans ongeveer dezelfde functie, hetgeen erop wijst dat een gelijkaardig systeem ook ooit in Holland moet in gebruik geweest zijn

    vgl. ook het Noors, met precies hetzelfde systeem:
    Anna sin bok (uitspraak: Anna sien boek)

    Pakt e ki ma se villo van ‘t rek, tan kunn ’k de platte bandn ippompn. (NL: ma’s fiets; VL: ma heure velo)

    Weet je gy wien sen otto dat der hierent vo de deure stoat? (NL: wiens auto; VL: wie zijn(en) otto)

    > andere betekenis van se

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (10 Oct 2022 16:39)

    👍
    97

    Reacties

    Het schiet mij te binnen dat die onnavolgbare vermannelijking van vrouwelijke woorden in het Nederlands (en Kustwestvlaams) mogelijks ten dele veroorzaakt is als gevolg van een soort hypercorrectie van de variant van ‘se(n)’ in de Hollandse dialecten. Ze gebruikten voor bezitsconstructies ongeacht het geslacht een mannelijk voornaamwoord, en hebben dan het geslacht van dat voornaamwoord op de bezitters in kwestie weerspiegeld.

    Ik heb nog een voorbeeld toegevoegd van het Noors, dat identiek hetzelfde systeem kent met het woord ‘sin’ (‘zijn’/‘haar’ – als het onderwerp, de bezitter, al genoemd is) – in het Engels was het trouwens ook ooit in gebruik – en als ge eens naar een w<a href=/definities/term/zware e>èreldkaart kijkt wordt wel duidelijk waarom. Het verschil is dat ze in Noorwegen wél nog kunnen onderscheiden tussen mannelijke en vrouwelijke woorden, hoewel het daar in zekere zin toch ook wordt afgeleerd door de voornaamste standaardschrijftaal ‘bokmål’ (boekentaal), die niet op enige Noorse maar uitsluitend op Deense dialecten is gebaseerd, waar er geen onderscheid is tussen mannelijk/vrouwelijk. Tiens, waar heb ik dat verhaal nog gehoord…

    Toegevoegd door nthn op 23 Jun 2020 17:46

    Het is precies de dag van slecht nagelezen reacties ten huize nthn vandaag: er moest dus “w<a href=/definities/term/zware e>èreldkaart” staan.

    Toegevoegd door nthn op 23 Jun 2020 17:50

    Derde keer goede keer: wèreldkaart. En dat voor ocheere e letterken.

    Toegevoegd door nthn op 23 Jun 2020 17:53

    Blijkt dan nog dat er op de Noorse (bokmål) Wikipedia meer informatie staat over de bezitsconstructie(s) in het Nederlands en in het Vlaams dan op de Nederlandse:

    “På nederlandsk er vendingen helt vanlig i muntlig tale: Jan z’n fiets, «Jan hans (sin) sykkel » i betydningen Jans sykkel; Anja d’r tas, «Anja hennes (sin) bag». Vær oppmerksom på at eiendomspronomen i skriftlig tale representeres på samme måte som muntlig, i sin uformelle og ikke-artikulerte form. På flamsk dialekt er den fulle formen vanlig: Jan zijn fiets, Anja haar tas, og standardformen Jans fiets brukes ikke muntlig. Selv om formen ikke anbefales i skriftlig nederlandsk, er den kjent fra ordtak som De een z’n dood is de ander z’n brood (lit. «Den ene sin død er den andre sitt brød»).”
    https://no.wikipedia.org/wiki/Garpegenitiv

    Zeer letterlijk vertaald en toch probleemloos verstaanbaar (om maar eens te zeggen dat ge volgens de logica van de Taalunie en consorten eigenlijk elke Germaanse taal als Hollands dialect kunt bestempelen):
    “Op Nederlands is de wending heel gewoonlijk in de mondelinge taal: Jan z’n fiets «Jan zijn (se) fiets» in de beduiding Jans fiets; Anja d’r tas, «Anja heure (se) zak». Zijt opmerkzaam op dat het eigendomsvoornaamwoord in schriftelijke taal wordt gerepresenteerd op zelfde mate als mondeling, in zijn onformele en niet-gearticuleerde vorm. Op Vlaams dialect is de volle vorm gewoonlijk: Jan zijn fiets, Anja haar tas, en de standaardvorm Jans fiets wordt niet mondeling gebruikt. Zelfs als de vorm niet wordt aanbevolen in schriftelijk Nederlands, is t’n gekend van woordnames zoals De een z’n dood is de ander z’n brood (lett. «Den ene zijn dood is den andere zijn brood»).”

    Toegevoegd door nthn op 23 Jun 2020 20:20

    Voeg een reactie toe

    Ingelogde gebruikers kunnen reacties aan deze definitie toevoegen.

    Log in

    Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

    Uw gebruikersnaam
    Uw geheime paswoord

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.