Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
pers
vnw: (vruchten)pers
vgl. fruitperser
Het gemeentebestuur wil nog meer de gezonde toer op. ’Wij promoten het fruitgebruik. Je kan het zo eten of persen in een perser of blender. (nieuwsblad.be)
Aparte perser voor appelsienen en dergelijke die ook bovenop de juicer past. (2dehands.be)
De versnipperde miscanthus komt via een gleuf (centraal achteraan) in een kleine perser (standaard.be)
opbergzak voor toiletgerief
SN: toilettas
zie ook zak vs. tas
Ik moet alleen nog mijn tandenborstel in mijn toiletzak steken en dan kunnen we op reis vertrekken.
Als ge uw toiletzak mee in de handbagage op ’t vliegtuig neemt, zorgt dan dat daar geen schaartje of ander scherp voorwerp inzit. Ze zien dat met de scanner en ge zijt het kwijt.
ANW: “(vooral) in België: iemand die zich voor zijn beroep bezighoudt met het behandelen van voetklachten of klachten aan bijvoorbeeld de rug of de benen die voortvloeien uit een niet goed functioneren of gebruik van de voeten”
VL: podoloog en podologie
NL: podotherapeut en podotherapie
opm: In NL bestaat podoloog ook maar dan heeft het meer betrekking op de verkeerde stand van de voeten
zie ook verzamellemma geneeskunde
In België wordt een podotherapeut een podoloog genoemd. Dit leidt soms tot verwarring, want in Nederland is podoloog een ander beroep. Onderstaand wordt gesproken over een podotherapeut (Nederland) maar wordt dus ook de podoloog (België) bedoeld. (Wikipedia)
Een podoloog is een paramedicus die, na verwijzing van een arts of arts-specialist, patiënten met klachten ter hoogte van de voet onderzoekt en indien nodig behandelt. (podologieweb.be)
Waarom moet een diabetespatiënt naar de podoloog? (podologie.be)
pers
vnw: (vruchten)pers
Het gemeentebestuur wil nog meer de gezonde toer op. ’Wij promoten het fruitgebruik. Je kan het zo eten of persen in een perser of blender. (nieuwsblad.be)
Aparte perser voor appelsienen en dergelijke die ook bovenop de juicer past. (2dehands.be)
De versnipperde miscanthus komt via een gleuf (centraal achteraan) in een kleine perser (standaard.be)
pers
vnw: (vruchten)pers
Het gemeentebestuur wil nog meer de gezonde toer op. ’Wij promoten het fruitgebruik. Je kan het zo eten of persen in een perser of blender. (nieuwsblad.be)
Aparte perser voor appelsienen en dergelijke die ook bovenop de juicer past. (2dehands.be)
parkiet
W.-Vl.: pirusche
Hageland: prus
vnw: perruche: parkiet
→ Frans perruche
Perusjen en kanneunepitsjes zingen beter als ge een laken over hun kooi hangt, omdat ze dan afgesloten zijn van den buitenwereld.
Ik wist niet wat het was, ik dacht een ontsnapte exotische vogel, misschien een kleine papagaai of een perruche, een parkiet. (seniorennet.be)
Nous avons les OEuvres’; en de dun-paarse lippen komen in vrome fronsjes te liggen; de haast-doorzichtig-vlezige oogleden, wit en rimpelig als bij de kippen, gaan driemaal open en toe; de stem, notekrakerig als bij een perruche, klimt op het eindwoord tot een zalvenden fluittoon, en als van een perruche ook de korte nekschokjes vol bevestiging, die eindigen op een zedige neiging. (Karel van de Woestijne – dbnl.org)
van permanentie zijn (permanentie, van ~ zijn); stand-by zijn; van dienst zijn
VD2017 online: BE
vnw: de permanentie verzekeren, permanentie hebben: wachtdienst hebben, de dienst waarnemen
zie ook permanentie
Ik kan ook niet live meedoen, want ik heb permanentie op een foto-tentoonstelling in LAMOT op zaterdag (mechelenblogt.be)
“Ik heb permanentie babe,” gaf ze toe. Ze moest meteen bereikbaar zijn als het werk haar nodig had. (virtualpopstar.com)
Het patrouillevaartuig P901 Castor had permanentie, dus werd de bemanning met spoed opgeroepen. (mil.be)
vast bemand
Van Dale 2017 online: BE
vnw: de permanentie verzekeren, permanentie hebben: wachtdienst hebben, de dienst waarnemen
zie ook permanentie
Van november tot maart is permanentie verzekerd. Onze ploegen kunnen dag en nacht uitrukken om met twee zoutstrooiers de hoofd- en verbindingswegen ijs- en sneeuwvrij te maken. (tremelo.be)
Vanuit het aanpalend woonzorgcentrum is er 24 u op 24 u permanentie verzekerd. (degroeneverte.be)
Dag en nacht worden alle baby’tjes gevolgd, verzorgd, onderzocht en behandeld. Hiervoor is zowel medische als verpleegkundige permanentie verzekerd. (azdamiaan.be )
voortdurende aanwezigheid, doorlopend verzekerde dienst, permanent toezicht
< Frans: permanence
vnw: doorlopende dienst, wachtdienst
Taaladvies.net: standaardtaal in België? status onduidelijk
Van Dale 2017 online: BE
zie ook: permanentie verzekerd; permanentie, van ~ zijn; permanentie hebben; permanentieregeling
De permanentie verzekeren.
Ik heb permanentie vanavond.
Tijdens permanenties is de Jeugddienst on line bereikbaar via MSN.
“De agent die de bewuste avond permanentie had, kon zich niets meer herinneren van de diamantroof. (in België, status onduidelijk)” Taaladvies.net
het vermogen om veel en/of goed te presteren, (technische) prestatie, performance, daadkracht
DS2015: standaardtaal
(term staat niet in Van Dale, wordt vooral in Vlaanderen courant gebruikt)
vgl. performant
Een studie over een systeem voor de evaluatie van de performantie van het gezondheidszorgsysteem in België.
krachtig, sterk, snel, goed presterend
Van Dale 2018 online: BE
is standaardtaal in België
vgl. performantie
Onze PC is niet performant genoeg voor dat spelleke.
De hoogperformante Li-Ion-batterijen hebben een actieradius tot 100 km en kunnen aan elk normaal stopcontact worden opgeladen. (uit technische beschrijving elektrische auto)
perenboom
Van Dale 2013 online: somt bij -aar (niet algemeen) een reeks op: appelaar, kerselaar, mispelaar, perelaar, pruimelaar, rozelaar
zie ook notelaar; verzamellemma groenten en fruit
Jantje zag eens peren hangen in de perelaar.
ANW: ((vooral) in België, formeel, politiek)
aanpassing, herziening van het kadastraal inkomen, pensioenen e.d., maar daarnaast ook van onroerend goed met het oog op de herziening van de waardebepaling daarvan, die weer gevolgen heeft voor het kadastraal inkomen
ook perekwatie (zie voorbeelden)
Van Dale 2018 BE aanpassing, verhoging
Moet men een indexsprong maken en uiteindelijk de perekwatie afschaffen, of niet?
Op 1 januari 2017 zijn de pensioenen van het onderwijs verhoogd. Dit komt door de toepassing van de perequatie.
Door dit principe stijgen de pensioenen van de ambtenaren automatisch mee met de salarissen van de actieve personeelsleden. Opgelet: de perequatie staat los van de index en is gebaseerd op de reële verhogingen van het salaris, het vakantiegeld,…(http://www.acodonderwijs.be/)
Over een liberaal voorstel om te snoeien in de perequatie van de ambtenarenpensioenen – waardoor die pensioenen niet alleen mee stijgen met de index, maar ook met de ambtenarenlonen – ontstond afgelopen weekend al discussie met de PS, die niet wil komen aan verworven rechten. (vrt.be)
Gelet op de wet van 2 augustus 1955 houdende perekwatie van de rust- en overlevingspensioenen, inzonderheid op artikel 32 (data-onderwijs.vlaanderen.be)
Dit is wel heel sterk voor de voorzitter van een partij die zelfs de perekwatie van de ambtenarenpensioenen niet wil aanpakken! (demorgen.be)
ANW: ((vooral) in België, formeel, politiek)
aanpassing, herziening van het kadastraal inkomen, pensioenen e.d., maar daarnaast ook van onroerend goed met het oog op de herziening van de waardebepaling daarvan, die weer gevolgen heeft voor het kadastraal inkomen
ook perekwatie (zie voorbeelden)
Van Dale 2018 BE aanpassing, verhoging
Moet men een indexsprong maken en uiteindelijk de perekwatie afschaffen, of niet?
Op 1 januari 2017 zijn de pensioenen van het onderwijs verhoogd. Dit komt door de toepassing van de perequatie.
Door dit principe stijgen de pensioenen van de ambtenaren automatisch mee met de salarissen van de actieve personeelsleden. Opgelet: de perequatie staat los van de index en is gebaseerd op de reële verhogingen van het salaris, het vakantiegeld,…(http://www.acodonderwijs.be/)
Over een liberaal voorstel om te snoeien in de perequatie van de ambtenarenpensioenen – waardoor die pensioenen niet alleen mee stijgen met de index, maar ook met de ambtenarenlonen – ontstond afgelopen weekend al discussie met de PS, die niet wil komen aan verworven rechten. (vrt.be)
Gelet op de wet van 2 augustus 1955 houdende perekwatie van de rust- en overlevingspensioenen, inzonderheid op artikel 32 (data-onderwijs.vlaanderen.be)
Dit is wel heel sterk voor de voorzitter van een partij die zelfs de perekwatie van de ambtenarenpensioenen niet wil aanpakken! (demorgen.be)
SN-NL: ontbijtkoek
vnw: ontbijtkoek, snijkoek
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Peperkoek: Eene soort van koek, uit meel met honing, suiker of stroop gemengd gebakken, waardoor gestooten peper is gedaan; later werden ook andere kruidkoeken aldus genoemd en heet ook gewone zoetekoek soms peperkoek.
zie ook: zoetekoek, kruidekoek, pennepisse, feeste, lekkerkoek, pomkoek, pondkoek, schijtkoek, peperkoekenhuisje
Limburg: paeperkook
Klik op de afbeelding
Snee perperkoek
Wilt ge een boterham met speculoos of met peperkoek?
Maar de energie die dat levert in vergelijking met boterhammen met peperkoek of andere toestanden is enorm. (forum.mountainbike.be)
1. onbestemde kleur
in de prov. Antwerpen was appelblauwzeegroen een ondefinieerbare kleur
2. nu ook: blauwgroen, turkoois (misschien heeft de volksetymologie aan appelblauwzeegroen een “echte” kleur willen geven?)
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij appel: appelblauw-zeegroen, schertsend gezegd als men de kleur van iets niet kan of wil noemen (De Bo (1873); Joos (1900-1904)).
1. Ze hebben die gevel in ’t appelblauwtzeegreung gezet
2. Haar nieuw rokske is appelblauwzeegroen.
2. Er zit een gat in de politieke markt, en dat gat kleurt appelblauwzeegroen (demorgen.be)
of wat? of zo?
- drukt een verbazing, een verontwaardiging uit
- dient vaak als stoplap in een conversatie
< jongerentaal
Gij gaat mij hier een beetje zitten uitdagen, ofwa?
En den Dimi? Weer zat, ofwa?
Een fles champagne openen door met een sabel de nek weg te hakken.
Werd vroeger gedaan in militaire kringen (toen nog verbonden met de adel) en nu soms nog in bars e.d.
ook in het TV-programma ‘Komen eten’ passen sommigen deze techniek toe.
Hij wou die fles “sableren” maar als ge niet juist weet hoe dat moet, ja… dan komen daar ongelukken van hè!
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
