Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
bruisend, vitaal
vnw: levendig, sprankelend
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Van Dale 2018: BE bruisend, vitaal
ANW: vooral in België. Volgens Van Dale niet algemeen.
Synoniem: bruisend; vitaal; wervelend
Sommige werkgeversvertegenwoordigers wisten ons te verrassen met spitante uitspraken.
Het gaat er veelal kleurrijk aan toe en aan spitante dialogen ontbreekt het soms niet. Toch is The Perez Family – in tegenstelling tot eerder werk van Nair – geen beklijvende film. Luchtiger betekent dit keer lichter. (DS 1996)
In de Rode Zaal werd gesnoept van de spitante vertolking door mezzosopraan Mireille Capelle van De Sfinx van Georges Fragerolle. (DS 1995)
Wanneer de index (de prijzen van diensten en goederen) een bepaald niveau overschrijdt komt er een draaipunt: de spil, daarom spreekt men van spilindex. Dit betekent voor de publieke sector dat de wedden van de ambtenaren en de sociale uitkeringen automatisch worden verhoogd.
In de private sector kunnen de verschillende bedrijfstakken de lonen verhogen wanneer de spilindex is overschreden of de lonen periodiek verhogen.
vnw: (bnl.) gemiddelde prijsindex, die de aanpassing van lonen en sociale uitkeringen bepaalt
Uit wikipedia: De aanpassing van lonen aan de index wordt bij de overheid uitgevoerd in het geval een bepaalde grens bereikt wordt. Deze wordt de spilindex genoemd.
De spilindex is overschreden, de pensioenen gaan omhoog. Niet dat ge er rijker van wordt, in tegendeel.
de kas spekken, de kassa laten rinkelen
vnw: de kas spijzen: de kas spekken, van de nodige geldmiddelen voorzien
zie ook spijzen
‘Wil je meer woorden en mogelijkheden? Neem een abonnement.’ De kas moet gespijsd worden.
ondanks
vnw: ondanks, in weerwil van, ten spijt
Van Dale 1995 (gewestelijk verouderd)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, verouderd
Spijts al de moeite die hij deed is het toch niet gelukt.
Spijts dat em alles geprobeerd heeft, is het toch niet gelukt.
Wet van 18 juli 2012 tot wijziging van de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer wat betreft het rijden spijts het verval van het recht tot sturen, BS 12 februari 2013.(wegcode.be)
het is zo, ook al zal iedereen er niet content mee zijn
vnw: tot spijt van wie ’t benijdt: tot ergernis van wie het anders zou willen
Van Dale 1995 (Belg.)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Tot spijt van wie het benijdt, is die ambetanterik de enige die de situatie hier nog kan rechttrekken.
Tot spijt van wie het benijdt is ‘lastpost’, het oorspronkelijke lemma dat hier stond, bij onze noorderburen in gebruik. ’t Zijn dan ook lastposten natuurlijk.
restaurant (verouderd)
vnw: eethuisje, restaurant
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 1; purisme
Den beenhouwer in mijn dorp baatte lang geleden naast zijn winkel ook een café – restaurant uit. Boven de deur was er een opschrift: “drank- en spijshuis”.
Deze week waren we te gast in de wondere wereld van de familie Lefever, uitbaters van spijshuis Den Bonten Os. (demorgen.be)
Na de dood van Germaine besloten de nieuwe eigenaars van het estaminet een drank- en spijshuis te maken. (standaard.be)
restaurant (verouderd)
vnw: eethuisje, restaurant
Den beenhouwer in mijn dorp baatte lang geleden naast zijn winkel ook een café – restaurant uit. Boven de deur was er een opschrift: “drank- en spijshuis”.
tot moes, pap, brij
maar ook eventueel: in vele kleine stukken (in frennen vaneen)
NL: tot gort, in barrels
Er lag vanmorgen, ocharme, een hond in spijs vaneen gereden door een auto, voor ons deur.
Hij leunde over de reling van het balkon en liet zijn gsm vallen. Vanop ’t tweede tegen de straatstenen. In spijs vaneen natuurlijk. Gedaan met spelen.
Tom Pidcock – zijn grote concurrent bij de beloften – had hij in spijs vaneen gereden. (nieuwsblad.be)
rabarbermoes
zie spijs
vgl. appelspijs
Dat heeft niets met de taart te maken, maar dan hebt gij straks een lekker potje rabarberspijs, voor bij de boterham of om gewoon zo weg te lepelen, jammie! (geshaalopers.be)
In de mond vooral een samenspel van rijpe appel, perzik, abrikoos, rabarberspijs en honing, heel genereus en levendig, met een volle langhoudende afdronk. (wijnkasteel-vandeurzen.be)
Als er koude schotel met zalm en rabarberspijs of zelfgemaakte vol-au-vent op het menu stond, was hij gelukkig. (nieuwsblad.be)
grap die men op 1 april uithaalt
NL: aprilgrap
< Frans: poisson d’avril
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
gwnt: Zuidn. gallicisme
zie ook verzenderkensdag
Papieren aprilvis op de rug van een jongen
Kernenergie als klimaatoplossing? Dat moet een aprilvis zijn …
De Rode Loper bakte een aprilvis: Betty Owczarek en Eline De Munck hebben dan toch geen plannen om Kathleen van K3 op te volgen.
grap die men op 1 april uithaalt
NL: aprilgrap
< Frans: poisson d’avril
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook verzenderkensdag
Papieren aprilvis op de rug van een jongen
Kernenergie als klimaatoplossing? Dat moet een aprilvis zijn …
De Rode Loper bakte een aprilvis: Betty Owczarek en Eline De Munck hebben dan toch geen plannen om Kathleen van K3 op te volgen.
rabarbermoes
zie spijs
Dat heeft niets met de taart te maken, maar dan hebt gij straks een lekker potje rabarberspijs, voor bij de boterham of om gewoon zo weg te lepelen, jammie! (geshaalopers.be)
In de mond vooral een samenspel van rijpe appel, perzik, abrikoos, rabarberspijs en honing, heel genereus en levendig, met een volle langhoudende afdronk. (wijnkasteel-vandeurzen.be)
Als er koude schotel met zalm en rabarberspijs of zelfgemaakte vol-au-vent op het menu stond, was hij gelukkig. (nieuwsblad.be)
confituur, moes
vergelijk appelspijs; rabarberspijs
vnw: vruchtenmoes
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Moes of jam van vruchten. Nog in het Zuiden.
Spijs op ’t brood smèren, Cornelissen-Vervliet (zie ook Claes, Bijv. op Tuerlinckx.)
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Ik eet geire een boke met spijs.
> zie andere definitie van spijs
moes, brij, pap
vnw: vruchtenmoes
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Weeke of vooze, inzonderheid door bederf of vernieling ontstane massa; moes; pap. In het Zuiden. (zie voorbeelden)
Van Dale 2014 online: weke massa: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
ook: in spijs vaneen (spijs, in ~ vaneen)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Hij trapte op ’n pad, dat de spijs er uit kwam. (Cornelissen-Vervliet)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Daar (in een pistool) steekt nu genoeg in om heel mijn kop in spijs van een te doen vliegen! (Timmermans, Anna-Marie)
> zie andere definitie van spijs
confituur, moes
vergelijk appelspijs
vnw: vruchtenmoes
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Moes of jam van vruchten. Nog in het Zuiden.
Spijs op ’t brood smèren, Cornelissen-Vervliet (zie ook Claes, Bijv. op Tuerlinckx.)
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Ik eet geire een boke met spijs.
> zie andere definitie van spijs
een periode van 3 maanden voorafgaand aan de verkiezingen, waarin striktere regels gelden voor het bedrijven van politieke propaganda
vnw: periode voor de verkiezingsstrijd, waarin de politieke partijen geen grootschalige reclamecampagnes mogen voeren
Gedurende de sperperiode mag in uitnodigingen of brochures wel de functie, maar niet de naam, de handtekening of een foto van een minister opgenomen worden. Verder mogen partijen en verkiezingskandidaten maar een beperkt bedrag uitgeven voor hun campagne.
demorgen.be: Het valt de laatste dagen duidelijk op dat de politieke partijen volop campagne voeren. Op het internet en in de kranten barst het van de advertenties. Dat komt omdat dinsdag de sperperiode voor de verkiezingen begint. De partijen moeten zich dan aan strikte regels houden, daarom halen ze nu nog eens alles uit de kast.
demorgen.be: Peeters: “Sperperiode is enkel relevant voor solden”
periode, voorafgaand aan de solden, waarin geen prijsverminderingen mogen worden aangekondigd
vnw: periode vlak voor de koopjesperiode waarin handelaars hun waren niet mogen afprijzen
De sperperiode is pas begonnen. Binnenkort kunnen we in solden kopen.
het voorzien van geluid bij film of video
vgl. sonoriseren
Daaroverheen komt dan onze sonorisatie. Jef heeft zijn film eerst gemonteerd en dan hebben we het samen bekeken. (dewitteraaf.be)
De student ontwikkelt een taal om met een componist te praten over de sonorisatie van een audio-visueel werk (onderwijsaanbod.luca-arts.be)
Het elegante instrument zorgt voor sfeerschepping, live geladenheid, sonorisatie en dreigende deernis. (vrt.be)
vnw: een film of diamontage van geluid voorzien
vgl. sonorisatie
Nadat het echtpaar Anna en François Frijters hadden besloten hun oorspronkelijk stille film te sonoriseren brandde de studio af en de film is nooit in het normale bioscoopcircuit terechtgekomen. (erik.zwysen.be)
Hier is speciaal te onderstrepen het sonoriseren van de tekenfilmreeks “Kuifje” (vrt.be)
Het klankspoor is gebaseerd op de originele 78-toeren fonoplaten waarmee De Landtsheer zijn vertoningen sonoriseerde. (wo1.be)
Zijn gedichten ‘Vertigo gli’, ‘Kleine Caroli’ zijn gesonoriseerd door Jan Bruyndonckx. Andere artiesten op de plaat zijn: Greenham, M. Bense, R. Döhl, H. de Campos, R. Geiss-Bühler, Bern, mono, 30 cm. (schrijversgewijs.be)
actie waarbij de politie (vlucht)wegen afsluit; wegversperring
vnw: opsporingsactie waarbij de politie vluchtwegen probeert af te sluiten
Typisch Vlaams: wegversperring door de politie: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 7
Speractie voor Nederlandse dieven ontaardt in wilde achtervolging (hln.be)
Er volgde een speractie in de ruime omgeving waarbij ook de politiezones Antwerpen en Hekla ter hulp schoten. (gva.be)
In hun zoektocht naar de dader van het vluchtmisdrijf op de Nijverheidskaai in Hasselt hebben agenten van de politiezone HaZoDi gisteren een speractie gehouden (hbvl.be)
De homejackers namen in de keuken zijn autosleutels en portefeuille mee en gingen er met zijn BMW X6 vandoor. Voor zover bekend hebben ze niets anders meegenomen. Een speractie van de politie leverde niets op. (vrt.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.