Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
iemand
uitspraak meestal ‘entwien’ of ‘etwie’
< prefix ‘et-’ + ‘wie’
De Bo, Westvlaamsch Idioticon (1873):
ENT- Een prefix, zonder klemtoon, dat, gevoegd bij de vraagwoorden hoe, hoelang, hoeveel, hoeverre, waar, waaraan, waarbij, waarin, waarom, waartoe, waaruit, waneer, wie, enz,, er den vragenden zin van wegneemt en door iets onbepaalds vervangt. Zie hieronder enthoe, entwaar, enz. Eenige schrijven eenthoe, eentwie, enz.
- Zoo mieken de Latijnen ook van hunne vraagwoorden quando, quantum, quis, quomodo, quo, qui, enz. de onbepaalde aliquando, aliquantum, aliquis. aliquomodo, aliquo, alicubi,
- Dit ent-, met de ingeschovene n is hetzelfde als het Hoogduits et in et-was, Hollands iet in ietwat, enz. Ja, in eenige gewesten, zeggen wij ook et: etwien, etwat, etwaneer, enz.
zie ook: entwat, entwaar, enthoe
ergens
< prefix ‘et-’ + ‘waar’
WNT: Het eerste lid moet op een of andere wijze ontstaan zijn uit Middelnederlands ie, vergelijk Middelnederlands iewaer, alsmede intoe, en eentoe naast ietoe.
— Waar ook, op een of andere plaats. Gewestelijk in Zuid-Nederland.
“By de Paters kerk ent’waer”, L. Vossius bij De Bo (1679).
zie ook: entwat, entwie, enthoe
om
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
< Frans: de
Ge moet mij beloven van goed te luisteren!
We zullen proberen van deze keer op tijd te komen.
sinds
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet alg.
vgl. ook van sinds, van over; van dat; van als
Ik ben al van eergisteren terug van de reis.
Hij is van vorige week, geloof ik, begonnen op zijn nieuw werk.
om
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
(Frans de)
Ge moet mij beloven van goed te luisteren!
We zullen proberen van deze keer op tijd te komen.
jaar met uitzonderlijk goede resultaten
Van Dale online: Belg.-Ned
< boerenjaar, jaarkring van een landbouwer, met betrekking tot den meer of minder goeden oogst, vergelijk ‘appeljaar’.
”Hij zou misschien wel rijk geworden zijn, want hij heeft vele goede boerenjaren beleefd”, Conscience (ed. 1867) (WNT)
Oorsprong: goede resultaten in de landbouw en de veeteelt. Heden komt het in verschillende contexten voor; om te verwijzen naar de uitzonderlijke prestaties van sportlui, van politici en zelfs van bedrijven.
Dirk De Wolf gisteren 21/9/2011 in De Laatste Show: “Philippe Gilbert had een echt boerenjaar, hij won zowat alles wat er te winnen was.”
demorgen.be: Met 15 procent groei in 2014 en 7 procent in 2015 klokte Brussels Airport vorig jaar af op bijna 23,5 miljoen passagiers. 2016 leek zich eveneens aan te kondigen als een boerenjaar. Maar de enorme klap van de aanslagen op 22 maart heeft Zaventem terug naar af gestuurd.
ingebouwde (muur)kast
Van Dale 1995 (gewestelijk)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Ze zijn naar een huis gaan zien en het is goed meegevallen. Ze waren vooral gecharmeerd door de ruime badkamer met een douche, ligbad en ingemaakte kasten waarin ze alles kwijt kunnen.
sjotten, stampen, schoppen
zie ook schippen
Hebt ge graag dat ik es onder uw gat schup voor dat ge dat snapt? Ik leg die zaak niet uit voor piet snot hè…
Mannekes ga wat tegen den bal schuppen op de plek.
graven, spitten, scheppen met een schup
De kinderen zijn aan het schuppen op de plage.
omspitten
zie ook spetten, omspetten, schuppen
Nu moet ge den hof niet gaan omschuppen, het vriest.
een ferm exemplaar
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
9lives.be: Propt er maar een serieuze kadee in…
modelbouwforum.nl: (VL inzending): jawadde! das ne serieuze (serieus) kadee! ik vraag me toch af hoe lang de vleugel het uithoudt als er onverwacht iets voorvalt….
kerel, vent, vooral spottend
schertsfiguur, mooierd, ‘ook eentje’
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
vgl. ook cadet
Gij zijt nogal ne kadee. Uwe gsm ergens neergelegd en nu maar zoeken waar.
vooral in het mv. kind, nakomeling
Frans cadet (jongste zoon)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Daar is onze Jan met zijn kadeeën.
trage genezing, traag herstel van een ziek persoon
NL/SN: het houdt niet over
Van Dale 2014 online: gewestelijk
- Hoe gaat het met uw vader nadat hij geopereerd is aan darmkanker?
- Stillekesaan, het loopt niet over he.
er zijn broek aan vegen, er zich niets van aantrekken
in Antw. ook: er zijn kas aan vegen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Hij veegt er zijn botten aan dat hij weer gebuisd is voor wiskunde
vervaardigd uit plastiek (plastic)
> plastiek
> plastikken (prov. Antw.)
plastieken (van plastic) is Belgisch-Nederlands volgens het referentiebestand van het INL
Van Dale online: BE, informeel
Sommige mensen die veelvuldig botox in het gezicht gebruiken, hebben precies een plastieken kop.
Dat plastieken speelgoed is geschikt voor de leeftijd van 3 tot 6 jaar.
enkele, een aantal of letterlijk een hand vol van iets
SN: handvol
uitspraak ook wel: hansvol, Antw: haensvol
Van Dale online: gewestelijk
google2015: .BE (>1.200), .NL (>140)
vgl. mondsvol
spaargids.be: Dat moet niet in een gleufje he, maar er staat een koperen trechter bovenop, en daar gooi je gewoon een handsvol rossen brol in.
schrijversgewijs.be: Dat is wel raar want tijdens de tweede wereldoorlog publiceerde Van den Weghe een handsvol gedichten en recensies in het invloedrijke weekblad Volk en Kultuur en in het literaire tijdschrift Westland.
vrebosch.be: Als we de uitgegraven grond bestuderen, merken we met een handsvol grond te nemen of deze uit kruimels bestaat of uit fijn zand.
principieel, voet bij stuk houdend, gelijk willen krijgen,…
dwars liggen, kwaad worden
zie ook politiek
Van Dale 2014 kent:
3.met (of getuigend van) veel overleg – synoniem: behendig, sluw, (…)
gewestelijk geslepen
En toen werd de Jean politiek natuurlijk. En maar strijden, en niet afgeven, he.
Ge moet nu niet politiek zijn, he. Zo ne rol speelt het allemaal ook niet zenne.
klomp; synoniemen bij kloef
wikipedia: klompen: In Vlaanderen wordt soms nog de benaming holleblokken gebruikt om klompen voor mannen aan te duiden, waarbij met klompen dan met name klompen voor vrouwen worden bedoeld. De 19e-eeuwse Vlaamse schrijver Ernest Claes gebruikte in zijn boek De Witte van Zichem de term echter ook voor vrouwenklompen: “Hij hoorde de holleblokken van moeder weg kletsen ….”
Van Dale 2015 online: holleblok: gewestelijk
zie ook blokmaker
Holleblokken doen denken aan de “goeie ouwe tijd”, maar al wie zich al eens “geklopenkeld” heeft, weet dat het vroeger niet altijd beter was …
wikipedia: klompen: In Vlaanderen wordt soms nog de benaming holleblokken gebruikt om klompen voor mannen aan te duiden, waarbij met klompen dan met name klompen voor vrouwen worden bedoeld. De 19e-eeuwse Vlaamse schrijver Ernest Claes gebruikte in zijn boek De Witte van Zichem de term echter ook voor vrouwenklompen: “Hij hoorde de holleblokken van moeder weg kletsen ….”
Van Dale 2015 online: holleblok: gewestelijk
zie ook blokmaker
Holleblokken doen denken aan de “goeie ouwe tijd”, maar al wie zich al eens “geklopenkeld” heeft, weet dat het vroeger niet altijd beter was …
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
