Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
houdt het midden tussen treiterend ruzie maken en van mening verschillen, kibbelen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Een in dialecten voorkomend woord, dat daarnaast de vormen steggelen en stachelen, staggelen vertoont (zie b.v. Schuermans (1865-1870)). Volgens De Jager is het een frequentatieve vorm bij Steken, waarbij de ch op Hoogduitse invloed wijst (hd. stechen: als term in ’t kaartspel); voor de vormen met a wil Schuermans denken aan hd. stacheln: steken.
Treiter elkaar niet zo, hou op met dat stechelen!
roddelen
< Middelnederlands beclappen
Eigenlijk: Iemand bebabbelen, kwaad van hem spreken; bij Kiliaan (1574) vertaald met infamare, diffamare (uit het Woordenboek der Nederlandsche Taal)
Het is echt niet mooi meer hoe ze mij aan ’t beklappen geweest zijn. Allemaal leugens!
jasje van een herenkostuum
ook in de Antw. Kempen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij Ziep:
Zip, Zipe, Zjip, Zjup,
Uit Oudfrans, Middelfrans jipe, naast jupe, in de betekenis ‘wambuis’. Alleen aangetroffen in dialectbronnen; de niet ontronde vorm (z)jup wordt alleen vermeld in Schuermans (1865-1870) en Cornelissen-Vervliet (1903).
vergelijk: zip, in zijn ~ slaan
Een zwarte zip bij een blauwe broek vind ik niet mooi.
De boal (buil) van men zip is kapot.
jasje van een herenkostuum
ook in de Antw. Kempen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij Ziep:
Zip, Zipe, Zjip, Zjup,
Uit Oudfrans, Middelfrans jipe, naast jupe, in de betekenis ‘wambuis’. Alleen aangetroffen in dialectbronnen; de niet ontronde vorm (z)jup wordt alleen vermeld in Schuermans (1865-1870) en Cornelissen-Vervliet (1903).
vergelijk: zip, in zijn ~ slaan
Een zwarte zip bij een blauwe broek vind ik niet mooi.
De boal (buil) van men zip is kapot.
ZNWB: pag 342
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
de hoogste vogel bij een gaaischieting.
het gezegde: ‘de oppergaai afschieten’ betekent ‘een goede prestatie leveren’
Maar in ironische zin betekent het juist het omgekeerde: een flater, domheid of stommiteit begaan
zie ook: hoofdvogel, de ~ afschieten
Hij heeft weer eens de oppergaai afgeschoten (hij heeft voor de zoveelste keer een flater begaan).
< van pondkoek: Een goedkoope soort van stroopkoek die bij het pond verkocht wordt. (uit het Woordenboek der Nederlandsche Taal)
Ik heb een boterham met pomkoek gegeten.
andere naam voor pierbollen
Op de smeir van ’t muziek waren ze nog eens aan het pieren.
andere naam voor pierbollen
Op de smeir van ’t muziek waren ze nog eens aan het pieren.
veel moeite doen om iets te zien, bv. om in het donker te lezen of fijn werk te doen, of om in de verte iets te zien
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
2. Op iets turen, met inspanning kijken naar iets kleins of fijns, om dit te kunnen onderscheiden.
“Op kleinen druk pieren”, Schuermans (1865-1870).
“As ge zoo met den avend blijft pieren, dan zullen oew oogen gauw bedörven zijn”, Cornelissen-Vervliet (1899).
“Pieren is slecht voor de oogen”, Loquela (Wdb.) (1907).
Ons moeder zei: “Steekt het licht aan. Zit zo niet te pieren, ge gaat uw ogen verknoeien.”
(politiek) verbetering of aanpassing van een tekst
Er komt wat teksttoilettage om zelfstandigen geen concurrentie aan te doen. (VRTNWS)
De reden hiervan heeft de Minister reeds in zijn antwoorden aan de Commissie uiteengezet. De teksttoilettage waarom het Rekenhof verzoekt – kan dan. (irisnet)
vlug, min of meer op goed geluk, iets of iemand grijpen en vasthouden
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Vastgrabbelen, (Zuid-Nederland) in ’t wild of rondtastend vastgrijpen
“Probeert, of hij het kaartje snel genoeg kan vastgrabbelen” Roothaert, Dr. Vlimmen (1936).
Wederk.
Als men valt, wilt men hem (zich) vastgrabelen, Gezelle (St.-Margriete, ± 1880).
Ze kon de kleine nog just vastgrabbelen toen hij de straat overliep.
de dood, gepersonifieerd
in Nederland: Magere Hein
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Pietje de Dood, schertsende naam voor den Dood.
“As Pietje de Dood komt dan moeten wij mee” Cornelissen-Vervliet (1899)
Klik op de afbeelding
Vroeger werd Pietje de dood angstaanjagend afgebeeld.
Pietje de dood: een geraamte met een zwarte capejas en een zeis.
taaladvies.net:
Om uit te drukken dat er een einde gemaakt wordt aan een bepaalde (als lastig of onaangenaam ervaren) situatie of zaak, of dat iets voor eens en voor altijd opgelost wordt, wordt in België vaak komaf maken met iets gebruikt. Het is standaardtaal in België. In Nederland is deze uitdrukking nagenoeg onbekend.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: komaf (met of van iets) maken, wordt in Zuid-Nederland veel gebezigd, waarbij soms ook gedacht wordt aan een resultaat.
Ik zou eigenlijk eens komaf willen maken met de verwijzingen, afkortingen, definities in het Vlaams woordenboek. Om uniformiteit te bereiken, moeten afspraken gemaakt worden.
We zullen daar eens rap komaf mee maken, zie!
Een geschenk overhandigen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Iets, door te steken, aanraken.
In toepassing op het vasthechten van iets tot sieraad. Vandaar: iemand met bloemen of ook andere geschenken begiftigen, en wel om hem geluk te wenschen, b.v. op zijn verjaardag, zijn naamdag of derg. In de zuidelijke gewesten nog thans gewoon.
In ons gezin, mijn ouders trouwden in 1937, kregen wij altijd de avond voor de verjaardag ons verjaardagsgeschenk. Dat werd dan overhandigd met de woorden: “Heden is uw avond, morgen is uw dag, dat ik u besteken mag.” Dit gebruik werd al in ere gehouden bij mijn vader thuis, die evenals zijn ouders Eindhovenaren van geboorte waren. Toch ken ik het gebruik verder niet in Eindhoven.
speciale aandacht geven voor een gebeurtenis (vb. trouwverjaardag, verjaardag)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Iets, door te steken, aanraken.
? In toepassing op het vasthechten van iets tot sieraad.
? Vandaar: iemand met bloemen of ook andere geschenken begiftigen, en wel om hem geluk te wenschen, b.v. op zijn verjaardag, zijn naamdag of derg. In de zuidelijke gewesten nog thans gewoon.
De buurvrouw was gisteren 70 jaar. Haar beste vrienden hebben haar bestoken, en ze hebben gefeest tot in de late uurtjes.
rammelaar, mannelijk konijn
ook reier
zie ook vooi
Woordenboek der Nederlandsche Taal: rijder: als benaming voor het mannetje van het konijn. In Z.-Nederl.
ook in de Antwerpse Kempen, uitspraak: /raar/
Nooit de reier bij de moiers laten zitten, anders heb je binnen de kortste keren een hele konijnenkolonie.
toilet, wc, huisje, gemak
Woordenboek der Nederlandsche Taal: afgeleide van gemakhuisje (platteland)
ook in Haspengouw
Streek rond Mechelen: heske
Ik ben daarstraks is goed naar het huiske geweest.
hoe erg, hoe triestig, hoe spijtig;
ook in de betekenis van amper of helaas met een pejoratieve bijklank van medelij
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: ocharm
ook OCHARMEN, tusschenwerpsel. Koppeling van de uitdrukking och arm! of och armen! mnl. acharme! en acharmen!
Uitroep van smart, ongeveer gelijkstaande met ach! of helaas! In de 17de en 18de eeuw zeer gebruikelijk, thans min of meer verouderd.
zie ook: ocharmkes toch!
Ocharme die duif! Ze is los tegen de ruit gevlogen!
Hij verdient ocharme 5000 euro per maand en moest dus dringend opslag krijgen.
zijn voeten vegen aan iets
zie ook: botten, zijn ~ vegen aan iets,
gat, er zijn ~ aan vegen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: zak: in Oostende (1972): Zijn zak vegen aan: maling hebben aan, niet geven om.
Afval sorteren doen die 2 heikneuters niet. Die vegen er dik hunnen zak aan.
zijn voeten vegen aan iets
zie ook: botten, zijn ~ vegen aan iets,
gat, er zijn ~ aan vegen
Woordenboek der Nerderlandsche Taal: zak: in Oostende (1972): Zijn zak vegen aan: maling hebben aan, niet geven om.
Afval sorteren doen die 2 heikneuters niet. Die vegen er dik hunnen zak aan.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
