Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
alleen maar in de 3de pers.enk. “het spant tegen”
wordt gezegd van stevig voedsel waarvan men niet veel kan eten
VD 2015 zegt “niet algemeen” met betekenis “tegenstaan”
Merci, neen, geen crème au beurre meer voor mij, ’t is heel goed maar ’t spant toch zo tegen!
waarvoor, waarom
normaal 2 woorden: voor + wat, maar toch 1 VL woord van gemaakt in analogie met waarvoor, waarom, voordat, …
uitspraak Antw: verwa
Kempen: “veuwa”
Hageland: “veewa”
Voorwat moet ik het altijd zijn die de kinderen van ’t school moet halen? Gij kunt toch ook rijden?
Voorwat dient dat? Is dat een soort stoppentrekker ofzo?
Voorwat hebben ze dat hier nu gezet? Dat staat toch in de weg zo?
hetzelfde als klakkebuis
Brussel: flokkebus, Kempen: flopbuis
’t Bènneste van ne flierestek authaole vér ’n krokkebaus van te maoke.
(Het binnenste van een stok vlierenhout leeghalen om er een krakkebuis van te maken.)
hetzelfde als klakkebuis
Brussel: flokkebus, Kempen: flopbuis
’t Bènneste van ne flierestek authaole vér ’n krokkebaus van te maoke.
vlierhouten proppenschieter
dim. ~ken
< bus verbastering van buis
ook klakkebuis, krakkebuis, flopbuis
De kinderen schieten met een flokkebus proppen naar ’t plafond.
Houten buisje, meestal van uitgeboord vlierenhout, waarmee vlierbolletjes weggeschoten worden. Men stopt hierbij een bolletje vooraan in de buis en een ander achteraan waarna een stemper doorheen de buis gestoten wordt. Met een beetje gelukt vliegt het voorste bolletje dan weg. In de plaats van vlierbolletjes kon men ook een elzeflop weggeschieten, maar dan was de stemper meestal van metaal. Een proppenschieter dus.
Brussel: flokkebus
Haspengouw: krakkebuis
De Ronny had met zijn flopbuis een elzeflop tegen de kop van de meester geschoten en toen heeft hij een djoefeling gehad waar hij niet goed van was.
uitgeholde vliertak om vlierbessen of wat anders al blazend mee weg te schieten (blaaspijp)
Brussel: flokkebus
Haspengouw: krakkebuis
Kempen: flopbuis
WNT: klak: Naam voor de klakkebus (De Bo (1873); De Cock en Teirl., Kindersp. (1905)).
Toen we nog jong waren was het maken van en spelen met klakkebuizen een zeer geliefd tijdverdrijf.
alleen handelen, zich van anderen niets aantrekken
zie ook: soloslim
Dat de Britten in Europa alweer cavalier seul spelen creëert op het oude continent nog maar eens de indruk dat het Verenigd Koninkrijk braafjes aan de Amerikaanse lijn loopt. (deredactie.be)
De handelaars van de Diestsestraat spelen cavalier seul en nemen niet deel aan de Langste Dag. Zij geven daarom geen braderiekortingen. (De Standaard)
ruzie stoken
zie vuur, kwaad ~ stoken, vuurkestook doen
“Waarom ziet de kerktoren van Herenthout zo zwart?
Omdat de mensen er vroeger zoveel brem gestookt hebben.”
De laatste regel maakt uiteraard allusie op de armoedige gronden waar slechts brem gedijt maar
het is evengoed zo dat de uitdrukking ‘brem stoken’ in de Kempen de betekenis heeft van ruzie
maken. Zo sloeg men alweer twee vliegen in één klap. (Kempensche tydinghen nr 56 Pagina 39)
Ruzie stoken, meestal op achterbakse wijze.
Zie ook vuurkestook doen,brem stoken
VD2014 online: gewestelijk
Het liefste wat hij doet is kwaad vuur stoken. Bij de ene zegt hij zus en bij de ander zo en achteraf heeft iedereen ambras.
iets kwaadwillig met woorden in gang steken
In de Kempen zegt men hiervoor: “kwaad vuur stoken”. Zie vuur, kwaad ~ stoken, brem stoken
Hij is bij die twee aan ’t vuurkestook doen en seffens liggen ze in ruzie.
Ge moet geen vuurkestook gaan doen, laat de geburen (gebuur) gerust!
inmaakpot
zie ook bokaal, steriliseerbokaal, steriliseerketel, steriliseren, opleggen
Van Dale online: (Belgisch-Nederlands) inmaakpot
synoniem: (Nederlands) weckglas, weckpot
“Blijf roeren tot alle schuim weg is en doe de aardbeienconfituur in (voorgekookte) steriliseerpotten.” (piethuysentruyt.be)
beroerte, aanval
zie ook geraaktheid
Van Dale:
attaque
de; -s
< (1646 ‘vijandelijke aanval’) Frans
2. aanval van een ziekte
(verouderd) een attaque van een beroerte
Hij heeft een hartattak gehad.
Als mijn moeder dit te weten komt krijgt ze een attak.
Ze hebben hem naar ’t gasthuis gedaan, maar tegen dat em daar was was het over. De dokters zeiden dat het waarschijnlijk een attakske geweest was.
Hij kreeg wijd nen attak van ’t verschieten.
beroerte, infarct
zie ook attak
uitgesproken: geroktèt, gerokthad, geroktaad
VD2014 online: gewestelijk, verouderd: door of met een geraaktheid geslagen, getroffen worden, een beroerte krijgen
WNT:
Beroerte, aanval van vallende ziekte, verlamming. Het mv. mogelijk, doch weinig in gebruik.
- Kom, Pauw, kom naar boven, of ik krijg er nog eene geraaktheid van! Conscience (ed. 1868)
- Het jaar daarna werd de oude hertog Philips te Brugge door eene geraaktheid geslagen, Conscience (ed. 1869).
Fons ligt in het ziekenhuis, hij heeft een kleine geraaktheid gekregen, maar hij komt er wel weer bovenop.
Op 10 november 1608 werd Avellinus bij aanvang van de viering van de Heilige Mis getroffen door een beroerte. Als gevolg hiervan wordt hij tot op vandaag om voorspraak gevraagd bij “geraaktheid” en “onvoorziene dood”. (wikipedia: Andreas Avellinus)
Gelooft me na, dat is deur da zuipe dat hem een “gerokthad” ee g’had. (Antwerpen)
Hij heeft een geroktaad gehad en is lam geworden aan één kant. (Kempen)
plan dat globaal de verwachte en gewenste ruimtelijke ontwikkelingen weergeeft voor een gemeente (of delen ervan), voor een provincie of een gewest
standaardtaal in Vlaanderen
zie ook ruimtelijk uitvoeringsplan
Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) is een door het Vlaams gewest opgemaakt ruimtelijk structuurplan dat de gewenste toekomstige ruimtelijke ordening in Vlaanderen coördineert. (Wikipedia)
plan dat globaal de verwachte en gewenste ruimtelijke ontwikkelingen weergeeft voor een gemeente (of delen ervan), voor een provincie of een gewest
Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) is een door het Vlaams gewest opgemaakt ruimtelijk structuurplan dat de gewenste toekomstige ruimtelijke ordening in Vlaanderen coördineert. (Wikipedia)
taaladvies.be:
Nochtans is standaardtaal in België. Standaardtaal in het hele taalgebied is bijvoorbeeld maar, echter, toch of niettemin.
Het bijwoord nochtans wordt in de standaardtaal in België gebruikt om een tegenstelling uit te drukken.
“De oudste drieling van België vierde onlangs zijn tachtigste verjaardag. Nochtans werden hun overlevingskansen bij de geboorte erg laag geschat. (standaardtaal in België)” (taaladvies.be)
plan waarmee de overheid in een bepaald gebied de bodembestemming vastlegt
afkorting RUP
vroeger: bijzonder plan van aanleg of BPA
standaardtaal in Vlaanderen
Een RUP kan worden opgesteld door de gemeente, de provincie of het gewest. Men spreekt dan ook over gemeentelijke, provinciale en gewestelijke ruimtelijk uitvoeringsplannen. Een RUP kadert steeds in de uitvoering van de bestaande ruimtelijke structuurplannen en mag hier niet mee in strijd zijn. Zie ruimtelijk structuurplan
Bestemmingsplan van de grondpercelen in Vlaanderen.
Een gewestplan, gewestplannen, … soms ook naar verwezen met ‘het gewestplan’
VD2013 online: ‘in België’
ruimtelijkeordening.be: ‘Vroeger maakte de overheid gewestplannen. Sinds 2000 gebeuren geen nieuwe gewestplanwijzigingen meer. Ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP’s) vervangen geleidelijk aan de bestaande gewestplannen. Enkel waar nog geen ruimtelijk uitvoeringsplan geldt, is het gewestplan nog van kracht.’
zie ruimtelijk uitvoeringsplan
Volgens het gewestplan is dat hier kmo-zone. 100 m verderop is het groen zone, daar mag niet gebouwd worden. En hierachter is het landbouwgebied.
(spottend) kleine, tengere vrouw
(liefkozend) kindje
Boerin Lies was zo maar een oud kreukeltje maar ze had macht zoals een jonge kerel.
Oh wat is het zalig om met zo’n mooi weer nog thuis te zijn met ons klein kreukeltje. (http://kimcabus.blogspot.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
