Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
schoensmeer, schoenschmink
een soort was om schoenen van leder te onderhouden.
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
zie ook: blink, skoeblink; blinkborstel
Schoenblink hebt ge in ’t bruin, zwart, blanco en nog een paar ander kleuren.
zenuwtrek
Ongemarkeerd in Van Dale 2018 online, maar google2018:
“een tic nerveux’: .BE (>561) ; .NL (>176)
ook kortweg ‘tic’ (is AN)
Hij plimpt dikwijls met zijn ogen, hij heeft een tic nerveux.
Op de wangen van raadsman Laurent had zich een tic nerveux ontwikkeld. (Louis van Dievel – vrt.be)
lospeuteren, naad losmaken, met een haakje stiksel stuktrekken
lostornen
< van tarnen: een bijvorm van tornen
Mijn dochter heeft een paar kleren en rokken losgetaard. Ze is op vijf maanden twintig kilo kwijtgeraakt. Kwestie van de naden hier en daar wat in te nemen.
(verouderd) trekken, rukken, scheuren
meestal gecombineerd met voorvoegsel: af~, open~
vergelijk:
Duits: zerren
Engels: to tear
Ge moet eerst het vel van het beest afteiren en het dan in stukken doen.
VRT-terminologie voor bloemenmeisje (meisje dat bloemen aan een winnaar, jubilaris e.d. overhandigt Van Dale)
deze term werd op Facebook geplaatst door een medewerker van de VRT maar zeer snel verwijderd na afkeurende reacties in andere media.
“VRT NWS publiceerde een ongepast bericht over bloemenmeisjes op Facebook. In het bericht, dat zo snel mogelijk werd verwijderd, omschreef de nieuwssite de meisjes als ‘kussende bloemenhoeren’.”( DM 220218)
In de post werd gesproken over de jarenlange traditie van “kussende bloemenhoeren”, verwijzend naar de bloemenmeisjes bij het wielrennen." (HN 230218)
binnenplaats, patio
< Frans: la cour
Van Dale 2017 online: BE, spreektaal
Ik zal mijn emmer gaan uitgieten boven het putteke van de koer.
welk(e)
< wo(l)k = nevenvorm van welk
Okken waspoeder moet ik kopen?
Welk waspoeder moet ik kopen?
omruilen van gekochte kleding of schoenen voor een andere maat en/of kleur, in het beste geval een ander stuk, maar nooit voor het geld.
veel specifieker dan Van Dale
Hier ne cadeau voor uwe verjaardag en ik zeg er maar al bij dat ge altijd moogt gaan omwisselen als het niet past.
klein autootje
zie knolselderke
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
_in_Milan_-_world_premier_2015_Hatchbacks_purple_lounge_and_white_sport_05.jpg)
Ik ben niet rijk genoeg om een grote auto te kopen, zo’n klein koekendoos is alles wat ik me kan permitteren.
hoog appartementsgebouw, building
demorgen.be: " Het is ongetwijfeld verleidelijk om te gaan voor hoogbouw en dus winstmaximalisatie, maar ik durf je … Koekendozen, noemen ze dat bij ons."
skyscrapercity.com: Volgens hen wordt alles wat hoger is dan 10 verdiepingen automatisch een ‘koekendoos’.
doos om koekjes in te bewaren
NL: koektrommel
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Klik op de afbeelding
Ik bewaar die oude muntstukken in een koekendoos waar nog Boudewijn en Fabiola opstaat.
Doe dat plastiekje van het pak en steek de speculaas maar in de koekendoos.
klein autootje
zie knolselderke
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Ik ben niet rijk genoeg om een grote auto te kopen, zo’n klein koekedozeke is alles wat ik me kan permitteren.
iemand vleien, iemand smouten
zie ook zeem aan zijn baard strijken, siroop aan de baard smeren
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
synoniem: (Nederland) iem. honing om de mond smeren
Ge moet mij gene siroop aan mijne mond komen smeren, ik weet wat ge nodig hebt. Ge weet, bij mij pakt dat niet.
mond, gezicht
zie ook toot, teut
Hij is niet op zijn tote gevallen. (hij is niet op zijn mond gevallen: van iemand die het goed kan uitleggen)
Als hij zijn handen niet kan thuishouden zal ik hem een trek op zijn tote geven. (een slag op zijn gezicht geven)
’k zalle subiet ne keer uw tote wat bijwerken. (Ik zal seffens uw gezicht wat bijwerken).
Honing op iets smeren
WNT:
In den eigenlijke zin alleen aangetroffen in de woordenboeken, verder uitsluitend figuurlijk.
Verouderd, maar gewestelijk in Vlaanderen-België nog bewaard.
→ zeemen, zeem, zeemzoet, zeemtette, zeem aan zijn baard strijken
Iemand zijn baard zemen, daar is hij altijd goed in geweest.
honing
(1201-1250 ‘ongepijnde honing’) verwant met Grieks haima (bloed), en dan met de betekenis ‘dikkige vloeistof’, volgens anderen verwant met zeel en dan met de betekenis ‘weefsel’
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Honig; inz. ter aanduiding van den z.g. maagdenhonig, den honig die reeds vóór het pijnen uit de raten druipt en die als de allerfijnste wordt beschouwd, maar ook gebruikt voor honig in het alg.; beide toep. zijn overigens vaak moeilijk te scheiden; waar honig en zeem samen worden genoemd, duidt dat laatste woord den maagdenhonig aan.
Vooral gewestelijk in Vlaams-België nog bewaard.
zie ook de uitdr.: zeem aan zijn baard strijken
Warme melk met zeem is goed voor je verkoudheid.
Honing op iets smeren
→ zeemen, zeem, zeemzoet, zeemtette, zeem aan zijn baard strijken
WNT:
In den eigenlijke zin alleen aangetroffen in de woordenboeken, verder uitsluitend figuurlijk.
Verouderd, maar gewestelijk in Vlaanderen-België nog bewaard.
Iemand zijn baard zemen, daar is hij altijd goed in geweest.
van pels gemaakt
bont
uitspraak: pèlse
WNT: bnw. Middelnederlands pelsen. Van Pels met -en.
Van een pels of huid gemaakt, of met bont (eertijds ook: met eene vacht) gevoerd.
“Pelssen, dat van pelssen is.” Plantijn (1573).
“Pelssen hoedt.” Plantijn (1573).
Van Dale 2018: pelzen
bijvoeglijk naamwoord
niet algemeen van pels gemaakt
= bonten
madam heeft haar ’ne nieuwe pelse frak gekocht.
kinderbijslag
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Van Dale 2018 online: BE; informeel
Met het kindergeld dat we krijgen kunnen we geen kinderen mee grootbrengen.
“Als je begint te werken, verliezen je ouders het kindergeld voor je.” (standaardtaal in België) Taaladvies.net
bontjas
zie ook pelse frak, vellen frak
" ‘En hebben ze alles meegenomen?’ ’Ja, zelfs de pelsen jas die mijn moeder droeg met onze plechtige communie." Liesbeth de Visscher, Bambi Bosteels (2015)
“Van binnen klinkt de stem van een vrouw: ‘Jullie twee, eruit. En jij, met de pelsen jas, jij blijft.’” Zaki, Ondeugender ouder worden (2016)
Donkerbruine echte pelsen jas voor dames, 42 cm aan de schouders. (2dehands.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
