Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
- schone schijn
- naar de buitenwereld alles schoon en perfect maar als de deur toe is, vuil en slecht
- iemand met grand chichi vertoon maar met een rot verdorven karakter
VD2014 online: gewestelijk, vanboven bont, vanonder stront
Mijne man werkt als huishoudhulp met dienstencheques en hij heeft 1 post waar het vanboven pront is maar vanonder stront.
van boven pront, van onder stront
uiterlijk fraai, maar innerlijk verdorven/onder de kleren vuil
Van Dale:
(spreekwoord) (gewestelijk) vanboven pront, vanonder stront
Het oog wil ook wat hebben, zei ons moeder, maar ge moet niet overdrijven. Naomi Klein staat achter “van boven pront, van onder stront” als het bedrijven aangaat die veel reclame maken.
in het algemeen, gewoonlijk, doorgaans, gemiddeld
Taaladvies.net:
“Zowel door de band (genomen) als door de bank (genomen) is correct. In Nederland wordt vrijwel alleen door de bank (genomen) gebruikt. ( …)
Bijzonderheid
De uitdrukkingen door de band genomen en door de bank genomen lijken erg op elkaar, maar ze hebben vermoedelijk een andere oorsprong: in door de bank genomen zou bank verwijzen naar de vis- of vleesbanken in vis- of vleeshallen, waar uiteenlopende prijzen golden. In door de band genomen zou band verwijzen naar de band die de gemiddelde hoeveelheid rijshout samenhoudt."
bron: http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1591/
zie ook bot, door den ~
WNT: band
de zegswijzen onder den band (thans verouderd) en door den band, beide in den zin van: door elkander genomen, gemiddeld. Bedoeld is dan oorspronkelijk de gemiddelde hoedanigheid van het rijshout dat onder of door een band tot een bos is verbonden. Ook tuinman (tuinman 1, 364 1726) zoekt zijne verklaring in het binden van korenschooven of takkebossen; zijne woorden zijn echter niet afdoende. stallaert (1, 122 ) vermeldt in denzelfden zin ook langs den band in een stuk van 1687.
Door den band, thans in verschillende streken nog zeer gewoon, en elders ten onrechte beschouwd als verminkt uit door de bank.
Door den band zijn politiekers mensen die weinig slaap nodig hebben.
Door den band genomen is Nederland er altijd bij, bij grote voetbalcompetities.
in het algemeen, gewoonlijk, doorgaans, gemiddeld
Taaladvies.net:
“Zowel door de band (genomen) als door de bank (genomen) is correct. In Nederland wordt vrijwel alleen door de bank (genomen) gebruikt. ( …)
Bijzonderheid
De uitdrukkingen door de band genomen en door de bank genomen lijken erg op elkaar, maar ze hebben vermoedelijk een andere oorsprong: in door de bank genomen zou bank verwijzen naar de vis- of vleesbanken in vis- of vleeshallen, waar uiteenlopende prijzen golden. In door de band genomen zou band verwijzen naar de band die de gemiddelde hoeveelheid rijshout samenhoudt."
bron: http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1591/
zie ook bot, door den ~
WNT: band
de zegswijzen onder den band (thans verouderd) en door den band, beide in den zin van: door elkander genomen, gemiddeld. Bedoeld is dan oorspronkelijk de gemiddelde hoedanigheid van het rijshout dat onder of door een band tot een bos is verbonden. Ook tuinman (tuinman 1, 364 1726) zoekt zijne verklaring in het binden van korenschooven of takkebossen; zijne woorden zijn echter niet afdoende. stallaert (1, 122 ) vermeldt in denzelfden zin ook langs den band in een stuk van 1687.
Door den band zijn politiekers mensen die weinig slaap nodig hebben.
Door den band genomen is Nederland er altijd bij, bij grote voetbalcompetities.
een bandrecorder, tape-recorder
Mijn buur was niet zo handig met zijn nieuwe bandopnemer. Als hij iets wilde opnemen vernestelden de banden zich in een onontwarbaar kluwen.
windel, verband
WNT: band: In toepassing op windsels, dienende om iemand te verbinden; in Noord-Nederland weinig in gebruik.
Zij ware bekwaam om Chirurgijn … te worden. Hoe zij met die windsels en banden omgaat, consc. 2, 322 a ed. 1868
Uwe enkel verstuikt? Smeert er wat zalf aan dan zal ik er een band rond doen, zo’ne bruine, die rekt wat mee.
windel, verband
WNT: band: In toepassing op windsels, dienende om iemand te verbinden; in Noord-Nederland weinig in gebruik.
Zij ware bekwaam om Chirurgijn … te worden. Hoe zij met die windsels en banden omgaat, consc. 2, 322 a ed. 1868
Uwe enkel verstuikt? Smeert er wat zalf aan dan zal ik er een band rond doen, zo’ne bruine, die rekt wat mee.
hondenketting
VD online: gewestelijk ketting waaraan een dier vastligt
WNT: band: In Zuid-Nederland nog thans in toepassing op een ketting waaraan een dier vastligt.
Als ge bang hebt, dan leg ik den hond met den band vast.
hondenketting
WNT: band: In Zuid-Nederland nog thans in toepassing op een ketting waaraan een dier vastligt.
Als ge bang hebt, dan leg ik den hond met den band vast.
hondenketting
WNT: band: In Zuid-Nederland nog thans in toepassing op een ketting waaraan een dier vastligt.
Als ge bang hebt, dan leg ik den hond met den band vast.
half werk afleveren
zie gat, half zijn ~
De elektrieker werkte maar half zijn gat het monteren van de stekkers af want ze stonden schots en scheef in de muur en hingen nog half los.
verwaarlozen, negeren, niet aantrekken
half werk afleveren, iets half zijn gat afwerken
VD2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Hebde onze Frederique zijn rapport gezien? Hij is er serieus zijn gat aan aan het vegen op ’t school.
(merk de 2x aan op en spreek uit: on aan het vegen)
Ik heb het hem al honderd keren gezegd, maar hij veegt er vierkantig zijn gat aan.
Zij veegt haar gat aan alles wat ook maar van ver naar ’t school riekt.
Da’s maar half tegoei afgewerkt, die stielman heeft er ferm zijn gat aan geveegd.
verwaarlozen, negeren, niet aantrekken
Hebde onze Frederique zijn rapport gezien? Hij is er serieus zijn gat aan aan het vegen op ’t school.
(merk de 2x aan op en spreek uit: on aan het vegen)
Ik heb het hem al honderd keren gezegd, maar hij veegt er vierkantig zijn gat aan.
Zij veegt haar gat aan alles wat ook maar van ver naar ’t school riekt.
abnormaal mager, uitgemergeld zijn, zoals veel mensen die uit een concentratiekamp kwamen
Hedde gij onlangs de Paul nog gezien? Die mens ziet er nogal uit, zenne. Ocharme, ik vrees dat em zwaar ziek is … hij komt percies uit Buchenwald.
achter
zie ook: Bachten de Kupe, bachten, naar ~
< Middelnederlands: ‘bachten’ < samentrekking van ‘be-’ + grondwoord ‘acht’ + uitgang ‘-en’ (grondwoord ‘acht’ ook in ‘achter’). Analoog als binnen (uit be-in-en), buiten (uit be-uit-en), boven, beneden, etc…
ONW: Oud-nl. baht: bacht: achter – 944
VMNW: bachten: achterin
bijwoord: Oudste attestatie: Gent, Oost-Vlaanderen, 1266-1267
voorzetsel: Oudste attestatie: Brugge, West-Vlaanderen, 1270
WNT: voorz. en bijw. Mnl. bachten, bacht en nog thans in West-Vlaanderen zeer gewoon, ook zelfstandig voor achterplaats.
In Noord-Nederland ongebruikelijk.
Ga eens kijken bachten het huis of bachten de garage!
achter
zie ook: Bachten de Kupe
< Middelnederlands: ‘bachten’ < samentrekking van ‘be-’ + grondwoord ‘acht’ + uitgang ‘-en’ (grondwoord ‘acht’ ook in ‘achter’). Analoog als binnen (uit be-in-en), buiten (uit be-uit-en), boven, beneden, etc…
ONW: Oud-nl. baht: bacht: achter – 944
VMNW: bachten: achterin
bijwoord: Oudste attestatie: Gent, Oost-Vlaanderen, 1266-1267
voorzetsel: Oudste attestatie: Brugge, West-Vlaanderen, 1270
WNT: voorz. en bijw. Mnl. bachten, bacht en nog thans in West-Vlaanderen zeer gewoon, ook zelfstandig voor achterplaats.
In Noord-Nederland ongebruikelijk.
Ga eens kijken bachten het huis of bachten de garage!
achter
zie ook: Bachten de Kupe
< Middelnederlands: ‘bachten’ < samentrekking van ‘be-’ + grondwoord ‘acht’ + uitgang ‘-en’ (grondwoord ‘acht’ ook in ‘achter’). Analoog als binnen (uit be-in-en), buiten (uit be-uit-en), boven, beneden, etc…
ONW: Oud-nl. baht: bacht: achter – 944
VMNW: bachten: achterin
bijwoord: Oudste attestatie: Gent, Oost-Vlaanderen, 1266-1267
voorzetsel: Oudste attestatie: Brugge, West-Vlaanderen, 1270
WNT: voorz. en bijw. Mnl. bachten, bacht en nog thans in West-Vlaanderen zeer gewoon, ook zelfstandig voor achterplaats.
In Noord-Nederland ongebruikelijk.
Ga eens kijken bachten het huis of bachten de garage!
gaasdraad, kippengaas, kiekendraad
Met kottekesdraad kunt ge ook creatief knutselen of gebruiken om klimplanten tegen te laten groeien.
draad om kippenren af te spannen, eerder fijnmazig
kippengaas
zie ook kottekesdraad
Er is een gat in de kiekendraad. Seffens zijn de kiekens weg.
gat, opening
diminutief: kotteke ipv kotje
Kempen: mv = kotters
VD2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
WNT: kot: Opening, gat, holte. In brab. dial.
Van onbekenden oorsprong.
- Ik word doornat, er zijn een heel deel kotter in ‘t dak, schuerm., Bijv. I 1883
- kökke (gaatje) in de vinger, tuerl.
- E kot in de’ muur kappen, corn.-vervl.
- Er zijn kotten in oe’ kous, Ald.
Als kind ben ik, toen ik over zo’n laag haagje sprong, uitgegleden en een kot in m’n knie gevallen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
