Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
wegenwacht, wegenhulp, een garagebedrijf dat bijstand geeft bij pech onderweg
vnw: wegenwacht of andere hulp bij autopech
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 4
Van Dale 2017 online: BE: organisatie die hulp verleent aan automobilisten en motorrijders met pech
Men heeft de pechdiensten van Touring, VTAB…
Directrice Van Keerberghen relativeert die versie van de feiten: “Wij hebben een beroep gedaan op een soort van pechdienst voor autobussen.” (vrt.be)
Dronken chauffeur belt politie in plaats van pechdienst. (demorgen.be)
wegenwacht, wegenhulp, een garagebedrijf dat bijstand geeft bij pech onderweg
vnw: wegenwacht of andere hulp bij autopech
Van Dale 2017 online: BE: organisatie die hulp verleent aan automobilisten en motorrijders met pech
Men heeft de pechdiensten van Touring, VTAB…
Directrice Van Keerberghen relativeert die versie van de feiten: “Wij hebben een beroep gedaan op een soort van pechdienst voor autobussen.” (vrt.be)
Dronken chauffeur belt politie in plaats van pechdienst. (demorgen.be)
dovemansgesprek; zinloze praat die niet begrepen wordt
Dovemanspraat. Ze ontkent alles en zegt dat we niet weten waarover het gaat. ’t Zou wat. (knack.be)
Pas op ik wil niet te veel vervallen in dovemanspraat langs beide kanten en respecteer jouw visie op autoplezier… (autoforum.be)
dovemansgesprek; zinloze praat
Dovemanspraat. Ze ontkent alles en zegt dat we niet weten waarover het gaat. ’t Zou wat. (knack.be)
Pas op ik wil niet te veel vervallen in dovemanspraat langs beide kanten en respecteer jouw visie op autoplezier… (autoforum.be)
een gesprek waarbij de sprekers elkaar niet verstaan of niet willen verstaan
niet in Van Dale 1995
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
taaltelefoon: standaardtaal in België
vgl. dovemanspraat
Als ge ne keer een voorbeeld van een dovemansgesprek wilt zien en vooral horen, moet ge eens naar het parlement gaan.
wielrennen: een rit over een kasseibaan
Bij Education First-Drapac is het plan voor de kasseirit vergelijkbaar met dat van Team Sky. (hln.be)
Gezien de weersomstandigheden, of het nu heet en kurkdroog is of spekglad van de regen, de kasseivreters mogen zich verwachten aan een helse kasseirit op de Koppenberg.
Degenkolb verschalkt Van Avermaet en Lampaert in kasseirit naar Roubaix, Uran grote verliezer. John Degenkolb heeft de kasseirit naar Roubaix gewonnen. (hln.be)
werkgever; patron; chef
vnw:
•werkgever
•baas, chef
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
opm: De SN betekenis van patroon in gratis Van Dale online 2024: iem. die aan het hoofd van een zaak staat
Het uurloon van de chauffeur bedraagt bij ons 322 frank, maar de patroon betaalt 582 frank. (knack.be)
Al onze gerechten zijn bereid door de patroon aan het fornuis en worden à la minute bereid. (denentreeprincipale.be)
- baas van een bedrijf
- cafébaas
vnw:
•eigenaar van een zaak, winkel
•baas, chef
zie ook patron, zelfwerkend ~
uitspraak: op zijn Frans, maar zonder de Franse r
zie ook patroon
Luc Steeno:
Want de patron, ja de patron
Hij speelde accordeon
De directeur van Maes roept: “Patron, drie Maeskes alstublieft.” (http://www.fundalize.com/ 07.04.06)
Van Dale: patroneren
in België: beschermen, begunstigen
vnw:
•sponsoren, financieren, steunen
•een lijst steunen bij verkiezingen
(de steun wordt dan verleend door een invloedrijk personage of een bekende organisatie)
Dat initiatief wordt gepatroneerd door de Lions Club.
de werkgevers als georganiseerde groepering, werkgeversorganisatie
vnw: groepering van werkgevers, de werkgevers
Van Dale online: BE, bij de vakbonden de gezamenlijke werkgevers, m.n. als tegenpartij van de bonden
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing hieronder)
Voor de regering is het nooit eenvoudig om de sociale vrede te bewaren: het patronaat heeft zo zijn eigen standpunten.
“Oranje-blauw rechtser dan patronaat vraagt” (Titel)
Het oranje-blauwe akkoord rond migratie dient enkel de werkgevers. (HLN091007)
“patroons, patronaat”
Niet gebruiken voor: werkgevers, werkgeversorganisatie.
Van een patroon is sprake als eigenaar en baas samenvallen, zoals in de negentiende eeuw vaak het geval was. In alle andere gevallen is patroon verouderd en is werkgever de beste term. De werkgevers zijn gegroepeerd in werkgeversorganisaties, zoals het VEV." (http://www.vrt.be/)
bloemlezing De Standaard:
Met 50.000 tegen het patronaat – De Standaard
Toen gold Vandeputte als de belangrijkste spreekbuis van het bedrijfsleven, het patronaat. (standaard.be)
Zelf berekende het patronaat drie jaar geleden al dat de administratieve ,,rompslomp’’ de Belgische bedrijven jaarlijks meer dan 200 miljard …(standaard.be)
Vier nationale toponderhandelaars voor het patronaat -Pieter Timmermans …(standaard.be)
Het patronaat is voor een aanpassing, de vakbonden zijn radicaal tegen, net als minister van Financiën Didier Reynders.(standaard.be)
betrekking hebbend op de patron, uitgaand van de werkgevers
vnw: werkgevers-, van de werkgevers: patronale bijdragen
Van Dale online: BE:
- patronale beroepsgroeperingen
- patronale bijdrage: sociale zekerheidsbijdrage van de werkgever
Het patronale standpunt zal morgen worden bekend gemaakt.
- baas van een bedrijf
- cafébaas
vnw:
•eigenaar van een zaak, winkel
•baas, chef
zie ook patron, zelfwerkend ~
uitspraak: op zijn Frans, maar zonder de Franse r
SN-NL: patroon
Luc Steeno:
Want de patron, ja de patron
Hij speelde accordeon
De directeur van Maes roept: “Patron, drie Maeskes alstublieft.” (http://www.fundalize.com/ 07.04.06)
mouwloze trui
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
vnw: slip-over, spencer
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 5
zie ook débardeurke; verzamellemma kledij
NL: slip-over
demorgen.be: Voor die dag tijdens het schooljaar 2005-2006 trok Craven eerst naar de klerenwinkel voor de geruite debardeur, wreef net voor de foto in zijn gezicht om het roder te maken, kneep zijn ogen dicht, stak zijn kaak naar voren en zette zijn grootst mogelijke glimlach op voor wat in zijn ogen een “genius photo” was.
wikipedia: Een debardeur is een gebreid, knooploos en mouwloos vest, vaak ook spencer genoemd
Het woord komt uit het Frans (maar het Groene Boekje spelt het zonder accent), waar het een typisch kledingstuk van de havenarbeiders was (schepen lossen = débarder).
In het Nederlands werd het woord populair (vooral in Vlaanderen) door Xavier De Baere, die in die outfit zijn sketches ten tonele bracht. Het vest wordt geassocieerd met een wat ouderwets burgerlijke kledingstijl.
gras
ook gebezigd in Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en een deel van de Antwerpse Kempen
ook gers
uitspraak met zware e
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij gras:
— daarnevens dialectisch ook GARS, GERS (in de uitspraak GES), GEERS en GRES; middelnederlands gars, gers, gaers, gors, gras.
Out u an ’t ges zeggen ze: geef de moed niet op.
We hebben voor de laatste keer dees jaar het ges afgedaan, met het gesmachien.
> andere betekenis van ges
geduld
vnw:
•geduld
-patiëntie hebben, geduld oefenen
znwb: Geduld; vooral in de verb. patiëntie hebben:, geduld oefenen, geduldig zijn
vgl. patience
Wij hebben nu al vier jaar “patientie” gehad, we kunnen er nog een paar maanden bijdoen. (Tijl’s oog op den puinhoop(1939)–Juul Filliaert)
“Laat ons dus patientie hebben en wachten” (zwinstreek.eu)
geduld
vnw:
•geduld
-patiëntie hebben, geduld oefenen
znwb: Geduld; vooral in de verb. patiëntie hebben:, geduld oefenen, geduldig zijn
Wij hebben nu al vier jaar “patientie” gehad, we kunnen er nog een paar maanden bijdoen. (Tijl’s oog op den puinhoop(1939)–Juul Filliaert)
“Laat ons dus patientie hebben en wachten” (zwinstreek.eu)
gras
uitspraak met zware e
ook ges, gres
Dauwparels op het gers; zalig om er berrevoets in rond te lopen.
De weiden wiegden hun gers onder een witten wind en de Nethe schoof er blinkend haar rappe, koele wateren door. (Pallieter, F. Timmerman)
geduld, lijdzaamheid, patiëntie
< Frans ‘patience’ en Middelnederlands: ‘patientie’ < Lat. ‘patientia’ < ‘patiens’
vgl. patiëntie
zie ook: ‘posjense’ (Antwerpen)
bn.: ‘patiëntig’ = geduldig
Ge moet wat meer patience hebben, we gaan subiet wel afkomen.
abdijbier
(aanvulling zie reacties)
vnw: abdijbier, trappistenbier
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands: abdij- of trappistenbier
Geef mij maar nen trappist, da’s wat anders dan een patersbierke.
“Dit was het bier dat de monniken zelf dronken en de abdij maar zelden verliet. Enkel bieren, ook wel ‘Patersbier’ genoemd, is vaak lichter en blond bier. Het wordt van oorsprong gebrouwen met een enkele hoeveelheid mout. Bij Dubbel is dat twee keer en bij Tripel drie keer zo veel. De hoeveelheid mout zorgt voor meer suiker in het bier, wat weer zorgt voor een hoger alcoholpercentage.” (bierista.nl 22 jun. 2018)
vnw: (veroud.) het onzevader als gebed
Genoemd naar de eerste twee Latijnse woorden, ‘pater noster’ (onze vader)
vgl. paternosteren
Het Onze Vader is het bekendste gebed uit de christelijke traditie. Het is afkomstig uit het Nieuwe Testament en wordt ook wel het pater noster of Gebed des Heren genoemd, omdat het Jezus zelf was die zijn volgelingen de woorden leerde. (historiek.net)
“Ik kan nog altijd het paternoster opzeggen in het latijn”, zegt Margit (hln.be)
Dossier ZelfKennis: over het Onzevader, oftewel het Paternoster (spiritualia.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.