Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
perenboom
Van Dale 2013 online: somt bij -aar (niet algemeen) een reeks op: appelaar, kerselaar, mispelaar, perelaar, pruimelaar, rozelaar
zie ook notelaar; verzamellemma groenten en fruit
Jantje zag eens peren hangen in de perelaar.
ANW: ((vooral) in België, formeel, politiek)
aanpassing, herziening van het kadastraal inkomen, pensioenen e.d., maar daarnaast ook van onroerend goed met het oog op de herziening van de waardebepaling daarvan, die weer gevolgen heeft voor het kadastraal inkomen
ook perekwatie (zie voorbeelden)
Van Dale 2018 BE aanpassing, verhoging
Moet men een indexsprong maken en uiteindelijk de perekwatie afschaffen, of niet?
Op 1 januari 2017 zijn de pensioenen van het onderwijs verhoogd. Dit komt door de toepassing van de perequatie.
Door dit principe stijgen de pensioenen van de ambtenaren automatisch mee met de salarissen van de actieve personeelsleden. Opgelet: de perequatie staat los van de index en is gebaseerd op de reële verhogingen van het salaris, het vakantiegeld,…(http://www.acodonderwijs.be/)
Over een liberaal voorstel om te snoeien in de perequatie van de ambtenarenpensioenen – waardoor die pensioenen niet alleen mee stijgen met de index, maar ook met de ambtenarenlonen – ontstond afgelopen weekend al discussie met de PS, die niet wil komen aan verworven rechten. (vrt.be)
Gelet op de wet van 2 augustus 1955 houdende perekwatie van de rust- en overlevingspensioenen, inzonderheid op artikel 32 (data-onderwijs.vlaanderen.be)
Dit is wel heel sterk voor de voorzitter van een partij die zelfs de perekwatie van de ambtenarenpensioenen niet wil aanpakken! (demorgen.be)
ANW: ((vooral) in België, formeel, politiek)
aanpassing, herziening van het kadastraal inkomen, pensioenen e.d., maar daarnaast ook van onroerend goed met het oog op de herziening van de waardebepaling daarvan, die weer gevolgen heeft voor het kadastraal inkomen
ook perekwatie (zie voorbeelden)
Van Dale 2018 BE aanpassing, verhoging
Moet men een indexsprong maken en uiteindelijk de perekwatie afschaffen, of niet?
Op 1 januari 2017 zijn de pensioenen van het onderwijs verhoogd. Dit komt door de toepassing van de perequatie.
Door dit principe stijgen de pensioenen van de ambtenaren automatisch mee met de salarissen van de actieve personeelsleden. Opgelet: de perequatie staat los van de index en is gebaseerd op de reële verhogingen van het salaris, het vakantiegeld,…(http://www.acodonderwijs.be/)
Over een liberaal voorstel om te snoeien in de perequatie van de ambtenarenpensioenen – waardoor die pensioenen niet alleen mee stijgen met de index, maar ook met de ambtenarenlonen – ontstond afgelopen weekend al discussie met de PS, die niet wil komen aan verworven rechten. (vrt.be)
Gelet op de wet van 2 augustus 1955 houdende perekwatie van de rust- en overlevingspensioenen, inzonderheid op artikel 32 (data-onderwijs.vlaanderen.be)
Dit is wel heel sterk voor de voorzitter van een partij die zelfs de perekwatie van de ambtenarenpensioenen niet wil aanpakken! (demorgen.be)
SN-NL: ontbijtkoek
vnw: ontbijtkoek, snijkoek
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Peperkoek: Eene soort van koek, uit meel met honing, suiker of stroop gemengd gebakken, waardoor gestooten peper is gedaan; later werden ook andere kruidkoeken aldus genoemd en heet ook gewone zoetekoek soms peperkoek.
zie ook: zoetekoek, kruidekoek, pennepisse, feeste, lekkerkoek, pomkoek, pondkoek, schijtkoek, peperkoekenhuisje
Limburg: paeperkook
Klik op de afbeelding
Snee perperkoek
Wilt ge een boterham met speculoos of met peperkoek?
Maar de energie die dat levert in vergelijking met boterhammen met peperkoek of andere toestanden is enorm. (forum.mountainbike.be)
1. onbestemde kleur
in de prov. Antwerpen was appelblauwzeegroen een ondefinieerbare kleur
2. nu ook: blauwgroen, turkoois (misschien heeft de volksetymologie aan appelblauwzeegroen een “echte” kleur willen geven?)
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij appel: appelblauw-zeegroen, schertsend gezegd als men de kleur van iets niet kan of wil noemen (De Bo (1873); Joos (1900-1904)).
1. Ze hebben die gevel in ’t appelblauwtzeegreung gezet
2. Haar nieuw rokske is appelblauwzeegroen.
2. Er zit een gat in de politieke markt, en dat gat kleurt appelblauwzeegroen (demorgen.be)
of wat? of zo?
- drukt een verbazing, een verontwaardiging uit
- dient vaak als stoplap in een conversatie
< jongerentaal
Gij gaat mij hier een beetje zitten uitdagen, ofwa?
En den Dimi? Weer zat, ofwa?
Een fles champagne openen door met een sabel de nek weg te hakken.
Werd vroeger gedaan in militaire kringen (toen nog verbonden met de adel) en nu soms nog in bars e.d.
ook in het TV-programma ‘Komen eten’ passen sommigen deze techniek toe.
Hij wou die fles “sableren” maar als ge niet juist weet hoe dat moet, ja… dan komen daar ongelukken van hè!
badmintonracket
zie raket
Momenteel kan de club jullie voorzien van een badmintonraket en shuttles voor een 2-tal lessen. (vagevergembc.be)
Meebrengen. sportschoenen, sportuitrusting en badmintonraket. (oever.be)
Ik zie hoe enkele kinderen de badmintonraketten uit de sportkoffer halen die buiten staat. (speelbank.be)
Antieke tennis- en badmintonrakets – eind jaren ’50 (catawiki.be)
een
Het lidwoord ‘een’ heeft drie vormen: ne(n) voor mannelijke, en voor vrouwelijke en e voor onzijdige zelfstandige naamwoorden.
Uitzondering: als een zelfstandig naamwoord of een voorafgaand adjectief begint met een klinker of de letter ‘h’, ‘d’,‘t’ of ‘b’ wordt ‘ne’ ‘nen’ en ‘e’ wordt ‘en’.
regio Limburg: ook e vóór ‘b’
Vergelijk ook: e (weekdag)
ne vent, een vrouw en e kind.
Maar we zeggen: Nen tutter van een braaf kind
en bord, en dak, en teken, en huis, en oor, en uur, maar
e feest, e groot gat, e klein kind, e land, e meer, e nieuw blad, e pak, e stuk, e voorbeeld, e wrak, e zwaard.
> ander gebruik van e
stimuleren, forceren
vnw: met bruut geweld iets doen, overijverig zijn
Kamagurka wil Brugge ‘een beetje peper’ geven (nieuwsblad.be)
Dat zinnetje heeft mij de peper gegeven die ik nodig had om toch de stap te zetten en het zonder Woestijnvis te proberen. (nieuwsblad.be)
Blijkbaar had het mooie weer ook wat peper gegeven en had ik sneller gelopen dan anders. (start-to-run.be)
- grootvader
- peter
vnw: pépé:
•opa, grootvader
•peter
uitspraak pépé
ook: peepee
Frans: (informeel) pépé, grootvader < van père, vader
zie ook mémé
zie ook verzamellemma mensen
Mijn pepe kon uren vertellen over de kabouterkes.
Kleinzoon Jonathan Bosman is diep geraakt door het overlijden van zijn pepe. (nieuwsblad.be)
Bij ons is dat niet goed opgelost. In de familie van mijn vrouw is “pepe” voor de peter en “meme/meter” voorbehouden voor de meter. (beyondgaming.be)
oorspronkelijk feest n.a.v. het slachten van een varken,
nu volksfeest, dikkels door verenigingen georganiseerd, meestal met barbecue-achtige toestanden.
Zie ook: beuling
vnw: pensenkermis, penskermis (de, -sen): smulpartij, eetfestijn
VD (95): penskermis: (gewestelijk)
VD online: pensenkermis
De chiro organiseert een pensenkermis, ze hebben 50 kilo bloedworst voorzien. Hopelijk komen ze toe.
Is het rechtvaardig dat palliatieve initiatieven zoals bepaalde dagcentra nog altijd pensenkermissen moeten organiseren om rond te komen, terwijl het zinloos toepassen van peperdure medische technieken vaak probleemloos wordt terugbetaald? (demorgen.be)
“Misschien moeten ze ne pensenkermis “Red den Iendracht” organiseren?" (fcvdendereh.be)
“Ik wil majorettes, fanfares, ne pensenkermis en vuurwerk als toetje.” (mechelenblogt.be)
Voor de naaste familie was het de zondag na het slachten. “penskermis”, met vers vlees en een oven zelfgebakken vlaai op het menu. (heemkunde-nieuwerkerken.be)
pelsjager, iemand die ’s nachts gaat jagen (zonder vergunning)
vnw: pensenjager, pensjager (de, -s): (wild)stroper
Groot Woordenboek der Nederlandse Taal: (Zuidn.) iem. die op wild jaagt, zonder recht van jagen te hebben, wildstrooper.
ook pensjager (zie voorbeelden)
De pensejager kwam ’s morgens thuis met twee vette konijnen op zijn schouders. Ze konden weer smullen.
De pensjager moest daarbij grondig het wild in zijn handel en wandel kennen en hij moest het doen en laten van politie en gardechasse nagaan. (sincfala.be)
Zijn vader pachtte er grond in de buurt, en Gustaaf was ‘pensenjager’ van beroep, wat vandaag gewoon ‘stroper’ zou zijn. (hln.be)
pelsjager, iemand die ’s nachts gaat jagen (zonder vergunning)
vnw: pensenjager, pensjager (de, -s): (wild)stroper
Groot Woordenboek der Nederlandse Taal: (Zuidn.) iem. die op wild jaagt, zonder recht van jagen te hebben, wildstrooper.
ook pensjager (zie voorbeelden)
De pensejager kwam ’s morgens thuis met twee vette konijnen op zijn schouders. Ze konden weer smullen.
De pensjager moest daarbij grondig het wild in zijn handel en wandel kennen en hij moest het doen en laten van politie en gardechasse nagaan. (sincfala.be)
Zijn vader pachtte er grond in de buurt, en Gustaaf was ‘pensenjager’ van beroep, wat vandaag gewoon ‘stroper’ zou zijn. (hln.be)
worst bereid met brood, melk, ei en varkensvlees
zie pens, Luikse pens, zwarte pens
vnw: witte pens: worst waarin brood is verwerkt
Witte pensen worden sinds jaar en dag verbonden met zwarte pensen, maar zijn een totaal ander product. Witte pensen zijn wit omdat er voor de bereiding geen varkensbloed wordt gebruikt. (http://www.streekproduct.be/producten/detail.phtml?id=780.)
In de Antwerpse Kempen zijn de witte pensen werkelijk hagelwit. Groene kruiden worden er niet gebruikt. (streekproduct.be)
worst bestaande uit varkensvlees waaraan gekookt bloed, kruiden en meel of broodkruim is toegevoegd
vnw: worst, vooral bloedworst
witte ~ of zwarte pensen
zie ook: beuling, bloeling, zwarte pens, zwarte trippen, Luikse pens, witte pens
We eten pensen met gestoofde worteltjes.
Gebakken zwarte pensen met appelspijs is typisch Vlaams gerecht dat in de culinaire wereld wordt opgewaardeerd tot een gerechtje van schijfjes zwarte pens op schijfjes peperkoek en gebakken appelpartjes.
Bloedworst die de grootte van een banaan heeft. De worst wordt soms in zijn geheel gebakken, soms in stukjes van 2 cm dik gesneden. Bij de worst worden meestal gebakken appels met bruine suiker of appelmoes gegeten. In Vlaanderen wordt de bloedworst ook ongebakken gegeten. (wikipedia)
vnw: zwarte pens: bloedworst
zie ook pens, witte pens, Luikse pens
Afbeelding: Zie hier
Wikipedia:
Hageland en Klein-Brabant: zwarte pens
Provincie Antwerpen: beuling
Zuidoost-Vlaanderen: zwarte trippen en/of zwarte triepen
West-Vlaanderen: bloeling en/of bloelink
Brussel: bloempanch
Zwarte pens gerold in bladerdeeg is heel lekker als worstenbroodje.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
