Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
letterlijk ‘vroegtijd’
voorjaar
zie ook uitkom
In de vruchtaad worden de gewassen geplant.
“Ne schoone vruugtijd” (Cornelissen, 1899)
vruchtensalade, fruitsalade
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Wat wilt ge voor dessert: fruitsla of een ijskreem?
1) eigenaardig, vreemd, zonderling, raar
2) draaierig, onpasselijk, mottig
wnt:
1. Eigenaardig, van een bijzonderen aard, gewoonlijk in ongunstigen zin. In die pregnante ongunstige bet. ”een vreemden aard hebbende”, die in het Vlaamsch nog de gewone is, komt het al bij a. bijns (Anna Bijns, 16de E.) voor.
2. Onpasselijk, misselijk.
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
niet te verwarren met raar
1) Da’s aardig, ik had die mens daar niet zien staan.
2) Marie wordt aardig, ga vlug naar buiten met haar in de frisse lucht.
morsen
Ik heb heel mijn broek vol met koffie geswanseld.
zie: poepgelei
Klik op de afbeelding
Een boterham met poepsiroop.
“Luikse siroop roept wrange herinneringen op aan mijn legertijd. Elke morgen poepsiroop!” (forum.politics.be 3 jan. 2016)
lastig
Hij is weer pettig. Hij zal slecht geslapen hebben zeker.
piepschuim, polystyreen
ook: isomoschuim (zie voorbeelden)
< afgeleid van de merknaam Isomo (Isolation Moderne)
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
zie ook frigoliet; verzamellemma verwaterde merknamen
Verpakking uit isomo
Elektronische apparatuur wordt ingepakt in isomo.
Glaswolisolatie op het dak, in de muren en isomoschuim in de vloeren. (blog.seniorennet.be)
ziedaar, kijk
< Frans “voilà” (zie daar)
Van Dale: voilà (tussenwerpsel), ziedaar, kijk!
zie ook ziedes se
Voila, daar hebt ge het al.
Voila zie, het eten is klaar.
Voila se, ’t is gefikst.
schommel
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij bijze: In Zuid-Nederland is bijs, bijze hier en daar de naam voor een schommel.
vergelijk bijzen
zie ook: bies, biezabijs, bijze, boes, boeschcammeré, boesjkammeree, ratak, ratek, renne, rennekoker, rietseko, rijtak, sturrel, stuur, suur, toeter, touter, wippentater, zwier
Als gij op de bijs gaat zitten, zal ik u duwen.
> andere betekenis van bijs
in paniek geraken, panische schrik krijgen
vnw: pani(e)keren:
•in paniek raken of zijn, paniekerig doen
is standaardtaal in België
SN: in paniek raken (vrt Taalnet)
Van Dale 2016 online: BE
in Nederland: panieken
→ Fr. paniquer < la panique < Pan (de bosgod Pan joeg mensen en nimfen door zijn verschijningen angst aan)
zie ook panikeur; niet panikeren
Ze begon helemaal te panikeren, toen ze merkte dat ze de trein had gemist.
Maar toen ze twaalf meter gedaald was, zag ze duidelijk het hachelijke van haar situatie in en panikeerde. (vrt.be)
Evenepoel verliest gele trui in bergrit, maar panikeert niet. (demorgen.be)
Enkel Kums is dan nog niet einde contract.De resultaten zijn slecht, maar ik hoop het bestuur niet paniekeert. (voetbalprimeur.be)
trui, pullover
vnw: in België vaak voor: trui, pullover
anw: pull : ((vooral) in België)
In Nederland is pullover, uitspraak plover, meer gebruikelijk.
niet te verwarren met pul
zie ook verzamellemma kledij
Ik heb het koud, ik ga een pull aan doen.
“Sinds kort duiken er in prime time nieuwsankers met pullen op. Het begon met ene Riadh Bahri die op basketschoenen en met col roulé in de broek begon te presenteren. Maar nu begint ook de gêne bij Xavier Taveirne en Wim De Vilder te verdwijnen.” Volgens de kijker komt het dragen van een pull erg onprofessioneel en respectloos over. (vrt.be)
Op het moment van haar verdwijning droeg ze een pull met twee handjes op de voorkant, een korte broek met zwartwit dammotief en zwarte … (demorgen.be)Klik op de afbeelding
.jpg)
Is er hier ergens een friterie in de buurt? Ik sterf van den honger.
De friteries die ooit op de markt stonden, zijn verplaatst naar een plek langs de stadsring.
“Met de passie voor het vak en de jarenlange ervaring heten wij u graag welkom in onze friterie in Zoersel.” (blog)
nonsens verkopen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Ge moet niet zo zeveren, manneke.
> andere betekenis van zeveren
schokdemper, schokbreker
vnw: schokbreker van een auto
< Frans: amortisseur
zie ook verzamellemma wegcode
Klik op de afbeelding
Mijn amortisseur is kapot gegaan van al die kasseiwegeltjes.
wel
op vragende toon, met sterk stijgende klemtoon: hoe?
ook: ewel
Van Dale online:
(Belgisch-Nederlands, spreektaal) welnu, wel, nu
ook versterking door herhaling: “awel awel awel”
vergelijk awel merci; awel ja; awel nee
Awel dat had ik nu nooit gedacht, zie.
Awel? Verstaat gij dat nu niet?
(Hoe? Begrijp je het niet?)
Awel, awel, awel, wat is dat hier allemaal?
vrachtwagen
< Frans le camion; de etymologie van dit woord is niet bekend
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
DS2015 geen standaardtaal
zie ook: camionchauffeur; camionlading; camionette; camion-remorque; wegcode
Camions zouden tijdens de spits niet mogen rijden, het verkeer zou dan veel vlotter lopen.
bloemlezing De Standaard:
Daardoor sloeg de massa met kippeningewanden in de open laadbak van de camion over de wand en kwam tussen de laadbak en de trekker …(standaard.be)
De man legde zich te rusten in zijn camion en vertrok rond vier uur. (standaard.be)
Hoe Roger Borlez onder een camion sukkelde.(standaard.be)
De Tahoe steekt met ramen en bagagerek boven alle gewone auto’s uit en lijkt wel een kleine camion. (standaard.be)
Na afloop trok de wereldkampioen een halfuur lang naar de mobiele radiologie-camion om uit te maken of hij geen breuken had (standaard.be)
enz.
tentoonstelling
vgl. Expo, de(n) ~
zie ook expojaar
Ze houden dit weekend een expo van miniatuur treintjes.
aansteker, briquet
Mag ik uwen allumeur eens gebruiken om mijn sigaret aan te steken?
kont, achterwerk, zitvlak
vnw: •achterste, achterwerk, billen, bips
-iemand op zijn poep geven: iemand een pak voor zijn billen geven
DS2015 geen standaardtaal
De gebruikelijke Nederlandse betekenis van uitwerpselen of stront wordt in Vlaanderen niet gebruikt. Uitzondering hierop is hondenpoep, hoewel de Vlaming eerder hondenstront zal verkiezen.
< Volgens sommige etymologen zou poep komen van het Franse poupe: achtersteven van een schip, Latijn puppis
zie ook voorpoep; poepzitten; klets op de poep
Zet u neer op uw poep.
Als ge niet braaf zijt, krijgt ge een klets op uw poep.
Dat student Lloyd aarzelend op haar poep had gemikt om de omvang van de blauwe plek te beperken, kon Joke geen barst schelen. (standaard.be)
Houd uw poep lekker warm met ‘swants’ – De Standaard
Op het eind ging De Bruyne, na een zoveelste ren, op de poep zitten. Krampen. Zich helemaal te pletter gelopen. (demorgen.be)
ham
Etymologisch Woordenboek van het Nederlands:
Het woord hesp is algemeen Belgisch-Nederlands, in de Belgische dialecten komt het in diverse varianten voor. In Nederland bestaat het slechts in het Utrechts, waar de vorm hips ’hamschijf’ (met s-p-metathese, zie ook: wesp) ook bovendialectisch algemeen in gebruik is.
Van Dale online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
West-Vlaanderen en regio Gent: hespe
provincie Antwerpen: heps
zie ook achterhesp, heps, Ardeense hesp, gerookte hesp, boerenhesp
Een schel hesp.
Eerst eet ik een boke met hesp, en dan pak ik nog wel ene met kaas.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
