Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #58071

    editoriaal
    (het ~, -alen)

    commentaarstuk, redactioneel artikel

    Nl_SN: hoofdartikel

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    In het editoriaal van vandaag legt de hoofdredactrice de nadruk op het progressieve karakter van de krant.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 27 Dec 2017 00:32
    0 reactie(s)

    #58072

    decreet
    (het ~ (onz.) mv: ~en)

    wet in Vlaanderen (in Nederland doet een ‘decreet’ nogal Russisch aan)

    VD2014: (in België) wet uitgevaardigd door een van de gewesten of gemeenschappen

    zie bv. M-decreet

    vgl. ordonnantie; verordening

    In het Vlaamse parlement stonden de inschrijvingsproblemen in het onderwijs in de kijker. Lijst Dedecker en Vlaams Belang hakten in op het Gelijke Onderwijs Kansen decreet.

    demorgen.be: Na vijftien jaar topstukkendecreet zijn de prijzen op de internationale veilingmarkt ontploft en is er een onoverbrugbare kloof ontstaan. Uiteraard moet Vlaanderen er alles aan doen om historische topwerken van eigen bodem binnen de landsgrenzen te houden.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Dec 2017 19:51
    0 reactie(s)

    #58073

    verordening
    (zn. v.; ~en)

    In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden de wetgevende bepalingen bij wege van ordonnantie genomen voor de gewestaangelegenheden. De normen die door het Brussels Hoofdstedelijk Parlement goedgekeurd worden en die agglomeratiebevoegdheden uitoefenen, worden verordeningen genoemd. (Wikipedia)

    vgl. decreet; ordonnantie

    De reglementen, de ontwerpen van ordonnantie en van verordening, de moties en resoluties, de voorstellen, de amendementen, de verslagen, de bulletins. (parlement.brussels)

    In Brussel geldt de ‘Gewestelijke stedenbouwkundige verordening van het Brussels Hoofdstedelijke Gewest’. (toegankelijkgebouw.be )
    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Dec 2017 19:50
    0 reactie(s)

    #58074

    ordonnantie
    (znw. de ~ v, ~s)

    Benaming van de wetgevende bepalingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, equivalent van de wetten. (mijnwoordenboek)

    vgl. decreet; verordening

    De grondwet is de pijler van ons wettenarsenaal. Zij schraagt een heel bestand van wetten, besluiten, reglementen en andere decreten of ordonnanties. (deredactie.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Dec 2017 19:45
    0 reactie(s)

    #58075

    proper en opgekuist
    (uitdr.)

    netjes opgeruimd (letterlijk en/of figuurlijk)

    vgl. proper; opkuisen

    In een ‘proper’ en ‘opgekuist’ bos valt nu eenmaal weinig te beleven. (ecopedia.be)

    We verlieten de woning proper en opgekuist, 17 min. voor tijd, maar de afscheids- woorden van de boerin waren : “en laat mij nu maar kuisen, want de volgende klanten komen binnen 7 uur” (tripadvisor.be )

    Op minder dan 2 uur is de klus geklaard. Alles is perfect proper en opgekuist.. De rommel en de vuiligheid opkuisen die iemand anders achtergelaten heeft, is geen leuke bezigheid. (davoc-lot.be)

    ‘Voila, dat is er weer eentje proper en opgekuist,’ zei de Bon toen ze het zoveelste artikeltje in het VW onder handen genomen had.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Dec 2017 17:21
    0 reactie(s)

    #58076

    opkuisen
    (ww., kuiste op, opgekuist ; uitspraak: klik <a href="https://nl.forvo.com/word/opkuisen/">op het pijltje</a>)

    1) opvegen, door reinigen verwijderen
    2) (schertsend) opeten
    3) fig.: iets terug op orde stellen

    1 & 2: Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal

    voorbeelden: een hof (bladeren e.d.), een garage, kot, kamer, zolder (oprommelen, opvegen, …)

    vgl. proper en opgekuist

    Met ne vollen emmer water liep hij al morsend door de huiskamer. Moeder riep dat hij dat schonekes allemaal moest opkuisen!

    De pest aan den herfst is het opkuisen van al die blaren.

    Allee, er is nog een halve patat en drie spruitjes over. Ik zal dat eens opkuisen se, met nog wat saus van ’t vlees.

    Hij heeft drie maanden nodig gehad om de puinhoop op te kuisen die de vorige directeur van de afdeling achtergelaten had.

    demorgen.be: …de minister van Binnenlandse Zaken heeft het in een reactie op de feiten van de avond voordien over een “opkuisactie” en hij vindt dat de zaak “proper opgeruimd” is.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Dec 2017 16:51
    0 reactie(s)

    #58077

    proper
    (bn.)

    schoon, net, netjes

    Belg.-Ned. volgens het RBBN

    V.D.
    proper (bijvoeglijk naamwoord; properder, properst; properheid)
    1 goed verzorgd
    2 schoon
    3 (in België; informeel) (van moppen) niet schuin, ondubbelzinnig

    VD2017 online:
    1 goed ver­zorgd, keu­rig, fraai
    2 BE; spreek­taal goed schoon
    = zin­de­lijk (1), rein
    •er pro­per uit­zien
    •pro­per ge­kleed zijn
    •met pro­pe­re han­den
    •een pro­pe­re zak­doek
    3 BE; spreek­taal on­dub­bel­zin­nig, niet schuin
    •een pro­pe­re mop
    4BE; spreek­taal goed, net­jes, zo­als het hoort
    •iets pro­per re­ge­len, op­los­sen

    vgl. proper en opgekuist

    Zorg dat uw handen proper zijn voor ge aan tafel gaat.

    “Den Bart met de Luc, dat zijn toch twee propere jongens, en zo altijd bij mekaar gebleven, is dat nu niet schoon?” (Bert Kruismans)

    Hij heeft dan wel gene nagel om zijn gat te krabben, maar proper op zijn eigen is em wel. (verzorgd)

    Dat is niet proper, hetgeen ze hem daar gelapt hebben. (niet netjes)

    Dat hebt ge proper opgelost. (goed, netjes)

    Er ligt een propere handdoek klaar voor als ge gaat douchen. En vergeet geen propere onderbroek en proper kousen aan te doen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Dec 2017 16:50
    3 reactie(s)

    #58078

    proper en opgekuist
    (uitdr.)

    netjes opgeruimd (letterlijk en/of figuurlijk)

    vgl. proper; opkuisen

    In een ‘proper’ en ‘opgekuist’ bos valt nu eenmaal weinig te beleven. (ecopedia.be)

    We verlieten de woning proper en opgekuist, 17 min. voor tijd, maar de afscheids- woorden van de boerin waren : “en laat mij nu maar kuisen, want de volgende klanten komen binnen 7 uur” (tripadvisor.be )

    Op minder dan 2 uur is de klus geklaard. Alles is perfect proper en opgekuist.. De rommel en de vuiligheid opkuisen die iemand anders achtergelaten heeft, is geen leuke bezigheid. (davoc-lot.be)

    ‘Voila, dat is er weer eentje proper en opgekuist,’ zei de Bon toen ze het zoveelste artikeltje in het VW onder handen genomen had.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Dec 2017 16:50
    0 reactie(s)

    #58079

    binnenpakken
    (pakte binnen, heeft binnengepakt zwak ww)

    in huis halen, aanwerven, toelaten, binnenlaten

    “Mijn schoonma is overleden en twee jaar geleden zijn mijn schoonpa dat hij die hond niet meer moest hebben. Dus wat kon ik dan anders doen dan die hond binnen pakken.” (forum.zappy.be)

    Anders krijg ik mijn was en afwas niet rond. Misschien moet je dan toch maar een vrouw binnenpakken? (forum.politics.be)

    Daar zit nu toch totaal geen visie achter bij die hun transferbeleid? 80 spelers binnen pakken en hopen dat er misschien 2 een meerwaarde hebben. (blauwwit.be)

    Het staat ook letterlijk te lezen in de boeken dat het stadsbestuur meer personeel zal binnen pakken. (siegfriedbracke.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Dec 2017 14:50
    1 reactie(s)

    #58080

    binnenpakken
    (pakte binnen, heeft binnengepakt zwak ww)

    in huis halen

    “Mijn schoonma is overleden en twee jaar geleden zijn mijn schoonpa dat hij die hond niet meer moest hebben. Dus wat kon ik dan anders doen dan die hond binnen pakken.” (forum.zappy.be)

    Anders krijg ik mijn was en afwas niet rond. Misschien moet je dan toch maar een vrouw binnenpakken? (forum.politics.be)

    (voorbeelden toegevoegd door Georges Grootjans op 26 dec 2017)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Marcus op 26 Dec 2017 11:53
    1 reactie(s)

    #58081

    wetsdokter
    (zn. m., ~s)

    forensisch geneesheer, wetsgeneesheer

    ANW: Belg.-Ned.
    VD2016 online: BE

    NL: politiearts

    Bij het begin van een aflevering van Witse wordt er een moord gepleegd en is de eerste die ter plaatse is de wetsdokter. Bij Baantjer is het juist hetzelfde, alleen is het daar een wetsgeneesheer.

    Wetsdokter Marc De Leeuw overleden: “Ik ben de enige wetsdokter die zijn doodsoorzaak kent zonder autopsie” (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 Dec 2017 09:58
    0 reactie(s)

    #58082

    trein
    (zn. m., ~en)

    opeenvolgende reeks
    NL reeks, pop. rits

    <Frans train

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, figuurlijk

    ook samenstellingen: hervormingstrein, besparingstrein

    De regering heeft een trein maatregelen klaar om het gat in de begroting te dichten. Houd u maar vast…

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 25 Dec 2017 17:09
    0 reactie(s)

    #58083

    uitbreiding nemen
    (uitdr.)

    (zich) uitbreiden, toenemen

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    Frans: prendre de l’extension

    De brand nam snel uitbreiding naar de eerste verdieping.
    De handel in exotische dieren neemt uitbreiding. (VRTtaal.net)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 25 Dec 2017 17:08
    0 reactie(s)

    #58084

    agentschap
    (het ~ , ~pen)

    immobiliënkantoor

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, weinig gebruikt
    Van Dale 2015 online: BE, niet algemeen
    Smisdom: ‘Agentschap is bijzonder goed gekend bij de proefpersonen, …‘algemeen Belgisch-Nederlands’.’

    NL: woningbureau

    Veel mensen zoeken een woning via een agentschap.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 25 Dec 2017 16:44
    0 reactie(s)

    #58085

    bijsteken, een tandje ~

    zie steken, een tandje bij~

    vb. aldaar

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 25 Dec 2017 16:41
    0 reactie(s)

    #58086

    steken, een tandje bij~
    (uitdr.)

    een tandje hoger schakelen, zich harder inspannen

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
    wielersport: schakelen naar een hogere versnelling

    Soms is het zwaar, op de heuveltjes rond Diest moet ik al eens een tandje bij steken, maar alles is beter dan in de file staan.

    België moet tandje bijsteken om Grieks scenario te vermijden.

    Om op schema te blijven, moest de tandarts een tandje bij steken.

    Komaan he, we zullen een tandje moeten bijsteken willen we voor de noen die job gedaan krijgen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 25 Dec 2017 16:40
    0 reactie(s)

    #58087

    kloot, iemand een ~ afpitsen
    (uitdr.)

    zie kloot, iemand een ~ afdraaien, kloot, iemand een ~ aftrekken
    qua betekenis idem maar misschien nog pijnlijker, wie zal het zeggen!

    Ze hebben hem ne farme kloot “afgepitst”.

    “…terwijl hij nadenkt hoe hij me nog een kloot kan afpitsen met zijn toren of zijn paard.” (Jeroen Olyslaegers, Wil)

    Regio Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 25 Dec 2017 16:37
    0 reactie(s)

    #58088

    kloot, iemand een ~ afpitsen
    (uitdr.)

    zie kloot, iemand een ~ afdraaien, kloot, iemand een ~ aftrekken
    qua betekenis idem maar misschien nog pijnlijker, wie zal het zeggen!

    Ze hebben hem ne farme kloot “afgepitst”.

    “…terwijl hij nadenkt hoe hij me nog een kloot kan afpitsen met zijn toren of zijn paard.” (Wil, Jeroen Olyslaegers)

    Regio Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 25 Dec 2017 16:35
    0 reactie(s)

    #58089

    kloot, iemand een ~ afpitsen
    (uitdr.)

    zie kloot, iemand een ~ afdraaien, kloot, iemand een ~ aftrekken
    qua betekenis idem maar misschien nog pijnlijker, wie zal het zeggen!

    Ze hebben hem ne farme kloot “afgepitst”.

    Regio Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 25 Dec 2017 16:28
    0 reactie(s)

    #58090

    kloot, iemand een ~ afdraaien
    (uitdr.)

    iemand in de luren leggen

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal

    ook: kloot, iemand een ~ aftrekken

    We gaan hem is een kloot afdraaien. Kom, we zetten zijn fietsstuur los.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 25 Dec 2017 16:27
    1 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.