Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
rabarbermoes
zie spijs
vgl. appelspijs
Dat heeft niets met de taart te maken, maar dan hebt gij straks een lekker potje rabarberspijs, voor bij de boterham of om gewoon zo weg te lepelen, jammie! (geshaalopers.be)
In de mond vooral een samenspel van rijpe appel, perzik, abrikoos, rabarberspijs en honing, heel genereus en levendig, met een volle langhoudende afdronk. (wijnkasteel-vandeurzen.be)
Als er koude schotel met zalm en rabarberspijs of zelfgemaakte vol-au-vent op het menu stond, was hij gelukkig. (nieuwsblad.be)
grap die men op 1 april uithaalt
NL: aprilgrap
< Frans: poisson d’avril
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
gwnt: Zuidn. gallicisme
zie ook verzenderkensdag
Papieren aprilvis op de rug van een jongen
Kernenergie als klimaatoplossing? Dat moet een aprilvis zijn …
De Rode Loper bakte een aprilvis: Betty Owczarek en Eline De Munck hebben dan toch geen plannen om Kathleen van K3 op te volgen.
grap die men op 1 april uithaalt
NL: aprilgrap
< Frans: poisson d’avril
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook verzenderkensdag
Papieren aprilvis op de rug van een jongen
Kernenergie als klimaatoplossing? Dat moet een aprilvis zijn …
De Rode Loper bakte een aprilvis: Betty Owczarek en Eline De Munck hebben dan toch geen plannen om Kathleen van K3 op te volgen.
rabarbermoes
zie spijs
Dat heeft niets met de taart te maken, maar dan hebt gij straks een lekker potje rabarberspijs, voor bij de boterham of om gewoon zo weg te lepelen, jammie! (geshaalopers.be)
In de mond vooral een samenspel van rijpe appel, perzik, abrikoos, rabarberspijs en honing, heel genereus en levendig, met een volle langhoudende afdronk. (wijnkasteel-vandeurzen.be)
Als er koude schotel met zalm en rabarberspijs of zelfgemaakte vol-au-vent op het menu stond, was hij gelukkig. (nieuwsblad.be)
confituur, moes
vergelijk appelspijs; rabarberspijs
vnw: vruchtenmoes
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Moes of jam van vruchten. Nog in het Zuiden.
Spijs op ’t brood smèren, Cornelissen-Vervliet (zie ook Claes, Bijv. op Tuerlinckx.)
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Ik eet geire een boke met spijs.
> zie andere definitie van spijs
moes, brij, pap
vnw: vruchtenmoes
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Weeke of vooze, inzonderheid door bederf of vernieling ontstane massa; moes; pap. In het Zuiden. (zie voorbeelden)
Van Dale 2014 online: weke massa: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
ook: in spijs vaneen (spijs, in ~ vaneen)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Hij trapte op ’n pad, dat de spijs er uit kwam. (Cornelissen-Vervliet)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Daar (in een pistool) steekt nu genoeg in om heel mijn kop in spijs van een te doen vliegen! (Timmermans, Anna-Marie)
> zie andere definitie van spijs
confituur, moes
vergelijk appelspijs
vnw: vruchtenmoes
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Moes of jam van vruchten. Nog in het Zuiden.
Spijs op ’t brood smèren, Cornelissen-Vervliet (zie ook Claes, Bijv. op Tuerlinckx.)
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Ik eet geire een boke met spijs.
> zie andere definitie van spijs
een periode van 3 maanden voorafgaand aan de verkiezingen, waarin striktere regels gelden voor het bedrijven van politieke propaganda
vnw: periode voor de verkiezingsstrijd, waarin de politieke partijen geen grootschalige reclamecampagnes mogen voeren
Gedurende de sperperiode mag in uitnodigingen of brochures wel de functie, maar niet de naam, de handtekening of een foto van een minister opgenomen worden. Verder mogen partijen en verkiezingskandidaten maar een beperkt bedrag uitgeven voor hun campagne.
demorgen.be: Het valt de laatste dagen duidelijk op dat de politieke partijen volop campagne voeren. Op het internet en in de kranten barst het van de advertenties. Dat komt omdat dinsdag de sperperiode voor de verkiezingen begint. De partijen moeten zich dan aan strikte regels houden, daarom halen ze nu nog eens alles uit de kast.
demorgen.be: Peeters: “Sperperiode is enkel relevant voor solden”
periode, voorafgaand aan de solden, waarin geen prijsverminderingen mogen worden aangekondigd
vnw: periode vlak voor de koopjesperiode waarin handelaars hun waren niet mogen afprijzen
De sperperiode is pas begonnen. Binnenkort kunnen we in solden kopen.
het voorzien van geluid bij film of video
vgl. sonoriseren
Daaroverheen komt dan onze sonorisatie. Jef heeft zijn film eerst gemonteerd en dan hebben we het samen bekeken. (dewitteraaf.be)
De student ontwikkelt een taal om met een componist te praten over de sonorisatie van een audio-visueel werk (onderwijsaanbod.luca-arts.be)
Het elegante instrument zorgt voor sfeerschepping, live geladenheid, sonorisatie en dreigende deernis. (vrt.be)
vnw: een film of diamontage van geluid voorzien
vgl. sonorisatie
Nadat het echtpaar Anna en François Frijters hadden besloten hun oorspronkelijk stille film te sonoriseren brandde de studio af en de film is nooit in het normale bioscoopcircuit terechtgekomen. (erik.zwysen.be)
Hier is speciaal te onderstrepen het sonoriseren van de tekenfilmreeks “Kuifje” (vrt.be)
Het klankspoor is gebaseerd op de originele 78-toeren fonoplaten waarmee De Landtsheer zijn vertoningen sonoriseerde. (wo1.be)
Zijn gedichten ‘Vertigo gli’, ‘Kleine Caroli’ zijn gesonoriseerd door Jan Bruyndonckx. Andere artiesten op de plaat zijn: Greenham, M. Bense, R. Döhl, H. de Campos, R. Geiss-Bühler, Bern, mono, 30 cm. (schrijversgewijs.be)
actie waarbij de politie (vlucht)wegen afsluit; wegversperring
vnw: opsporingsactie waarbij de politie vluchtwegen probeert af te sluiten
Typisch Vlaams: wegversperring door de politie: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 7
Speractie voor Nederlandse dieven ontaardt in wilde achtervolging (hln.be)
Er volgde een speractie in de ruime omgeving waarbij ook de politiezones Antwerpen en Hekla ter hulp schoten. (gva.be)
In hun zoektocht naar de dader van het vluchtmisdrijf op de Nijverheidskaai in Hasselt hebben agenten van de politiezone HaZoDi gisteren een speractie gehouden (hbvl.be)
De homejackers namen in de keuken zijn autosleutels en portefeuille mee en gingen er met zijn BMW X6 vandoor. Voor zover bekend hebben ze niets anders meegenomen. Een speractie van de politie leverde niets op. (vrt.be)
(eufemistisch) zich ontlasten, zijn gevoeg doen
zie ook kakske, een ~ doen
“Ik probeer Felix aan te leren dat hij niet steeds te pas en te onpas “kakaaaaaaaaa!!!” moet brullen als hij naar het toilet moet. “Felix, je kan ook zeggen ‘ik moet naar het groot toilet’.” (tislairkes.wordpress.com)
wanneer men wil benadrukken dat er landgenoten een en ander presteren of dat er nog landgenoten zijn die België hoog in het vaandel voeren
Sire, er zijn nog Belgen. Een enquête van Het Nieuwsblad en het Eén-programma Koppen over het België-gevoel (standaard.be)
Sire, er zijn nog Belgen. Deze Blauwe Garde stond na Londen op scherp. (nieuwsblad.be)
Sire, er zijn nog Belgen (in het buitenland). (standaard.be)
Voetjes stevig op de grond dus die volleyballers. Er zijn nog Belgen, Sire. (demorgen.be)
commerciële nummerplaat; handelaarsplaat
Van Dale 2017 online: BE
zie ook groene nummerplaat
Voor mij rijdt een BMW met een Z-plaat; samen rijden we achter mekaar naar de autokeuring.
bolvormig uiteinde van een speld
wordt dikwijls gebruikt als referentie naar iets kleins: een speldenkop groot; de grootte van een speldenkop; …
NL: speldenknop
vnw: speldenknop
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4
Door de gebogen inkepingen onder de speldenkop kan de speld goed op de stof klikken. (huissteden.be)
De teek voedt zich met bloed en zal hierdoor van een speldenkop tot een erwt groot groeien. (dierenartsenpraktijk-het-hof.be)
Ze variëren in grootte van een speldenkop tot een duivenei. (vrt.be)
Lampedusa, een speldenkop in de Middellandse Zee, is al jarenlang het beloofde land voor duizenden Afrikanen die op de vlucht slaan (demorgen.be)
We hebben er de kaart van Brussel en omgeving bij gehaald en met speldenkoppen aangeduid waar er al tandartsen zaten. (demoeite.be)
’t is begonnen
uitdrukking in de zin van: nu ga je nog wat zien, nu gaat er wat gebeuren, iets ernstigs, iets spectaculairs, …
vnw: het spel is/zit op de wagen: de poppen zijn aan het dansen
wnt: bij wagen:
In enkele zegswijzen die refereeren aan de voorstellingen die door de rederijkers op wagens gebracht werden. ‘Nu is of hebben we het spel op den wagen’ e.d. Nu zijn de poppen aan het dansen; ook wel: de zaak is in gang gezet, het werk is begonnen.
Van Dale gedrukte editie 2005
(Belg. Nederlands, niet algemeen) het spel is of zit op de wagen, daar heb je de poppen aan het dansen.
Van Dale 2016:
uitdrukking; vaak sport ‘het spel is of zit op de wagen’
het gevecht is aan de gang, de strijd is volop ontbrand
etymologiebank: M. De Coster (1999), Woordenboek van Neologismen: Het spel is op de wagen, wieleruitdrukking voor ‘de strijd kan beginnen’. Oorspronkelijk een Zuid-Nederlandse uitdrukking, nu ook in Nederlandse sportkringen ingeburgerd.
’t Spel zit op de wagen, ze hebben hem gepakt met zwartwerk.
Toen de oorlog in Irak uitbrak, zat het spel oep de waogel.
Verbouwingen: ’t spel zit op de wagen
We hebben een plan! Allez, ’t is te zeggen, we zijn er aan begonnen! Vanavond samengezeten met architect en aannemer-binnenhuis-dink-mens, en het voorlopige meesterplan is het volgende… (blog)
Vlak daarvoor speelde De Decker twee processen—verbaal door aan de pers en het spel zat op de wagen. (Het goddelijke monster – Tom Lanoye)
Brakel, O.-Vl.:
het spel zit aan de wagen: ’t zit ter bovenarms op
het spel zit op de wagen: ’t es gènk
Met het participatieproject ‘Het spel zit op de wagen’ blaast Sjarabang de verloren traditie van het wagenspel nieuw leven in. Acteurs met en zonder beperking werken samen aan een straattheatervoorstelling op en rond een oude kar. (demos.be)
LIVESTREAM: Spel zit meteen op de wagen op BK wielrennen voor mannen (sporza.be)
- ding, toestand, bedoening
- het mannelijk geslachtsdeel
vnw: in België ook:
•last, moeite
•drukte, kabaal
het was daar een heel spel: er was daar veel kabaal
zie ook spellement
04/10/10 in Man Bijt Hond een vrouw over een buil op het hoofd van haar man: “Dat spel op zijne kop…”
Hij hee(ft) veel haar op z’n spel.
Dat is een gans spel om ne pc in een netwerk te koppelen zenne.
> andere betekenis van spel
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
