Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
(eigenl.) onbeholpen schaatsen; krabbelen, grabbelen, zwoegen
VD BE; informeel, iteratief van krassen
vnw:
•morsen, prutsen
•krabbelen, spartelen
vgl. rechtkrasselen; opkrasselen
Christophe Smeets ziet Torpedo krasselen en toch winnen (TITEL) (HN 29.10.08)
“Even later krasselde de 61-jarige gewoon terug recht, kroop van de sporen het perron op.” (HLN 01.01.09)
morsen (bv. onhandig iets proberen in elkaar te steken)
vgl. ook mozen, smossen
zie ook gemoês
uitspraak: moewesen: /muw?s?n/
wa zitte doa na te moêse, ge zè persies de Markus!
Wat zit ge daar te morsen, ge zijt precies de Markus!
iets snel afmaken en daardoor morsen, afraffelen ….
Mijn moeder is geboren in Graauw (Zeeuws Vlaanderen) en daar wordt het nog gebruikt
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Rijfelen > rijven: In Noord-Nederland thans onbekend.
Afrijfelen: door rijfelen doen naar beneden komen (”Eenen gracht (aarden dam) afrijfelen”, Rutten (1890))
varianten: verrijfelen, doorrijfelen, kapotrijfelen, vaneenrijfelen, wegrijfelen, uitrijfelen: uitrafelen
Een karweitje afrijfelen.
- niet goed behandelen, verpesten
- bewerken, hanteren
< verhan(d)svollen – Veel in de handen nemen en alzoo schenden of beschadigen
“Pèren verhandsvollen”. (Cornelissen 1899)
- Rommel zo niet in die mand appelen, je gaat ze helemaal verhansvollen.
- “Nog een werk bij, dat kunnen we niet verhandsvollen!” zei de aannemer.
morser, knoeipot, kliederaar
zie ook: brielen = morsen
Als mijn kinderen schilderen, is het meer brielen dan wat anders. Het zijn twee brielpotten samen.
huiswerk
een taak maken
vnw: huiswerk, opdracht, oefening
znwb: Huiswerk (dat men iedere dag opgegeven krijgt).
Opm.: In de standaardt. wel in toep. op een min of meer uitgebreide hoeveelheid huiswerk, die iem. in de vakantie moet maken, om in de hogere klasse te worden toegelaten.
Hey! Ik ben Jennifer, een vlotte en enthousiaste student! Zelf vind ik taken maken echt niet vervelend en daarom zou ik jou daar graag bij willen helpen. (knoowy.be)
De laatste weken zijn tot 19 keer zoveel taken gemaakt binnen het digitale leerplatform diddit in het secundair onderwijs. (nieuwsblad.be)
Er moeten voor het eerst in zijn leven punten vergaard worden, taken gemaakt en examens voorbereid. (demorgen.be)
kont, achterwerk, zitvlak, reet , gat , billen, achterste, aars, anus, bips, billen, poeper, poepgat
vnw: •achterste, achterwerk, billen, bips
-iemand op zijn poep geven: iemand een pak voor zijn billen geven
DS2015 geen standaardtaal
De gebruikelijke Nederlandse betekenis van uitwerpselen of stront wordt in Vlaanderen niet gebruikt. Uitzondering hierop is hondenpoep, hoewel de Vlaming eerder hondenstront zal verkiezen.
< Volgens sommige etymologen zou poep komen van het Franse poupe: achtersteven van een schip, Latijn puppis
zie ook voorpoep; poepzitten; klets op de poep
Zet u neer op uw poep.
Als ge niet braaf zijt, krijgt ge een klets op uw poep.
Dat student Lloyd aarzelend op haar poep had gemikt om de omvang van de blauwe plek te beperken, kon Joke geen barst schelen. (standaard.be)
Houd uw poep lekker warm met ‘swants’ – De Standaard
Op het eind ging De Bruyne, na een zoveelste ren, op de poep zitten. Krampen. Zich helemaal te pletter gelopen. (demorgen.be)
bips
vnw: •achterste, achterwerk, billen, bips
-iemand op zijn poep geven: iemand een pak voor zijn billen geven
DS2015 geen standaardtaal
De gebruikelijke Nederlandse betekenis van uitwerpselen of stront wordt in Vlaanderen niet gebruikt. Uitzondering hierop is hondenpoep, hoewel de Vlaming eerder hondenstront zal verkiezen.
< Volgens sommige etymologen zou poep komen van het Franse poupe: achtersteven van een schip, Latijn puppis
zie ook voorpoep; poepzitten; klets op de poep
Zet u neer op uw poep.
Als ge niet braaf zijt, krijgt ge een klets op uw poep.
Dat student Lloyd aarzelend op haar poep had gemikt om de omvang van de blauwe plek te beperken, kon Joke geen barst schelen. (standaard.be)
Houd uw poep lekker warm met ‘swants’ – De Standaard
Op het eind ging De Bruyne, na een zoveelste ren, op de poep zitten. Krampen. Zich helemaal te pletter gelopen. (demorgen.be)
furieus
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Van furieus met -(e)lijk. Niet in Middelnederlands woordenboek.
In alle betekenissen sinds lang verouderd.
1. Razend, woedend, uitzinnig; vol woede; op woedende, uitzinnige wijze; ook: op zeer wreede wijze.
2. Zeer krachtig, zeer heftig; op zeer krachtige, heftige wijze; met groote kracht, verwoed.
> gevechtshandelingen, en dan verbonden met ww. als aanvallen, schieten, vechten e.d.
> de beweging, de kracht van den wind, het water e.d.
niet in Van Dale
De burgerij wel wetende dat de heren van de wet vergaderd waren, zo zijn ze bijeen verzameld en furieuselijk naar het stadhuis gelopen waar zij met geweld de schepenkamer openbraken welke in die tijd op de eerste verdieping was van de hallentoren. (Ieper, Westhoek.net)
Oostende 1706: de belegerde geallieerden zijn zeer furieuselijk bij nachte en bij dage gebombardeerd geweest. (28 febr. 1985 – De Plate)
(informeel) penis, piemel, piet
< vandaar gejost zijn
“Ik heb zo’n gevoel dat bij die met-hunne-jos-zwierende-oermannen alleen de echte alfamannetjes konden overleven.” (reactie op een blog)
penis, piet, piemel
andere betekenis bij sjarel
zie ook flieter, wieter, pierlewiet, sjarel; charlewieter …
Kent ge die mop al van nen Amerikaan, nen Hollander en nen Belg die aan ’t stoefen waren om ter grootste charel?
De Jean moet geopereerd worden aan zijne …euh… charel.
baby.be: ik ben het moe van zoveel pampers te verbruiken op korte tijd, dus nu loopt hij buiten rond in zijne blote charel. hij stond daarstraks bij het konijnenhok, maar heb hem wel gezegd wat verder te staan voor zijn pierlewiet eraf is gebeten door polleke, hihi
geluk, mazzel
< Frans la chance
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
versterkend: hoerenchance
zie ook: malchance; chansaar; chanceke, een ~; buzze; piet
Da’s weeral chance, m’n vrouw heeft die vreemde bh in de slaapkamer ni zien liggen.
SN/NL: middelvinger 🖕
= de middenste vinger
wordt ook (beperkt) in NL gebruikt, maar ‘middelvinger’ wordt niet in VL gebruikt
vrt-taal:
“middenvinger, middelvinger
Beide vormen zijn correct.”
vgl. ook midden, …
zie ook verzamellemma geneeskunde
Dat betekent dat de hoogste Poolse rechters hun middenvinger opsteken naar de hoogste Europese rechters. (nieuwsblad.be)
Een welgemeende middenvinger, voortaan ook via emoji (vrt.be)
Bestuurder toont middenvinger aan flitscamera. En dat komt hem ZEER duur te staan! (zita.be)
verhouding van Nederlandstalige en Franstalige werknemers of ambtenaren in openbare instellingen of bedrijven
“Door de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 op het gebruik van de talen in bestuurszaken is elke federale overheidsinstelling verplicht om de verdeling van de ambtenaren over de personeelsformatie volgens de taal die ze spreken (volgens de taalrol waartoe ze behoren), in een koninklijk besluit vast te leggen. Door die wet wordt de personeelsformatie van een federaal ministerie dus verdeeld in een Nederlands, een Frans en, voor de hogere ambtenarij, een tweetalig taalkader.” (taaladvies.net)
vnw: (bnl.) personeelsformatie met een bepaalde verhouding tussen Nederlandstalige en Franstalige werknemers, vooral bij bepaalde overheidsinstellingen en (semi)-overheidsbedrijven
In 2011 werd er al een variabel taalkader goedgekeurd, met 70,6 procent Franstaligen tegenover 29,4 procent Nederlandstaligen. (bruzz.be)
De Brusselse brandweerlui willen een degelijk taalkader, dat is de verdeelsleutel tussen Nederlands- en Franstaligen. (vrt.be)
Er is geen taalkader in de plantentuin en er moeten dus niet evenveel Franstaligen als Nederlandstaligen aangeworven worden. (demorgen.be)
leraar die leerlingen tracht bij te werken die voor een bepaald vak achterop zijn geraakt, taakleerkracht
Vrouwelijk: taaklerares
vnw: (bnl.) leraar, lerares die leerlingen met moeilijkheden voor bepaalde vakken tracht bij te werken
Van Dale 2015 online in België
Ik had een goede taakleraar om mijn achterstand bij te werken na mijn hospitalisatie.
huiswerk
een taak maken
vnw: huiswerk, opdracht, oefening
znwb: Huiswerk (dat men iedere dag opgegeven krijgt).
Opm.: In de standaardt. wel in toep. op een min of meer uitgebreide hoeveelheid huiswerk, die iem. in de vakantie moet maken, om in de hogere klasse te worden toegelaten.
Hey! Ik ben Jennifer, een vlotte en enthousiaste student! Zelf vind ik taken maken echt niet vervelend en daarom zou ik jou daar graag bij willen helpen. (knoowy.be)
De laatste weken zijn tot 19 keer zoveel taken gemaakt binnen het digitale leerplatform diddit in het secundair onderwijs. (nieuwsblad.be)
Er moeten voor het eerst in zijn leven punten vergaard worden, taken gemaakt en examens voorbereid. (demorgen.be)
samenvatten, een synthese maken
vnw: samenvatten
DS2015 geen standaardtaal
Dat is niet alleen een kwestie van een losse online tekst te begrijpen, maar van verschillende bronnen en delen van informatie te zoeken, vinden, evalueren, begrijpen en synthetiseren. (standaard.be)
Het gaat dan om mensen die waardevolle data kunnen verwerken, synthetiseren en analyseren in het belang van de groei van de onderneming. (standaard.be)
Uit de studies die in dit boek gesynthetiseerd worden, blijkt evenwel dat leraars in het algemeen tevreden zijn met hun beroep, hun loon en de werktijden, en met het leven in het algemeen. (oostende.bibliotheek.be)
Naderhand moet de tekst dan natuurlijk worden uitgeschreven en gesynthetiseerd. (chamilo.arteveldehs.be)
…de bestaande inzichten coherent te synthetiseren, te verwoorden en te beoordelen… (onderwijsaanbod.luca-arts.be)
beheerder van een gebouw
zie ook syndic
vnw: beheerder van een flatgebouw in naam van de eigenaar, huismeester, huisbeheerder
Van Dale 2015 BE; (spreektaal) beheerder namens de eigenaarsvereniging van een flatgebouw
De syndicus is de vertegenwoordiger van de vereniging van mede-eigenaars, in de volksmond vaak de ‘syndic’ genoemd (uit Van Dale)
iemand die lid is van een syndicaat, vakbond
vgl. syndiceren
In heel wat sectoren betalen de werkgevers een deel terug van de vakbondsbijdragen die hun gesyndiceerde werknemers hebben betaald. (standaard.be)
Ik vernam van gesyndiceerde collega’s dat (in het geval van mijn school) de christelijke vakbond COC zelfs haar eigen leden niet bevraagd heeft. (vrt.be)
Nieuw is dat er voortaan ook een syndicale premie zal worden uitbetaald van ongeveer 30 euro per jaar aan de gesyndiceerde werknemers.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
