Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
SN-NL: koolmonoxidevergiftiging
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
CO-vergiftiging is de belangrijkste vorm van dodelijke intoxicatie in België! (antigifcentrum.be)
Meisje (18) dood door CO-vergiftiging in Jemappes | De Morgen
Een nieuwe preventiecampagne moet Vlamingen wijzen op de gevaren van CO-vergiftiging. (vrt.be)
brandweervoertuig: Een tankautospuit (in België autopomp genoemd) heeft een ingebouwde pomp en een eigen watervoorraad van minimaal 1500 liter. (wikipedia)
“Bij het naderen van de brand werd de autopomp plotseling bekogeld met glazen flessen, gegooid door personen die hadden plaatsgenomen op het dak van een gebouw”, zegt brandweerwoordvoerder Walter Derieuw. (vrt.be)
De brandweerpost Heusden-Zolder heeft een nieuwe multifunctionele autopomp. (heusden-zolder.eu)
Diksmuide De brandweerzone Westhoek investeerde ruim 300.000 euro in een moderne autopomp voor de post in Diksmuide. (hln.be)
Hollandisme: “Nederlands-Nederlands van karakter zijn en buiten Nederland onbekend, ongebruikelijk of stilistisch zwaar gemarkeerd zijn. Tegenhangers zijn belgicismen en surinamismen. Voorbeeld: ‘hartstikke’ is in Nederland een gebruikelijk bijwoord, maar in Vlaanderen niet. Het wordt daar als hollandisme beschouwd.” (Wikipedia)
We verzamelen voorbeelden van pers, media en schrijvers die voor een Vlaams publiek Nederlands-Nederlandse alternatieven gebruiken, zelfs daar waar Standaard Vlaamse (standaardtaal in België) of gewoon door Vlamingen gebruikte Standaard Nederlandse alternatieven voorhanden zijn.
Voorbeelden alfabetisch gesorteerd op de NL-NL term of uitdrukking
arm: in de arm nemen (zie reacties bij arm, onder de ~ nemen)
banjeren: ‘De hele dag als een zombie door het huis gebanjerd…’ Van Dale online ‘banjeren’: NL. (Mark Coenen in De Morgen)
fruithapje: DS2015, ‘Hoe Vlaams mag uw Nederlands zijn’, geeft als verklaring voor het VL fruitpap het NL-NL ‘fruithapje’. Dat is zoals Van Dale vroeger het VL schepen verklaarde met het NL-NL wethouder. (google2019: 73 hits in .BE voor ‘fruithapje’, de meeste reclame van Kruidvat en Albert Heijn)
kat, voor de ~ zijn kont: “Zomaar voor de kat zijn kont wat gaan trappen doen wij niet meer.” (Column Mark Coenen in De Morgen): 1) de uitdrukking is typisch NL (google2020: 5 in .BE) 2) in VL zou het dan toch ‘voor de kat haar kont’ zijn.
loszingen, zich loszingen van iets (NL-NL) voor loskomen van iets, zich onafhankelijk opstellen tegenover iets
“Johan is losgezongen van de krabbenmand die partijpolitiek is.” (H. Camps – De Morgen)
Het is een stuk over de John Crombez van de sp.a in een Vlaamse kwaliteitskrant voor een Vlaams lezerspubliek. Camps forceert zelfs het woord paljas om de Vlaamse context te benadrukken, maar kan dus toch niet nalaten het NL-NL te cultiveren.
mannelijk geslacht: Hij (NL) voor zij (VL): “No way. Dit kon mijn kat toch niet zijn. Maar hij was het wel!” (vrt.be)
Ook al is de titel vertaald uit het Engels, de kat is in VL nog altijd vrouwelijk. Dus zeker voor de Vlaamse Radio en Televisie.
misstand (NL-NL) voor mistoestand (standaardtaal in België)
“Zo wijst hij op William Binney, cryptoanalist bij de NSA, die misstanden aan het licht bracht.” (demorgen.be)
vrttaal.net: mistoestand: Standaardtaal in België; Algemeen Nederlands is: wantoestand; In Nederlands-Nederlands komt ook misstand voor. In België wordt die term nauwelijks gebruikt.
mobieltje (NL-NL) voor GSM (VL): … zwarte jeans, gympies, rugzakje, dikke sjaal, haar in een knot, mobieltje in de aanslag. (De Morgen – Danny Ilegems)
pinnen (NL-NL) voor betalen met bancontact, betalen met de kaart (kaart, met de ~ betalen) (VL). De labels zijn ondertussen wat achterhaald, o.a. door de ijver van de media:
In 2000 schrijft De Standaard: “Wat bedoelt een Nederlander met pinnen? In Vlaanderen haal je met je bankkaart geld uit de muur. In Nederland noemt men dat pinnen.”
In 2011 schrijven ze: “Cash betalen bij de bakker is passé, maar misschien geldt dat binnenkort ook voor pinnen met de beta (van proton – GG).”
reuring (NL-NL) voor beroering, ophef
“De klimaatmeisjes zorgen nog voor enige maatschappelijke reuring, maar een echte beweging is het nog niet.” (H. Camps – De Morgen)
Gratis Van Dale online: reu·ring (de; v) (Nederland):
1 gezellige drukte
2 beroering, ophef: wel van een beetje reuring houden
Sidonia (NL) versus Sidonie (VL): “Lambik, van nu af spreken wij beschaafd Nederlands en daarom wil ik voortaan Sidonia heten” Suske&Wiske (De nerveuze Nerviërs, p. 2) (Suske en Wiske)
zwager (NL-NL) voor schoonbroer (VL)
Het directe bevel tot de moordpartijen kregen ze van Protais Zigiranyirazo, de zwager van de Rwandese ex-president Juvénal Habyarimana (demorgen.be)
gratis Van Dale online: zwa·ger (de; m; meervoud: zwagers) (voornamelijk Nederland)
iemand die kleinkunst beoefent
v.: kleinkunstenares
zie betekenisverschil tussen VL en NL bij kleinkunst
“Iedereen die ons wil steunen, kan dat doen door zijn of haar broek te scheuren”, zegt de kleinkunstenaar. (vrt.be)
Kleinkunstenaar Zjef Vanuytsel overleden | RTV
Tourist LeMC kleinkunstenaar, grote meneer – Fokus Online
Kleinkunstenaar Miel Cools overleden – TV Limburg
Della Bosiers is een kleinkunstenares die al vijftig jaar in het vak zit. (radio1.be)
Leen Persijn is haar carrière gestart bij het Koninklijk Jeugdtheater van Antwerpen. Ze is een verdienstelijke kleinkunstenares en bekend van de televisie. (uitinvlaanderen.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.