Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
De milieubox is een groene plastieken doos, die elk Vlaams gezin begin jaren negentig kreeg om zogenoemd klein gevaarlijk afval (…) bij de gemeente in te leveren. De opslagdoos werd geen succes, onder andere wegens de beruchte kinderbeveiliging: ook veel volwassenen bleken problemen te hebben om de doos open te krijgen. (Wikipedia)
Opm: Googlen leert dat een milieubox in NL een veel ruimere term is die o.a. ook groencontainers e.d. dekt.
Overal in Vlaanderen vindt ge in kelders, op zolders, in garages, in tuinhuizen en koten allerhande de herkenbare groene milieubox. Een milieubox is ideaal te gebruiken als visbak, voorraaddoos voor kiekeneten, klein gereedschap, verfgereedschap, koekentrommel (de klein mannen kunnen er gegarandeerd niet aan), zitbankske, … Kortom de milieubox is het meest succesvolle multifunctionele gesubsidieerde product uit de Vlaamse geschiedenis. En… onverwoestbaar.
Hollandisme: “Nederlands-Nederlands van karakter zijn en buiten Nederland onbekend, ongebruikelijk of stilistisch zwaar gemarkeerd zijn. Tegenhangers zijn belgicismen en surinamismen. Voorbeeld: ‘hartstikke’ is in Nederland een gebruikelijk bijwoord, maar in Vlaanderen niet. Het wordt daar als hollandisme beschouwd.” (Wikipedia)
We verzamelen voorbeelden van pers, media en schrijvers die voor een Vlaams publiek Nederlands-Nederlandse alternatieven gebruiken, zelfs daar waar Standaard Vlaamse (standaardtaal in België) of gewoon door Vlamingen gebruikte Standaard Nederlandse alternatieven voorhanden zijn.
Voorbeelden alfabetisch gesorteerd op de NL-NL term of uitdrukking
banjeren: ‘De hele dag als een zombie door het huis gebanjerd…’ Van Dale online ‘banjeren’: NL. (Mark Coenen in De Morgen)
fruithapje: DS2015, ‘Hoe Vlaams mag uw Nederlands zijn’, geeft als verklaring voor het VL fruitpap het NL-NL ‘fruithapje’. Dat is zoals Van Dale vroeger het VL schepen verklaarde met het NL-NL wethouder. (google2019: 73 hits in .BE voor ‘fruithapje’, de meeste reclame van Kruidvat en Albert Heijn)
kat, voor de ~ zijn kont: “Zomaar voor de kat zijn kont wat gaan trappen doen wij niet meer.” (Column Mark Coenen in De Morgen): 1) de uitdrukking is typisch NL (google2020: 5 in .BE) 2) in VL zou het dan toch ‘voor de kat haar kont’ zijn.
loszingen, zich loszingen van iets (NL-NL) voor loskomen van iets, zich onafhankelijk opstellen tegenover iets
“Johan is losgezongen van de krabbenmand die partijpolitiek is.” (H. Camps – De Morgen)
Het is een stuk over de John Crombez van de sp.a in een Vlaamse kwaliteitskrant voor een Vlaams lezerspubliek. Camps forceert zelfs het woord paljas om de Vlaamse context te benadrukken, maar kan dus toch niet nalaten het NL-NL te cultiveren.
mannelijk geslacht: Hij (NL) voor zij (VL): “No way. Dit kon mijn kat toch niet zijn. Maar hij was het wel!” (vrt.be)
Ook al is de titel vertaald uit het Engels, de kat is in VL nog altijd vrouwelijk. Dus zeker voor de Vlaamse Radio en Televisie.
misstand (NL-NL) voor mistoestand (standaardtaal in België)
“Zo wijst hij op William Binney, cryptoanalist bij de NSA, die misstanden aan het licht bracht.” (demorgen.be)
vrttaal.net: mistoestand: Standaardtaal in België; Algemeen Nederlands is: wantoestand; In Nederlands-Nederlands komt ook misstand voor. In België wordt die term nauwelijks gebruikt.
mobieltje (NL-NL) voor GSM (VL): … zwarte jeans, gympies, rugzakje, dikke sjaal, haar in een knot, mobieltje in de aanslag. (De Morgen – Danny Ilegems)
pinnen (NL-NL) voor betalen met bancontact, betalen met de kaart (kaart, met de ~ betalen) (VL). De labels zijn ondertussen wat achterhaald, o.a. door de ijver van de media:
In 2000 schrijft De Standaard: “Wat bedoelt een Nederlander met pinnen? In Vlaanderen haal je met je bankkaart geld uit de muur. In Nederland noemt men dat pinnen.”
In 2011 schrijven ze: “Cash betalen bij de bakker is passé, maar misschien geldt dat binnenkort ook voor pinnen met de beta (van proton – GG).”
reuring (NL-NL) voor beroering, ophef
“De klimaatmeisjes zorgen nog voor enige maatschappelijke reuring, maar een echte beweging is het nog niet.” (H. Camps – De Morgen)
Gratis Van Dale online: reu·ring (de; v) (Nederland):
1 gezellige drukte
2 beroering, ophef: wel van een beetje reuring houden
Sidonia (NL) versus Sidonie (VL): “Lambik, van nu af spreken wij beschaafd Nederlands en daarom wil ik voortaan Sidonia heten” Suske&Wiske (De nerveuze Nerviërs, p. 2) (Suske en Wiske)
zwager (NL-NL) voor schoonbroer (VL)
Het directe bevel tot de moordpartijen kregen ze van Protais Zigiranyirazo, de zwager van de Rwandese ex-president Juvénal Habyarimana (demorgen.be)
gratis Van Dale online: zwa·ger (de; m; meervoud: zwagers) (voornamelijk Nederland)
als … eenmaal: SN-NL
eenmaal: standaardtaal in België
eenmaal dat: geen standaardtaal in België
DS2015 geen standaardtaal
Van Dale 2020 online: BE, niet algemeen
vgl. eens dat; ene keer dat; van zohaast
Eenmaal dat je aanvoelt dat je complementair bent, kan je een mooie samenwerking opstarten. (hln.be)
Eenmaal dat je op één dergelijke video klikt, leidt het Youtube-algoritme je naar steeds meer van hetzelfde, volgens Watson. (standaard.be)
Eenmaal dat je naar de grote school mag, mag je ook bij ons naar een hogere groep. (ksa-mariemo.be)
Eenmaal dat online monitoren mogelijk is, is er nog veel meer mogelijk, zoals toegang verlenen tot personeel of derden, smart-grid management, automatische …(mobilityplus.be)
in overeenstemming met, in harmonie met, gelijkluidend met
Van Dale 2020 online: BE, niet algemeen
In eenklank met minister-president Bourgeois zei hij dat Borealis meer dan waarschijnlijk een nieuwe fabriek wil bouwen in de Waaslandhaven (nieuwsblad.be)
Overigens in eenklank met een oprukkend extreemlinks in Franstalig België, om het plaatje van de versplintering compleet te maken. (demorgen.be)
Michel zei in eenklank met de premier dat België op dezelfde lijn zou gaan staan als Frankrijk en Duitsland (standaard.be)
Ch’i-yün is dan ‘in eenklank met de Ademtocht’.(waerbekeconferentie.be)
tourist die een daguitstap maakt, dagjestoerist
Van Dale 2020 online: BE
NL: dagrecreant
zie ook dagtoerisme
Vooral de zon haalt de eendagstoeristen naar de kust. 85 procent komt nog altijd met de auto, maar de trein blijkt in opmars. (standaard.be)
De glooiende heuvels van de Vlaamse Ardennen trekken niet alleen fietsers, wandelaars en eendagstoeristen aan. (rosseel.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.