Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
In de varianten van het Vlaams waar de gij/ge/-persoon wordt gebruikt, versmelt in zinnen met inversie de gij/ge/-vorm met de persoonsvorm van het werkwoord. Dit verschijnsel noemt men enclise.
Het is typisch voor het informeel gesproken taalgebruik in de Antwerps-Brabantse dialecten. Het komt echter ook voor in andere gebieden.
- “Hedde – of hebde – dat al gedaan?” (enclise van “Hebt ge”)
- “Gade mee?” (enclise van “Gaat ge?”)
- “Kunde mij helpen?” (enclise van “Kunt ge?”)
- “Zijde braaf geweest?” (enclise van “Zijt ge?”)
- “Hedde schoon gespeeld?” (enclise van “hebt ge”)
In bovenstaande zinnen is het niet duidelijk of het om een tweede persoon enkelvoud of meervoud gaat. Mede daarom treedt er ook een verdubbeling op van de ge/gij/-vorm, of voegt men gijlie/gelle/golle toe om de tweede persoon meervoud aan te duiden.
Bijvoorbeeld:
- “Hedde gij dat al gedaan?”
- “Gade gij mee?”
- “Kunde gij mij helpen?”
- “Zijde gij braaf geweest?”
- “Hedde gelle schoon gespeeld?”
Een andere reden voor deze verdubbeling of toevoeging kan zijn dat men de klemtoon legt op de gij-vorm om een onderscheid met iemand anders duidelijk te maken:
- Kunde gij me helpen, want hij daar kan het niet.
- Hedde gij vijf minuten voor mij, want de Jan is te druk bezig.
- Neemde gijlie mij mee, want mijn maten zijn al weg.
“Na die trappen tot op ’t 7de hedde geen goesting meer voor tv te zien of eten te maken zenne”.(facebook)
En hedde gij meubelen,
En hedde gij huisgerief,
Dan kunde gij trouwen met uw lief,
Gij ouwe zot! En hedde gij meubelen,
En hedde gij huisgerief,
Dan kunde gij trouwen met uw lief! (studentenlied)
Hela Jean, komde?
Ze zei: “hedde gijlie onze kater niet gezien, die is gisteravond niet naar huis gekomen”. (forum politics)
Een bruin brood, brengde dat eens mee voor mij?
Belgische vormen of uiterlijkheden aannemen, Belgisch maken
zie ook: verbelgischen
“Ik wil het hierover niet hebben want ik wil de Catalaanse politiek niet “verbelgen”. Ik vraag in dit stadium niet om politici te ontmoeten. (RTBF)
Wie wil supporteren voor de Duivels kan zijn naam ‘verbelgen’. Want geen team hebben in Brazilië betekent niet dat je het voetbal moet missen. De Rode Duivels nemen je graag op als nieuwe fan. (De Morgen)
Ik ben een fan van de Belgische kust. Het is zo’n bizarre verzameling lelijkheid dat het weer mooi wordt. Het staat zo haaks op de kusten in Nederland en Frankrijk, dat je in ieder geval weet in welk land je bent. Daarom ben ik niet bang dat onze kust verbelgd. (cobouw.nl)
meer beginnen lijken op iets Belgisch of zich gedragen als een Belg;
ook verbelgen
“Om extra steun te bieden aan de Belgische friet zal Lutosa deze zomer ook finaal haar naam verbelgischen in Belviva, met de BEL van België, …” (wouldbechef.be 13 jul. 2019)
“vele, vele keren bezocht. Zeer goede, wat “verbelgischte” euro-Italiaanse keuken maar véél, véél te gezouten." (tripadvisor.be maart 2017)
“Een extreme West-Vlaming is natuurlijk Mohammed Mourhit, vierde in het referendum, een nog niet helemaal verbelgischte Marokkaan, die …” (demorgen.be jan. 1998)
meer beginnen lijken op iets Belgisch of zich gedragen als een Belg;
ook verbelgen
“Om extra steun te bieden aan de Belgische friet zal Lutosa deze zomer ook finaal haar naam verbelgischen in Belviva, met de BEL van België, …” (wouldbechef.be 13 jul. 2019)
stommerik, idioot, lomperik
ook stomme kiek
Gij zijt toch een kiek se! Ajuinen planten met de wortels naar boven.
Maar als ze op die barbecue was, is ze een stomme kiek. (demorgen.be)
Ik stomme kiek had wel een witte t-shirt aan !! (deverdwaaldeooievaar.be)
> andere betekenis van kiek
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
