Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
zich te pletter werken
zie varianten bij nikkel, zijne ~ afdraaien
Er was veel werk aan de winkel zodat hij zijnen nestel nogal heeft moeten afdraaien.
glas-in-lood raam, overwegend in katholieke kerken, maar ook wel in andere gebouwen
zie ook brandglasraam, brandglas
VD 2014 online: voorlopig toegevoegd in 2011
brandramen worden vervaardigd door gebrandschilderde stukken glas met lood met elkaar te verbinden
Bikschote heeft een nieuwe dorpsvlag …. “Deze vlag is een moderne versie van het Bikschootse wapenschild dat men kan terugvinden in het brandraam van onze kerk”, vertelt Eddy Vanacker. “Door de contouren van een wapenschild te gebruiken werd de link behouden met het brandraam en de oorloggeschiedenis van het dorp.” (knack.be)
insmeren met taar, teren
zie ook intaren
Hij heeft vandaag het hekken getaard.
insmeren met taar, teren
zie ook taren
Vandaag is het goei weer om het tuinhuis in te taren.
Het hekken is helemaal ingetaard.
insmeren met taar, teren
zie ook intaren
Hij heeft vandaag het hekken getaard.
verteren
VD online: gewestelijk
Ik heb nog geen honger, die maaltijd van deze middag is nog aan ’t teren.
Zorg, afkorting van zorgstoel
luie comfortabele zetel voor 1 persoon, die al of niet verstelbaar is om te relaxen, relaxzetel, zitbank
uitspraak tweemaal doffe e: zeureg: [zœr?ç] /z.er.ech/
Voor zijn verjaardag kreeg vader een nieuwe zerreg.
Ik ben weer in slaap gevallen in de zeureg. (Goele)
Tis begore weer veu in auwe zeurg te zitte zalle menneke!
Hieronder staan de Antwerpse dorps– en stadsnamen zoals ze door de eigen inwoners genoemd worden:
officiele naam – lokale naam
Aartselaar – Eusselor/Eusseler
Achterbroek – ‘t Aachterbroek
Antwerpen – Aantwaarpe
Arendonk – Oarendoenk
Baarle-Hertog – Boal
Balen – Boal
Beerse – Beirs (/Beis)
Beerzel – Bjaezel
Bell – Bell
Berendrecht – Bendrecht
Berchem – Baarchoem
Berlaar – Balder
Bevel – Beivel
Blaasveld – Blausveld
Boechout – Boechoat
Bonheiden – Beunnààn
Booischot – Busschot
Boom – Boeëm
Borgerhout – Beurgerout
Bornem – Beurm
Borsbeek – Beusbeek
Bouwel – Bowel, Beuwel, Huirtuit staase (statie)
Brecht – Bracht
Breendonk – Briëndoenk
Brasschaat – Bresschoat
Broechem – Broechem
Burcht – Burcht
Dessel – Dessel
Deurne – Duire
Duffel – Duffel
Edegem – Eigoem
Eikevliet – Aak, ook wel Akevliet, Akervliet
Eindhout – Eindert, Endert
Ekeren – Eikere
Emblem – Emmele
Essen – Esse
Geel – Geel, Geil
Geel-Larem – Lerm
Gestel – Gestel
Gierle – Giel
Grasheide – Gèshaa
Grobbendonk – Grobbedoenk
Hallaar – Halder
Halle – Al
Heffen – Effe
Heide – Eide
Heindonk – Aandoenk
Heist-op-den-Berg – Hest (ook wel Hest-oep-den-Berg, Hest-oep-t-heupke)
Hemiksem – Aemisse
Herentals – Hertals
Herenthout – Huirtuit (etymologie: 1186, “Herenholts” = “bos van haagbeuken”
Herselt – Hessel
Hingene – Inge
Hoboken – Obbokke
Hoevenen – Oevere
Hombeek – Oembeik
Hoogstraten – Oeëgstroate
Hove – Oof
Hulshout – Hilset
Itegem – Ietegoem
Kalfort – Kallefuët
Kalmthout – Kalmtout
Kapellen – Kapelle
Kasterlee – Kastel
Kessel – Kessel
Klein-Vorst – Klaa-Veust
Klein-Willebroek – Klaai-Willebroek
Koningshooikt – Jut, Jöt
Kontich – Kontech
Leest – Liëst
Lichtaart – Lichtert
Lier – Liër
Liezele – Liezel
Lille – Lil
Lillo – Lullo
Lint – Lent
Lippelo – Luppeloeë
Loenhout – Loenet
Maria-ter-Heide – d’Aaj, Polygoon, Pollegom
Mariekerke – Moarekerk
Massenhoven – Massenove
Mechelen – Mechele
Meer – Meir
Meerhout – Merret
Meerle – Miël
Merksem – Maarksoem
Merksplas – Merreblos
Minderhout – Minderout, Minderaat
Mol – Mol
Morkhoven – Meurkoven
Mortsel – Meutsel
Niel – Niel
Nieuwmoer – de Nimoer
Nijlen – Naale
Noorderwijk – Nodderwaak
Oelegem – Uilegoem
Oevel – Oevel
Olen – Oeëlen
Olmen – Olme
Onze-Lieve-Vrouw-Waver – Wauver
Oorderen – Oeëtere (verdwenen ivm haven)
Oostmalle – Mal (ook wel Oeëstmal)
Oosterweel – Eusterwiël (verdwenen ivm haven)
Oppuurs – Oppuus
Oud-Turnhout – Oud-Turnout
Poederlee – Peujel, Poejel
Polygoon – Pollegom, Maria-ter-Heide
Poppel – Poppel
Postel – Possel
Pulderbos – Pulderbos
Pulle – Pul
Putte arr. Antwerpen – Put
Putte arr. Mechelen – Put (centrum) of Pit (gehuchten)
Puurs – Puus
Ramsel – Romsel
Ranst – Raanst
Ravels – Roavels
Reet – Riët
Retie – Ree’jie
Rijkevorsel – Veussel
Rijmenam – Ramenam
Ruisbroek – Roaisbroek
Rumst – Rimst
’s Gravenwezel – Wezel
Schelle – Schel
Schilde – Schil
Schoten – Schoeëte
Schriek – Schriek
Sint-Amands – Sintemaans
Sint-Anneke – Sint-Anneke
Sint-Antonius – Sint-Teunnes
Sint-Job-in’t-Goor – Sindjob
Sint-Katelijne-Waver – Katelaane (ook wel Katelaane Wauver)
Sint-Lenaarts – Sintelènnes
Stabroek – Stoabroek
Ten Aart – Den Oait
Terhagen – Traag
Tielen – Tiele
Tisselt – Tisselt
Tongerlo – Toengel
Turnhout – Turnout
Varendonk – Veurrendoenk
Veerle – Vei’l
Viersel – Viesel
Vlimmeren – Vlimmere
Vorselaar – Veusseleir
Vorst – Veust
Vosselaar – Vosselèr
Vremde – Vrempt
Waarloos – Woarloeës
Walem – Waalm
Wechelderzande – Wechel
Weelde – Weld
Weert – de Waert
Westerlo – Westel
Westmalle – Westmal
Westmeerbeek – Mjorbeik
Wiekevorst – Wiekeveust
Wijnegem – Waenegoem
Wildert – de Wildert
Willebroek – Willebroek
Wilmarsdonk – Wilmersdoenk (verdwenen ivm haven)
Wilrijk – Wildrèk
Winkelom-Heide – Haaj
Wintham – Wintam
Wommelgem – Oemmelegoem
Wortel – Weuttel
Wuustwezel – Wezel
Zandhoven – Zaandove
Zandvliet – Zaanflit
Zevendonk – Zevendoenk
Zoerle-Parwijs – Zuul
Zoersel – Zoeësel
Zondereigen – Zondereige
Zwijndrecht – Zwindrecht
probeer deze lijst alfabetisch te houden
Bronnen:
RND (Reeks Nederlandse Dialectatlassen), delen Antwerpen; Vlaamsch Brabant; Klein-Brabant; Noord-Oost-Vlaanderen en Zeeuwsch-Vlaanderen.
Hieronder staan de Antwerpse dorps– en stadsnamen zoals ze door de eigen inwoners genoemd worden:
officiele naam – lokale naam
Aartselaar – Eusselor/Eusseler
Achterbroek – ‘t Aachterbroek
Antwerpen – Aantwaarpe
Arendonk – Oarendoenk
Baarle-Hertog – Boal
Balen – Boal
Beerse – Beirs (/Beis)
Beerzel – Bjaezel
Bell – Bell
Berendrecht – Bendrecht
Berchem – Baarchoem
Berlaar – Balder
Bevel – Beivel
Blaasveld – Blausveld
Boechout – Boechoat
Bonheiden – Beunnààn
Booischot – Busschot
Boom – Boeëm
Borgerhout – Beurgerout
Bornem – Beurm
Borsbeek – Beusbeek
Bouwel – Bowel, Beuwel, Huirtuit staase (statie)
Brecht – Bracht
Breendonk – Briëndoenk
Brasschaat – Bresschoat
Broechem – Broechem
Burcht – Burcht
Dessel – Dessel
Deurne – Duire
Duffel – Duffel
Edegem – Eigoem
Eikevliet – Aak, ook wel Akevliet, Akervliet
Eindhout – Eindert, Endert
Ekeren – Eikere
Emblem – Emmele
Essen – Esse
Geel – Geel, Geil
Geel-Larem – Lerm
Gestel – Gestel
Gierle – Giel
Grasheide – Gèshaa
Grobbendonk – Grobbedoenk
Hallaar – Halder
Halle – Al
Heffen – Effe
Heide – Eide
Heindonk – Aandoenk
Heist-op-den-Berg – Hest (ook wel Hest-oep-den-Berg, Hest-oep-t-heupke)
Hemiksem – Aemisse
Herentals – Hertals
Herenthout – Huirtuit (etymologie: 1186, “Herenholts” = “bos van haagbeuken”
Herselt – Hessel
Hingene – Inge
Hoboken – Obbokke
Hoevenen – Oevere
Hombeek – Oembeik
Hoogstraten – Oeëgstroate
Hove – Oof
Hulshout – Hilset
Itegem – Ietegoem
Kalfort – Kallefuët
Kalmthout – Kalmtout
Kapellen – Kapelle
Kasterlee – Kastel
Kessel – Kessel
Klein-Vorst – Klaa-Veust
Klein-Willebroek – Klaai-Willebroek
Koningshooikt – Jut, Jöt
Kontich – Kontech
Leest – Liëst
Lichtaart – Lichtert
Lier – Liër
Liezele – Liezel
Lille – Lil
Lillo – Lullo
Lint – Lent
Lippelo – Luppeloeë
Loenhout – Loenet
Maria-ter-Heide – d’Aaj
Mariekerke – Moarekerk
Massenhoven – Massenove
Mechelen – Mechele
Meer – Meir
Meerhout – Merret
Meerle – Miël
Merksem – Maarksoem
Merksplas – Merreblos
Minderhout – Minderout, Minderaat
Mol – Mol
Morkhoven – Meurkoven
Mortsel – Meutsel
Niel – Niel
Nieuwmoer – de Nimoer
Nijlen – Naale
Noorderwijk – Nodderwaak
Oelegem – Uilegoem
Oevel – Oevel
Olen – Oeëlen
Olmen – Olme
Onze-Lieve-Vrouw-Waver – Wauver
Oorderen – Oeëtere (verdwenen ivm haven)
Oostmalle – Mal (ook wel Oeëstmal)
Oosterweel – Eusterwiël (verdwenen ivm haven)
Oppuurs – Oppuus
Oud-Turnhout – Oud-Turnout
Poederlee – Peujel, Poejel
Polygoon – Pollegom
Poppel – Poppel
Postel – Possel
Pulderbos – Pulderbos
Pulle – Pul
Putte arr. Antwerpen – Put
Putte arr. Mechelen – Put (centrum) of Pit (gehuchten)
Puurs – Puus
Ramsel – Romsel
Ranst – Raanst
Ravels – Roavels
Reet – Riët
Retie – Ree’jie
Rijkevorsel – Veussel
Rijmenam – Ramenam
Ruisbroek – Roaisbroek
Rumst – Rimst
’s Gravenwezel – Wezel
Schelle – Schel
Schilde – Schil
Schoten – Schoeëte
Schriek – Schriek
Sint-Amands – Sintemaans
Sint-Anneke – Sint-Anneke
Sint-Antonius – Sint-Teunnes
Sint-Job-in’t-Goor – Sindjob
Sint-Katelijne-Waver – Katelaane (ook wel Katelaane Wauver)
Sint-Lenaarts – Sintelènnes
Stabroek – Stoabroek
Ten Aart – Den Oait
Terhagen – Traag
Tielen – Tiele
Tisselt – Tisselt
Tongerlo – Toengel
Turnhout – Turnout
Varendonk – Veurrendoenk
Veerle – Vei’l
Viersel – Viesel
Vlimmeren – Vlimmere
Vorselaar – Veusseleir
Vorst – Veust
Vosselaar – Vosselèr
Vremde – Vrempt
Waarloos – Woarloeës
Walem – Waalm
Wechelderzande – Wechel
Weelde – Weld
Weert – de Waert
Westerlo – Westel
Westmalle – Westmal
Westmeerbeek – Mjorbeik
Wiekevorst – Wiekeveust
Wijnegem – Waenegoem
Wildert – de Wildert
Willebroek – Willebroek
Wilmarsdonk – Wilmersdoenk (verdwenen ivm haven)
Wilrijk – Wildrèk
Winkelom-Heide – Haaj
Wintham – Wintam
Wommelgem – Oemmelegoem
Wortel – Weuttel
Wuustwezel – Wezel
Zandhoven – Zaandove
Zandvliet – Zaanflit
Zevendonk – Zevendoenk
Zoerle-Parwijs – Zuul
Zoersel – Zoeësel
Zondereigen – Zondereige
Zwijndrecht – Zwindrecht
probeer deze lijst alfabetisch te houden
Bronnen:
RND (Reeks Nederlandse Dialectatlassen), delen Antwerpen; Vlaamsch Brabant; Klein-Brabant; Noord-Oost-Vlaanderen en Zeeuwsch-Vlaanderen.
schoen
ook handschoe wordt zo gebruikt
meestal in het mv. in gebruik
uitspraak sch: sg en sj
zie ook schoelint
MNW: Schoe: oorsprong skuo > scoe > schoe: schoen is het mv. van schoe, en vgl. hantschoe. De oorspronkelijke vorm schoe is tot in de 17de en 18de eeuw naast schoen blijven bestaan. Zoo nog heden in Zuidndl.; (De Bo 998) ook tal van samenstellingen ald.
VMNW: scoe: vroegste attestatie in Z.-Nl.: Limburg 1240
WNT: Schoen: Mnl. scoen. De voor het enkelv. in gebruik gekomen meerv. vorm van schoe (gewestelijk nog in gebruik)
ook in West-Vlaanderen
Nog rap mijn schoes aandoen en we zijn weg!
Shoe, hebt gij mijn schoes gezien?
Een houwtouw, een badgedrager, een nekriempje
dialect Gent: brolkuurde
Ziet hem daar lopen, wat heeft den diene allemaal aan zijn brolkoord hangen? Het is precies of hij zijn zakken heeft leeggemaakt en het allemaal rond zijne nek heeft hangen.
zorg, medische hulp
zie ook intensieve zorgen
> Fr. soins (médicaux): (medische) verzorging
vrttaal mail meldt: Zorgen behoort volgens Taaladvies.net tot de standaardtaal in België. In het algemeen Nederlands is het enkelvoud zorg gebruikelijk.
DS2015 standaardtaal
VD online: zorg > mv. zorgen: Belgisch-Nederlands, in ’t meervoud
synoniem: verpleging
De dokter kwam ter plekke en heeft de eerste zorgen toegediend vooraleer het slachtoffer naar het ziekenhuis overgebracht werd.
“Waar eindigen palliatieve zorgen en begint euthanasie? (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
Empty Container Handler of ECH;
een kapstok is in havenjargon een rijdende kraan die lege containers verplaatst, stapelt of aflaadt. De container wordt in de lengte vastgezet tussen de grijparm van de kraan. Hij hangt dan als het ware aan een kapstok.
“Werken met een kapstok: hoe kan het nog veiliger?
Hieronder zetten we nog eens de belangrijkste bepalingen op een rijtje om het werken met een Empty Container Handler (ECH, kapstok) veiliger te maken. (…)
Alle kapstokken moeten ook voorzien zijn van een signalisatiesysteem dat aanduidt of de container(s) vergrendeld is (zijn)." (cepa.be)
holle beitel, slagguts of dopbeitel
WNT: putten: gereedschap in de klompenmakerij.
Een stuk hout uithollen met een hollen beitel, zoodat een klomp ontstaat. In Z.-Nederl.
Putten (in de blokmakerij). De bewerking wordt verricht met de goezie, Volk en Taal 7, 20 (1894).
Putten, Met de goes bewerken (bij blokmakers), corn.-vervl.
Om de eerste aanzet voor een passende holte te maken gebruikt de blokmaker een goezie.
holle beitel, slagguts of dopbeitel
WNT: putten: gereedschap in de klompenmakerij.
Een stuk hout uithollen met een hollen beitel, zoodat een klomp ontstaat. In Z.-Nederl.
Putten (in de blokmakerij). De bewerking wordt verricht met de goezie, Volk en Taal 7, 20 (1894).
Putten, Met de goes bewerken (bij blokmakers), corn.-vervl.
Om de eerste aanzet voor een passende holte te maken gebruikt de blokmaker een goezie.
Empty Container Handler of ECH;
een kapstok is in havenjargon een rijdende kraan die lege containers verplaatst, stapelt of aflaadt. De container wordt in de lengte vastgezet tussen de grijparm van de kraan. Hij hangt dan als het ware aan een kapstok.
“Werken met een kapstok: hoe kan het nog veiliger?
Hieronder zetten we nog eens de belangrijkste bepalingen op een rijtje om het werken met een Empty Container Handler (ECH, kapstok) veiliger te maken. (…)
Alle kapstokken moeten ook voorzien zijn van een signalisatiesysteem dat aanduidt of de container(s) vergrendeld is (zijn)." (cepa.be)
Zorg, afkorting van zorgstoel
luie comfortabele zetel voor 1 persoon, die al of niet verstelbaar is om te relaxen, relaxzetel, zitbank
uitspraak tweemaal doffe e: zeureg: [zœr?ç] /z.er.ech/
Voor zijne verjaardag kreeg vader een nieuwe zeurg.
Ik ben weer in slaap gevallen in de zeureg. (Goele)
Tis begore weer veu in auwe zeurg te zitte zalle menneke!
Zorg, afkorting van zorgstoel
luie comfortabele zetel voor 1 persoon, die al of niet verstelbaar is om te relaxen, relaxzetel, zitbank
uitspraak tweemaal doffe e: zeureg: [zœr?ç] /z.er.ech/
Voor zijne verjaardag kreeg vader een nieuwe zeurg.
Ik ben weer in slaap gevallen in de zeureg. (Goele)
Tis begore weer veu in auwe zeurg te zitte zalle menneke!
Zorg, afkorting van zorgstoel
luie comfortabele zetel voor 1 persoon, die al of niet verstelbaar is om te relaxen, relaxzetel, zitbank
uitspraak tweemaal doffe e: zeureg: [zœr?ç] /z.er.ech/
Voor zijne verjaardag kreeg vader een nieuwe zeurg.
Ik ben weer in slaap gevallen in de zeureg. (Goele)
Tis begore weer veu in auwe zeurg te zitte zalle menneke!
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
