Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
bevoegdheid van de gemeenschappen in België
zie ook persoonsgebonden materies
De gemeenschappen in België zijn bevoegd voor de persoonsgebonden materies:
Cultuur: taalgebruik, kunsten, cultureel erfgoed, musea, bibliotheken, media en sport
Onderwijs: alle aspecten van het onderwijsbeleid, met uitzondering van de federale residuele onderwijsbevoegdheden, zoals de leerplicht
Gezondheidszorg: erkenning van zorgverstrekkers en zorginstellingen, kwaliteitsbewaking van zorginstellingen (eerstelijnszorg, ziekenhuizen, preventieve gezondheidszorg, thuiszorg, ouderenzorg, geestelijke gezondheidszorg, revalidatie en verslaving), hulp aan bejaarden en preventie
Bijstand aan personen: jeugdbescherming, jeugdbeleid, gezinsbeleid en kinderopvang, gezinstoelagen (bv. kinderbijslag, geboortepremie en adoptiepremie), bejaarden- en gehandicaptenbeleid, het gelijkekansenbeleid en de integratie van migranten, bestuurlijk toezicht op de OCMW’s
Justitie: vervolgingsbeleid, jeugdsanctierecht, eerstelijns juridische bijstand en justitiehuizen.
(https://www.vlaanderen.be/nl/vlaamse-overheid/organisatie-van-de-vlaamse-overheid/bevoegdheden-van-gemeenschappen)
onaangeroerd laten, eraan voorbijgaan
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
zie ook niets onverlet laten
taaladvies.net: Bij de besprekingen werd het punt van de aanwerving van nieuwe leden onverlet gelaten. (in België, geen standaardtaal)
de hoofdbaan, ook de grote weg, ook als straatnaam
zie ook heirbaan
Woordenboek der Nederlandsche Taal: De groote weg, de voornaamste of een voorname weg in een bep. gebied; de of een hoofdweg.
Visitatie van de dry heirbanen, heirstraten ofte groote wegen binnen Berlaer, bij gailliard, Keure v. Hazebr. (Berlaar, 1762)
Verkoop bouwgrond op de grote steenweg.
Pas op als ge de grote steenweg oversteekt. De auto’s komen langs 2 kanten aangevlamd.
Het kasteel is gelegen aan de Grote Steenweg.
vrouwelijke anker bij de media
vgl. ankerman; anker; nieuwsanker
De 24-jarige Yasmina El Messaoudi debuteert zondag als ankervrouw bij TV Brussel. (nieuwsblad.be)
Thomas won in de jaren negentig twee Emmy’s voor zijn gastrol in de comedyserie “Murphy Brown”, over een sterverslaggeefster en ankervrouw bij het fictieve nieuwsmagazine FYI. (gva.be)
een zwaarlijvige vrouw of meisje
pejoratief
Wat ist kloek? Kunt ge niet volgen met lopen?
mannelijk anker in de media
vgl. ankervrouw; anker; nieuwsanker
Klaus Van Isacker, de directeur informatie van VTM, verklaarde nog geen jaar geleden in onze krant dat hij op Stef Wauters aasde, toen nog ankerman bij de VRT. (standaard.be)
Xavier Vandamme, de gewezen ankerman bij Klara die nu de oude muziek bij Bozar programmeert, geeft zijn dada – het klavecimbel – alle kansen. (bruzz.be)
(ertoe) in staat (om)
Van Dale 2016 online: BE; niet algemeen
Typisch Vlaams: 1 leeuw
Hij is bekwaam om al het geld wat hij met zijn vakantiejob heeft verdiend, aan platen uit te geven.
Hij is bekwaam om het aan de grote klok te hangen. (vb. uit Van Dale)
De gemeenschappen zijn verantwoordelijk voor persoonsgebonden materies, zoals onderwijs, welzijn, sport, media en cultuur; België telt op basis van de taal drie gemeenschappen: de Vlaamse gemeenschap, de Franse Gemeenschap en de Duitstalige Gemeenschap.
zie materie, persoonsgebonden ~ gemeenschapsmaterie
De Vlaamse Gemeenschap oefent haar bevoegdheden uit in de Vlaamse provincies en in Brussel. Het Vlaams parlement en de Vlaamse regering oefenen de wetgevende macht uit van de Vlaamse Gemeenschap. Het Vlaams parlement bestaat uit 124 parlementsleden. 118 leden worden rechtstreeks verkozen in het Vlaams Gewest en zes leden, die hun woonplaats op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben, worden eveneens rechtstreeks verkozen door de Nederlandstalige kiezers van dat gewest. (http://www.belgium.be)
gemeenschapsbevoegdheid
zie ook gemeenschap, materie
“De discussie kende in 1989 een einde toen de rechtstreekse overheidssteun gemeenschapsmaterie werd.” (Doorbraak 121217)
verzachting voor leugenaar, vooral gebruikt met betrekking tot kinderen
vr.: beuzelaarster, beuzel
Van Dale 2014: gewestelijk
Gij klein beuzelaartje! Zeggen dat ge geen chocolatte eikes geten hebt maar uwe mond hangt wel vol chocolat…
afhalen, afstrijken, v.e. broek laten zakken
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Hij heeft zich verzet bij zijn arrestatie, want hij probeerde weg te komen. Dan hebben ze zijn broek afgetrokken zodat hij niet kon gaan lopen.
(ook figuurlijk) De scherpslijperij vanwege Le Soir begint danig op de zenuwen te werken, maar Bart De Wever heeft – inderdaad – op meesterlijke wijze hun broek afgetrokken (…)(blogspot)
comité dat moet toezien dat de versmelting of samenwerking van verschillende organisaties harmonieus verloopt
<F comité de convergence
“Milquet stelt voor een tienjarenplan op te stellen met een globale en gezamenlijke strategie voor alle overheidsniveaus dat zowat alle domeinen omvat, (…) Een ‘convergentiecomité’ moet toezien op de uitvoering van het plan. (DS121217)
Interbrew grootste brouwer na overname AmBev (…) de Braziliaan Marcel Telles wordt de voorzitter van het convergentiecomité. Het comité moet de twee bedrijfsculturen doen samensmelten. (www.tijd.be/r/t/1/id/5370592)
comité dat moet toezien dat de versmelting van verschillende organisaties harmonieus verloopt
“Milquet stelt voor een tienjarenplan op te stellen met een globale en gezamenlijke strategie voor alle overheidsniveaus dat zowat alle domeinen omvat, (…) Een ‘convergentiecomité’ moet toezien op de uitvoering van het plan. (DS121217)
Interbrew grootste brouwer na overname AmBev (…) de Braziliaan Marcel Telles wordt de voorzitter van het convergentiecomité. Het comité moet de twee bedrijfsculturen doen samensmelten. (www.tijd.be/r/t/1/id/5370592)
taks op producten waarvan aangenomen wordt dat ze schadelijk zijn voor de gezondheid van de gebruiker en voor het milieu
In een rapport voor investeerders stellen specialisten dat “zondetaksen” op vlees, met als doel de toenemende vleesconsumptie in te dijken, binnen vijf tot tien jaar een feit zullen zijn. (DM 111217)
“Saoedi-Arabië heeft een belasting ingevoerd op producten die een weerspiegeling van een aantal zondige geneugten vormen.
Er wordt voortaan immers een zondetaks opgelegd aan onder meer sigaretten en frisdranken, die door de heffing in prijs verdubbelen.”
(https://nl.express.live/2017/06/)
veldslag te Kortrijk op 11 juli 1302 tussen milities van het graafschap Vlaanderen en het leger van de koning van Frankrijk; speelde in de 19de eeuw een grote rol in de groei van de Vlaamse Beweging
zie ook Vlaamse feestdag, 11 juliviering
Op 11 juli 1302 nam een Vlaams leger dat vrijwel volledig bestond uit ambachtslieden en boeren het op tegen het complete Franse ridderleger. De slag is de geschiedenisboeken ingegaan als de Guldensporenslag. De slag staat voor veel Vlamingen symbool voor de Vlaamse emancipatiestrijd.(https://vandaagindegeschiedenis.nl/11-juli/)
de officiële feestdag van de Vlaamse Gemeenschap (oorspronkelijk de herdenking van de Guldensporenslag op 11 juli 1302)
staat in VD2013 online; evenwel zonder markering
Samen met de 1 meiviering en de 21 juliviering is het de enige feestdag die met de datum aangeduid wordt, eerder dan met de naam.
Naar analogie met 1 mei wordt er bv. ook gesproken over: 11 julitoespraak, 11 julibarbecue, 11 julifeest, …
zie ook Vlaamse feestdag
11 juliviering staat zowat gelijk met Vlaamse barbecuedag. Nog een overblijfsel van de barbecuecheques uit 2002.
veldslag te Kortrijk op 11 juli 1302 tussen milities van het graafschap Vlaanderen en het leger van de koning van Frankrijk; speelde in de 19de eeuw een grote rol in de groei van de Vlaamse Beweging
zie ook Vlaamse feestdag
Op 11 juli 1302 nam een Vlaams leger dat vrijwel volledig bestond uit ambachtslieden en boeren het op tegen het complete Franse ridderleger. De slag is de geschiedenisboeken ingegaan als de Guldensporenslag. De slag staat voor veel Vlamingen symbool voor de Vlaamse emancipatiestrijd.(https://vandaagindegeschiedenis.nl/11-juli/)
veldslag te Kortrijk op 11 juli 1302 tussen milities van het graafschap Vlaanderen en het leger van de koning van Frankrijk; speelde in de 19de eeuw een grote rol in de groei van de Vlaamse Beweging
Op 11 juli 1302 nam een Vlaams leger dat vrijwel volledig bestond uit ambachtslieden en boeren het op tegen het complete Franse ridderleger. De slag is de geschiedenisboeken ingegaan als de Guldensporenslag. De slag staat voor veel Vlamingen symbool voor de Vlaamse emancipatiestrijd.(https://vandaagindegeschiedenis.nl/11-juli/)
Dag waarop de Vlaamse gemeenschap haar feestdag houdt
zie 11 juliviering
Wat betekent de Vlaamse feestdag voor de Vlaming? Dat van 1302 is niet belangrijk, wel (Vlaanderen.be): “11 juli is een vrije dag voor de ambtenaren van de Vlaamse overheid, het personeel werkzaam bij de provinciebesturen en bij de lokale besturen. Ook in sommige privé-sectoren (onder andere de banksector) en in grote industriële privé-bedrijven werd een verlofdag bedongen.” Voila, dat het verlof is. De rest zal ons barbecueworst wezen.
belgium.be:
Nationale feestdag: 21 juli (Het was op 21 juli 1831 dat Leopold I, de eerste Koning der Belgen, de grondwettelijke eed aflegde.)
Vlaamse feestdag: 11 juli (Herdenking van de Guldensporenslag (in 1302) bij Kortrijk, waarin de Graaf van Vlaanderen, samen met de stedelijke milities, de troepen van de koning Filips IV van Frankrijk en zijn bondgenoten versloeg.)
Feestdag van de Franse Gemeenschap: 27 september (Herdenking van de overwinning (in 1830) van de patriotten op de Hollandse troepen in het Park van Brussel.)
Feestdag van de Duitstalige Gemeenschap: 15 november (Dag van het Koningsfeest)
Feest van het Waalse Gewest: derde zondag van september
Feest van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 8 mei
Kortom, in België alle dagen feest. Voor uiteenlopende redenen weliswaar.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
