Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #9831

    pechdienst
    (de ~ (m.), ~en)

    wegenwacht, wegenhulp, een garagebedrijf dat bijstand geeft bij pech onderweg

    vnw: wegenwacht of andere hulp bij autopech

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 4

    Van Dale 2017 online: BE: organisatie die hulp verleent aan automobilisten en motorrijders met pech

    Men heeft de pechdiensten van Touring, VTAB

    Directrice Van Keerberghen relativeert die versie van de feiten: “Wij hebben een beroep gedaan op een soort van pechdienst voor autobussen.” (vrt.be)

    Dronken chauffeur belt politie in plaats van pechdienst. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Oct 2024 07:33
    0 reactie(s)

    #9832

    pechdienst
    (de ~ (m.), ~en)

    wegenwacht, wegenhulp, een garagebedrijf dat bijstand geeft bij pech onderweg

    vnw: wegenwacht of andere hulp bij autopech

    Van Dale 2017 online: BE: organisatie die hulp verleent aan automobilisten en motorrijders met pech

    Men heeft de pechdiensten van Touring, VTAB

    Directrice Van Keerberghen relativeert die versie van de feiten: “Wij hebben een beroep gedaan op een soort van pechdienst voor autobussen.” (vrt.be)

    Dronken chauffeur belt politie in plaats van pechdienst. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Oct 2024 07:31
    0 reactie(s)

    #9833

    dovemanspraat
    (zn. m.; geen mv.)

    dovemansgesprek; zinloze praat die niet begrepen wordt

    Dovemanspraat. Ze ontkent alles en zegt dat we niet weten waarover het gaat. ’t Zou wat. (knack.be)

    Pas op ik wil niet te veel vervallen in dovemanspraat langs beide kanten en respecteer jouw visie op autoplezier… (autoforum.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Oct 2024 16:39
    0 reactie(s)

    #9834

    dovemanspraat
    (zn. m.; geen mv.)

    dovemansgesprek; zinloze praat

    Dovemanspraat. Ze ontkent alles en zegt dat we niet weten waarover het gaat. ’t Zou wat. (knack.be)

    Pas op ik wil niet te veel vervallen in dovemanspraat langs beide kanten en respecteer jouw visie op autoplezier… (autoforum.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Oct 2024 16:39
    0 reactie(s)

    #9835

    dovemansgesprek
    (zn. o., ~ken)

    een gesprek waarbij de sprekers elkaar niet verstaan of niet willen verstaan

    niet in Van Dale 1995
    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015 standaardtaal
    taaltelefoon: standaardtaal in België

    vgl. dovemanspraat

    Als ge ne keer een voorbeeld van een dovemansgesprek wilt zien en vooral horen, moet ge eens naar het parlement gaan.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Oct 2024 16:31
    2 reactie(s)

    #9836

    kasseirit
    (de ~, v., ~ten)

    wielrennen: een rit over een kasseibaan

    Ronde van Frankrijk 2010 Wanze-Arenberg Andy Schleck en Fränk Schleck (4e) 6-07-2010 16-54-51

    Bij Education First-Drapac is het plan voor de kasseirit vergelijkbaar met dat van Team Sky. (hln.be)

    Gezien de weersomstandigheden, of het nu heet en kurkdroog is of spekglad van de regen, de kasseivreters mogen zich verwachten aan een helse kasseirit op de Koppenberg.

    Degenkolb verschalkt Van Avermaet en Lampaert in kasseirit naar Roubaix, Uran grote verliezer. John Degenkolb heeft de kasseirit naar Roubaix gewonnen. (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Oct 2024 16:24
    0 reactie(s)

    #9837

    patroon
    (zn. m.; ~s)

    werkgever; patron; chef

    vnw:
    •werkgever
    •baas, chef

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1

    opm: De SN betekenis van patroon in gratis Van Dale online 2024: iem. die aan het hoofd van een zaak staat

    Het uurloon van de chauffeur bedraagt bij ons 322 frank, maar de patroon betaalt 582 frank. (knack.be)

    Al onze gerechten zijn bereid door de patroon aan het fornuis en worden à la minute bereid. (denentreeprincipale.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Oct 2024 07:08
    0 reactie(s)

    #9838

    patron
    (de ~, (m.) , ~s)

    - baas van een bedrijf
    - cafébaas

    vnw:
    •eigenaar van een zaak, winkel
    •baas, chef

    zie ook patron, zelfwerkend ~
    uitspraak: op zijn Frans, maar zonder de Franse r

    zie ook patroon

    Luc Steeno:
    Want de patron, ja de patron
    Hij speelde accordeon

    De directeur van Maes roept: “Patron, drie Maeskes alstublieft.” (http://www.fundalize.com/ 07.04.06)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Oct 2024 06:56
    0 reactie(s)

    #9839

    patroneren
    (ww. patroneerde, heeft gepatroneerd)

    Van Dale: patroneren
    in België: beschermen, begunstigen

    vnw:
    •sponsoren, financieren, steunen
    •een lijst steunen bij verkiezingen

    (de steun wordt dan verleend door een invloedrijk personage of een bekende organisatie)

    Dat initiatief wordt gepatroneerd door de Lions Club.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Oct 2024 06:54
    0 reactie(s)

    #9840

    patronaat
    (het ~ , geen mv.)

    de werkgevers als georganiseerde groepering, werkgeversorganisatie

    vnw: groepering van werkgevers, de werkgevers

    Van Dale online: BE, bij de vak­bon­den de ge­za­men­lij­ke werk­ge­vers, m.n. als te­gen­par­tij van de bon­den

    DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing hieronder)

    Voor de regering is het nooit eenvoudig om de sociale vrede te bewaren: het patronaat heeft zo zijn eigen standpunten.

    Oranje-blauw rechtser dan patronaat vraagt” (Titel)
    Het oranje-blauwe akkoord rond migratie dient enkel de werkgevers. (HLN091007)

    “patroons, patronaat”
    Niet gebruiken voor: werkgevers, werkgeversorganisatie.
    Van een patroon is sprake als eigenaar en baas samenvallen, zoals in de negentiende eeuw vaak het geval was. In alle andere gevallen is patroon verouderd en is werkgever de beste term. De werkgevers zijn gegroepeerd in werkgeversorganisaties, zoals het VEV." (http://www.vrt.be/)

    bloemlezing De Standaard:
    Met 50.000 tegen het patronaat – De Standaard
    Toen gold Vandeputte als de belangrijkste spreekbuis van het bedrijfsleven, het patronaat. (standaard.be)
    Zelf berekende het patronaat drie jaar geleden al dat de administratieve ,,rompslomp’’ de Belgische bedrijven jaarlijks meer dan 200 miljard …(standaard.be)
    Vier nationale toponderhandelaars voor het patronaat -Pieter Timmermans …(standaard.be)
    Het patronaat is voor een aanpassing, de vakbonden zijn radicaal tegen, net als minister van Financiën Didier Reynders.(standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Oct 2024 06:52
    0 reactie(s)

    #9841

    patronaal
    (bn.)

    betrekking hebbend op de patron, uitgaand van de werkgevers

    vnw: werkgevers-, van de werkgevers: patronale bijdragen

    Van Dale online: BE:
    - pa­tro­na­le be­roeps­groe­pe­rin­gen
    - pa­tro­na­le bij­dra­ge: sociale zekerheidsbijdrage van de werk­ge­ver

    Het patronale standpunt zal morgen worden bekend gemaakt.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Oct 2024 06:51
    0 reactie(s)

    #9842

    patron
    (de ~, (m.) , ~s)

    - baas van een bedrijf
    - cafébaas

    vnw:
    •eigenaar van een zaak, winkel
    •baas, chef

    zie ook patron, zelfwerkend ~
    uitspraak: op zijn Frans, maar zonder de Franse r

    SN-NL: patroon

    Luc Steeno:
    Want de patron, ja de patron
    Hij speelde accordeon

    De directeur van Maes roept: “Patron, drie Maeskes alstublieft.” (http://www.fundalize.com/ 07.04.06)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Oct 2024 06:45
    0 reactie(s)

    #9843

    debardeur
    (zn. m.; ~s)

    mouwloze trui

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015 standaardtaal

    vnw: slip-over, spencer

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 5

    zie ook débardeurke; verzamellemma kledij

    NL: slip-over

    HK SKD TKO 將軍澳 Tseung Kwan O 坑口 Hang Hau 東港城 East Point City mall shop GU Clothing Store 秋季服裝 Autumn fall fashion jacquard vest September 2022 Px3

    demorgen.be: Voor die dag tijdens het schooljaar 2005-2006 trok Craven eerst naar de klerenwinkel voor de geruite debardeur, wreef net voor de foto in zijn gezicht om het roder te maken, kneep zijn ogen dicht, stak zijn kaak naar voren en zette zijn grootst mogelijke glimlach op voor wat in zijn ogen een “genius photo” was.

    wikipedia: Een debardeur is een gebreid, knooploos en mouwloos vest, vaak ook spencer genoemd
    Het woord komt uit het Frans (maar het Groene Boekje spelt het zonder accent), waar het een typisch kledingstuk van de havenarbeiders was (schepen lossen = débarder).
    In het Nederlands werd het woord populair (vooral in Vlaanderen) door Xavier De Baere, die in die outfit zijn sketches ten tonele bracht. Het vest wordt geassocieerd met een wat ouderwets burgerlijke kledingstijl.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 06 Oct 2024 17:37
    0 reactie(s)

    #9844

    ges
    (het ~, geen mv.)

    gras

    ook gebezigd in Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en een deel van de Antwerpse Kempen

    ook gers

    uitspraak met zware e

    Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij gras:
    — daarnevens dialectisch ook GARS, GERS (in de uitspraak GES), GEERS en GRES; middelnederlands gars, gers, gaers, gors, gras.

    Grasfläche 4

    Out u an ’t ges zeggen ze: geef de moed niet op.

    We hebben voor de laatste keer dees jaar het ges afgedaan, met het gesmachien.

    > andere betekenis van ges

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 06 Oct 2024 12:34
    6 reactie(s)

    #9845

    patiëntie
    (zn. o.; ~s)

    geduld

    vnw:
    •geduld
    -patiëntie hebben, geduld oefenen

    znwb: Geduld; vooral in de verb. patiëntie hebben:, geduld oefenen, geduldig zijn

    vgl. patience

    Wij hebben nu al vier jaar “patientie” gehad, we kunnen er nog een paar maanden bijdoen. (Tijl’s oog op den puinhoop(1939)–Juul Filliaert)

    “Laat ons dus patientie hebben en wachten” (zwinstreek.eu)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Oct 2024 12:28
    0 reactie(s)

    #9846

    patiëntie
    (zn. o.; ~s)

    geduld

    vnw:
    •geduld
    -patiëntie hebben, geduld oefenen

    znwb: Geduld; vooral in de verb. patiëntie hebben:, geduld oefenen, geduldig zijn

    Wij hebben nu al vier jaar “patientie” gehad, we kunnen er nog een paar maanden bijdoen. (Tijl’s oog op den puinhoop(1939)–Juul Filliaert)

    “Laat ons dus patientie hebben en wachten” (zwinstreek.eu)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Oct 2024 12:27
    0 reactie(s)

    #9847

    gers
    (het ~ (o.), geen mv.)

    gras

    uitspraak met zware e

    ook ges, gres

    Grasfläche 4

    Dauwparels op het gers; zalig om er berrevoets in rond te lopen.

    De weiden wiegden hun gers onder een witten wind en de Nethe schoof er blinkend haar rappe, koele wateren door. (Pallieter, F. Timmerman)

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 06 Oct 2024 12:25
    0 reactie(s)

    #9848

    patience
    (de ~ (v.))

    geduld, lijdzaamheid, patiëntie

    < Frans ‘patience’ en Middelnederlands: ‘patientie’ < Lat. ‘patientia’ < ‘patiens’

    vgl. patiëntie

    zie ook: ‘posjense’ (Antwerpen)
    bn.: ‘patiëntig’ = geduldig

    Ge moet wat meer patience hebben, we gaan subiet wel afkomen.

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Oct 2024 12:23
    3 reactie(s)

    #9849

    patersbier
    (het ~ , ~en)

    abdijbier
    (aanvulling zie reacties)

    vnw: abdijbier, trappistenbier

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands: abdij- of trappistenbier

    Geef mij maar nen trappist, da’s wat anders dan een patersbierke.

    “Dit was het bier dat de monniken zelf dronken en de abdij maar zelden verliet. Enkel bieren, ook wel ‘Patersbier’ genoemd, is vaak lichter en blond bier. Het wordt van oorsprong gebrouwen met een enkele hoeveelheid mout. Bij Dubbel is dat twee keer en bij Tripel drie keer zo veel. De hoeveelheid mout zorgt voor meer suiker in het bier, wat weer zorgt voor een hoger alcoholpercentage.” (bierista.nl 22 jun. 2018)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Oct 2024 12:19
    1 reactie(s)

    #9850

    paternoster
    (zn. o.; ~s)

    vnw: (veroud.) het onzevader als gebed

    Genoemd naar de eerste twee Latijnse woorden, ‘pater noster’ (onze vader)

    vgl. paternosteren

    Het Onze Vader is het bekendste gebed uit de christelijke traditie. Het is afkomstig uit het Nieuwe Testament en wordt ook wel het pater noster of Gebed des Heren genoemd, omdat het Jezus zelf was die zijn volgelingen de woorden leerde. (historiek.net)

    “Ik kan nog altijd het paternoster opzeggen in het latijn”, zegt Margit (hln.be)

    Dossier ZelfKennis: over het Onzevader, oftewel het Paternoster (spiritualia.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 06 Oct 2024 12:19
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.