Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
enkele, een aantal of letterlijk een hand vol van iets
SN: handvol
uitspraak ook wel: hansvol, Antw: haensvol
Van Dale online: gewestelijk
google2015: .BE (>1.200), .NL (>140)
vgl. mondsvol
spaargids.be: Dat moet niet in een gleufje he, maar er staat een koperen trechter bovenop, en daar gooi je gewoon een handsvol rossen brol in.
schrijversgewijs.be: Dat is wel raar want tijdens de tweede wereldoorlog publiceerde Van den Weghe een handsvol gedichten en recensies in het invloedrijke weekblad Volk en Kultuur en in het literaire tijdschrift Westland.
vrebosch.be: Als we de uitgegraven grond bestuderen, merken we met een handsvol grond te nemen of deze uit kruimels bestaat of uit fijn zand.
principieel, voet bij stuk houdend, gelijk willen krijgen,…
dwars liggen, kwaad worden
zie ook politiek
Van Dale 2014 kent:
3.met (of getuigend van) veel overleg – synoniem: behendig, sluw, (…)
gewestelijk geslepen
En toen werd de Jean politiek natuurlijk. En maar strijden, en niet afgeven, he.
Ge moet nu niet politiek zijn, he. Zo ne rol speelt het allemaal ook niet zenne.
klomp; synoniemen bij kloef
wikipedia: klompen: In Vlaanderen wordt soms nog de benaming holleblokken gebruikt om klompen voor mannen aan te duiden, waarbij met klompen dan met name klompen voor vrouwen worden bedoeld. De 19e-eeuwse Vlaamse schrijver Ernest Claes gebruikte in zijn boek De Witte van Zichem de term echter ook voor vrouwenklompen: “Hij hoorde de holleblokken van moeder weg kletsen ….”
Van Dale 2015 online: holleblok: gewestelijk
zie ook blokmaker
Holleblokken doen denken aan de “goeie ouwe tijd”, maar al wie zich al eens “geklopenkeld” heeft, weet dat het vroeger niet altijd beter was …
wikipedia: klompen: In Vlaanderen wordt soms nog de benaming holleblokken gebruikt om klompen voor mannen aan te duiden, waarbij met klompen dan met name klompen voor vrouwen worden bedoeld. De 19e-eeuwse Vlaamse schrijver Ernest Claes gebruikte in zijn boek De Witte van Zichem de term echter ook voor vrouwenklompen: “Hij hoorde de holleblokken van moeder weg kletsen ….”
Van Dale 2015 online: holleblok: gewestelijk
zie ook blokmaker
Holleblokken doen denken aan de “goeie ouwe tijd”, maar al wie zich al eens “geklopenkeld” heeft, weet dat het vroeger niet altijd beter was …
over de treinsporen lopen
google2018: .BE (>16.400) ; .NL (>2.120)
Even voor alle duidelijkheid: Deze foto is genomen op een verlaten spoor dat niet meer in gebruik is. Spoorlopen is levensgevaarlijk en wettelijk verboden. (twitter – karendamen)
Dit jaar al drie doden door spoorlopen (hln.be)
“Spoorlopen is een doodlopend spoor” (NMBS Zonder Naam)
over de treinsporen lopen
google2018: .BE (>16.400) ; .NL (>2.120)
Even voor alle duidelijkheid: Deze foto is genomen op een verlaten spoor dat niet meer in gebruik is. Spoorlopen is levensgevaarlijk en wettelijk verboden. (twitter – karendamen)
Dit jaar al drie doden door spoorlopen (hln.be)
“Spoorlopen is een doodlopend spoor” (NMBS Zonder Naam)
gek
vrouwelijk: zottin
Van Dale 2013 online: dwaas, gek. Synoniem: krankzinnig
WNT: Niet (meer) beschikkend over zijn verstandelijke vermogens; krankzinnig, gek; zwakzinnig, simpel. Vooral nog bekend in Vlaams-België.
Gij zij zot zeker?
de nacht sluipt weg de lucht verbleekt
de schimmen vluchten zwijgend
en aan de verre horizon
begint de zon te stijgen
en daar trekt uit de nevel op
de klaarte van de dageraad
met in zijn schoot geborgen
de zotte morgen
(De zotte morgen – Zjef Vanuytsel)
over de treinsporen lopen
google2018: .BE (>16.400) ; .NL (>2.120)
Even voor alle duidelijkheid: Deze foto is genomen op een verlaten spoor dat niet meer in gebruik is. Spoorlopen is levensgevaarlijk en wettelijk verboden. (twitter – karendamen)Dit jaar al drie doden door spoorlopen (hln.be)
“Spoorlopen is een doodlopend spoor” (NMBS Zonder Naam)
over de treinsporen lopen
google2018: .BE (>16.400) ; .NL (>2.120)
Even voor alle duidelijkheid: Deze foto is genomen op een verlaten spoor dat niet meer in gebruik is. Spoorlopen is levensgevaarlijk en wettelijk verboden. (twitter – karendamen)Dit jaar al drie doden door spoorlopen (hln.be)
gek, getikte
vrouwelijk: zottin
Van Dale 2013 online: dwaas, gek. Synoniem: krankzinnig
Gij zij zot zeker?
de nacht sluipt weg de lucht verbleekt
de schimmen vluchten zwijgend
en aan de verre horizon
begint de zon te stijgen
en daar trekt uit de nevel op
de klaarte van de dageraad
met in zijn schoot geborgen
de zotte morgen
(De zotte morgen – Zjef Vanuytsel)
door mekaar
Van Dale 2013 online:
nog als eerste lid in een aantal, in schrijftaal, gewestelijke taal en Belgisch-Nederlands gewone, maar in de algemene taal weinig of niet meer gebruikte scheidbaar samengestelde overgankelijke en onovergankelijke werkwoorden, die betekenen: door de door het tweede lid genoemde handeling door elkaar raken of brengen.
Eerst de eieren dooreenklutsen en dan het mengsel bakken in de pan.
De stof werd verkeerd gewassen en de kleuren waren dooreengevloeid.
Hij kon het niet te goei krijgen en van colère had hij alles dooreengesmeten.
- goed verscheen is goed dooreen, zei moeder toen we met argusogen keken wat ze nu weer op ons bord getoverd had. (in West-Vlaanderen)
behangen
< Frans: tapisser
Ik heb behangpapier gekocht, dit weekend gaan we de slaapkamer opnieuw tappeseren.
grote teen
zie ook: teen, dikke ~
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Er zit een gat in mijn kous, en m’nen dikken teen steekt erdoor.
zie ook enkelgeld, klutters, klutteren
Sedert de euro kom je met kluttering al vlug aan 100 frank van vroeger.
Ze kwam’n skooi’n an de deure veur ’t een of ’t ander en ‘k ee ol mijn klutteringe meegegev’n. (‘Ze kwamen aanbellen voor een of ander goed doel en ik heb al mijn kleingeld meegegeven.’) (gavergids.be)
Kleingeld, wisselgeld
ook: kluttergeld
zie ook inkel geld, kluttering, enkelgeld
Zelf ken ik niet de juiste oorsprong, maar het lijkt mij een onomatopee (klanknabootsing). De koperen muntjes rammelen (klutteren) in uw broekzak.
Betaal mij volgende week maar. Ik wil geen klutters.
Betaal volgende week. Ik wil niet al dat kleingeld in mijn portemonee.
het rammelen van kleingeld
WNT:
Blijkbaar van onomatopoëtischen oorsprong. In enkele dialekten (o.a. het Westvlaams, waar men ook klotteren, kloteren, kleuteren zegt) bekend: misschien is het woord in verschillende streken spontaan gevormd.
zie ook kluttering, klutters
Tteek dat kleingeld niet meer in je broekzak, dat kluttert te veel.
een kooi met tralies, vooral voor vogels
West-Vlaanderen uitspraak mute
Van Dale 2005:
(1300 ‘het ruien, kooi waarin de vogels ruien, kooi’) van Middelnederlands muten (ruien) < Latijn mutare (veranderen)
3.(gewestelijk) vogelkooi
vormvariant: muite
Ons Pietkootje zijn muite is vuil. We zullen ze eens moeten uitkuisen.
Een vogelkooi met lokvogel en molentjes. Als een vogel op het molentje ging zitten, viel het in de kooi (muite).
De tierijn laat zich makkelijk vangen in een meulekesmuite.
Consultatiebureau van Kind en Gezin, het Kinderwelzijn.
< weegschaal
uitspraak: de schoale
zie ook: weging, kinderheil
Moeders gingen naar de schoale om hun kindje te laten wegen en te meten – het was daar een geween van jewelste, de kindjes wisten niet wat hun overkwam.
Boerenkost, ouderwets vullend eten, simpele gerechten
Ik eet eigenlijk het liefst gewoon Vlaamse boerenboef, gelijk stoemp en stoofvlees.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
