Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #4971

    nijnagel
    (de ~ (m.), -s)

    dwangnagel

    Woordenboek der Nederlandsche Taal
    Modern lemma: nijnagel
    znw. m.
    Hetzelfde wat nu gewoonlijk stroopnagel heet: een plaats waar de huid langs den nagel is ingescheurd. Aangezien dit ongemak in het Fr. envie heet, zal nijnagel zijn ontstaan uit nijdnagel. Ww is nijden en betekent omklinken, fr. river, en nijdnagel is fr. rivet. Plant. (1573) geeft de vormen nijdtnagel en nijdtvleesch, Kiliaan (1599) geeft nijdnaghel, vel, vleesch, nijpvel en nijnnaghel. Die vormen zijn in latere woordenboeken overgenomen; nijnagel is thans nog in Z.-N. bekend (zie b.v. Corn.-Vervl.).
    Andere namen zijn dwang, scheur, taainagel.
    “Ik heb eenen nijnagel willen afbijten, en mijn vinger bloedt er van”. (1893).
    © 2007 INL. Artikel gepubliceerd in 1911.

    Ik heb ook veel last van nijnagel. Dat zijn vervelende stukjes die onstaan waar de nagel te voorschijn komt. Eraan trekken doet behoorlijk pijn.

    Regio Standaard Nederlands
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    3 reactie(s)

    #4972

    pimpampoentje
    (het ~, ~s)

    onzelieveheersbeestje

    Lady bugs20170820 103639

    Der zat een pimpampoentje op mijn hand.

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    0 reactie(s)

    #4973

    frigoliet
    (de ~ (m.), geen mv.)

    piepschuim, polystyreen, isomo

    herkomst: merknaam Frigolith

    zie ook verzamellemma verwaterde merknamen

    Klik op de afbeelding
    Frigolit 2008

    De dvd-speler zit veilig verpakt in frigoliet.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    0 reactie(s)

    #4974

    helegans
    (bw.)

    helemaal

    uitspraak: hieëlegans(t)
    uitspraak in het West-Vlaams klik op het pijltje

    zie ook gielegar

    Ik heb de radio op de grond laten vallen, nu is ’m hieëlegans kapot.

    Zijde gij nu helegans? (Zijt ge helemaal zot geworden?)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    3 reactie(s)

    #4975

    poepgelei
    (de ~ (m.), ~en)

    Appel + perenstroop, Luikse siroop

    zie ook: poepsiroop, proes

    Klik op de afbeelding
    Daggi 031

    Mijn moeder eet elke morgen poepgelei op haar boterham.

    “… het geheim van Jans ouderdom "gewoon doen, en een dagelijkse portie “poepgelei”." “Poepgelei”, oftewel “echte Luikse siroop” is een appel- en perensiroop die dient als beleg bij brood. De term “poepgelei” wordt vooral in de Antwerpse Kempen gebruikt." (deredactie.be)

    Volgens zoon Frans is het geheim van Jans ouderdom "gewoon doen, en een dagelijkse portie “poepgelei”." “Poepgelei”, oftewel “echte Luikse siroop” is een appel- en perensiroop die dient als beleg bij brood.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    4 reactie(s)

    #4976

    kant
    (de ~ (m.), kent, kentsje)

    (verouderd) boterham

    Van Dale 2014 online: gewestelijk

    etymologiebank:
    Nhd. Kanten ‘homp brood, kapje’ gaat terug op de verouderde mnl. betekenis ‘stuk brood’, via Nederlandse kolonisten in Oost-Duitsland (12e eeuw)

    Middelnederlandsch Woordenboek: Cant
    Stuk, brok, homp, bete. Kiliaan kant broots, j. hompe, frustum praecidaneum; gall. chanteau; angl. cantell.
    Schuermans : kant is een boterham;
    ook in samenstellingen: kezekant, koolkant, spijzekant en kantzak, bedelzak, alsmede de uitdrukking ‘om kanten gaan’, bedelen

    wnt: Kant
    Mnl. Cant, wrs van het oudfrans: cant, can; nieuwfrans: champ
    dat van Keltischen oorsprong is (?)

    zie ook: botram, boke, stute

    Wao hébs dich èn z’n botrammedaus zitten haajn? Ne sjroêpkant, ne keiskant en nen derm sesies!
    (Wat heb jij in je boterhammendoos zitten vandaag? Een boterham met stroop, ene met kaas, en een eindje worst.)

    Ich niks as ne botterkant.
    (Ik enkel een met boter besmeerde snede broods.)

    Regio Haspengouw
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    1 reactie(s)

    #4977

    peird
    (het ~, ~en)

    uitspraakvarianten van “paard”

    uitspraak met zware e

    etymologie zie peerd

    Antwerpen: peird, perdje
    Hageland: peid
    Herentals: pjeid, pjedje
    Leuven: pjeid
    Lier: peird, perdje
    Scheldeland: pojeid

    Wij hebben met ons huifkar en ons peird een toertje gemaakt.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    0 reactie(s)

    #4978

    suur
    (de ~ (v.), -en)

    schommel

    zie ook: bies, biezabijs, bijs, bijze, boes, boeschcammeré, boesjkammeree, ratak, ratek, renne, rennekoker, rietseko, rijtak, sturrel, stuur, toeter, touter, wippentater, zwier

    De kleine zit op de suur.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    4 reactie(s)

    #4979

    bil
    (de ~ (m./v.), ~len)

    bovenbeen, dij

    bille (vr.) in West-Vlaanderen

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zeeland en op de Zuidhollandsche eilanden, ook in Vlaanderen, wordt bil gebruikt voor dij.

    Van Dale 2013 online: dij Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    Ponte de Lima DSC 2000 (4708499742)

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Ze hebben een windel rond zijn linkerbil gedaan. Door die valpartij was die opzij helemaal geschaafd.

    Die rand van die tennisbroek schuurt heel de tijd tegen mijn billen.

    Zo’n stekkebenen! Met twee handen kan ik rond haar billen spannen.

    Een beetje lenteweer en ge ziet al direct de korte rokjes en de blote billekes over ’t straat flaneren.

    Die mens wist nu eens letterlijk wat een billenkletser was se. En maar gieren van het lachen en heel de tijd met zijn vlakke hand op zijn bil slagen. Ik denk dat als die ’s avonds zijn broek uitdeed, wel een rooi plek had.

    > andere betekenis van bil

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    12 reactie(s)

    #4980

    marcelleke
    (het ~, ~s )

    mouwloos, aan de hals uitgesneden, aansluitend hemd dat wordt gedragen als onderlijfke of als T-shirt

    < Frans: le marcel.

    De naam is ontstaan in de 19de eeuw wanneer de “Etablissements Marcel” het kledingstuk in serie fabriceerden.

    Bron: Wikipedia Frans: débardeur

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal.
    Nederland: singlet

    zie synoniemen bij onderlijfke

    zie ook verzamellemma kledij

    Traps training
    Klassiek marcelleke

    Onder mijne pull heb ik altijd een marcelleke aan.

    ‘Wie loopt bij deze hitte dan niet in een marcelleke’ (demorgen.be – H.Camps)

    In “marcelleke” of bikini op zeedijk Knokke-Heist? U riskeert een boete van 250 euro (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    13 reactie(s)

    #4981

    andjoen
    (de ~ (m.), ~s)

    ajuin

    Etymologie: Middelnederlands: onder meer ‘enioen’, ‘enguun’, etc… (vergelijk Frans ‘oignon’ en Engels ‘onion’). In hedendaagse Nederlands werd dit vanaf 16de eeuw ‘ajuin’, uitgezonderd in West-Vlaanderen

    • ’t Zien vadage andjoens voe teeten.
    • “- Weet je worom da ze die berg in Werken (bie Zarren) den Hoge Andjoen noemen? – Omdat één is voe bie te bleiten.” (PS. het gaat hier om een motte, maar de betekenis van de naam ligt elders)
    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    4 reactie(s)

    #4982

    awel
    (tussenwerpsel)

    wel
    op vragende toon, met sterk stijgende klemtoon: hoe?
    ook: ewel

    Van Dale online:
    (Belgisch-Nederlands, spreektaal) welnu, wel, nu

    ook versterking door herhaling: “awel awel awel”

    vergelijk awel merci; awel ja; awel nee

    Awel dat had ik nu nooit gedacht, zie.

    Awel? Verstaat gij dat nu niet?
    (Hoe? Begrijp je het niet?)

    Awel, awel, awel, wat is dat hier allemaal?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    0 reactie(s)

    #4983

    bijs
    (de ~ (v.), -en)

    schommel

    Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij bijze: In Zuid-Nederland is bijs, bijze hier en daar de naam voor een schommel.
    vergelijk bijzen

    zie ook: bies, biezabijs, bijze, boes, boeschcammeré, boesjkammeree, ratak, ratek, renne, rennekoker, rietseko, rijtak, sturrel, stuur, suur, toeter, touter, wippentater, zwier

    Als gij op de bijs gaat zitten, zal ik u duwen.

    > andere betekenis van bijs

    Regio Waasland
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    5 reactie(s)

    #4984

    fruitsla
    (de ~ (m.), geen mv.)

    vruchtensalade, fruitsalade

    Sweet Summer Rainbow Fruit Salad

    zie ook verzamellemma groenten en fruit

    Wat wilt ge voor dessert: fruitsla of een ijskreem?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    0 reactie(s)

    #4985

    poepsiroop
    (de ~ (m.), -en)

    Luikse siroop

    zie: poepgelei

    Klik op de afbeelding
    Daggi 031
    Een boterham met poepsiroop.

    “Luikse siroop roept wrange herinneringen op aan mijn legertijd. Elke morgen poepsiroop!” (forum.politics.be 3 jan. 2016)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    3 reactie(s)

    #4986

    gans
    (bn., bw.)

    helemaal, volledig, geheel, totaal

    vnw

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands

    DS2015 geen standaardtaal (ondanks de bloemlezing onder)

    Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 3; In Algemeen Nederlands wordt ‘gans’ in de betekenis ‘geheel’ voornamelijk nog gebruikt in uitdrukkingen als ‘van ganser harte’ en ‘de godganse dag’.

    zie ook: helegans, godgansige

    “Nee, gans is geen standaardtaal in de betekenis ‘heel, geheel, volledig’.” (taaladvies.net)

    “Gans is geen standaardtaal in de betekenis ‘compleet, (ge)heel, helemaal, totaal, volledig’. Gans wordt in die betekenis vooral in de spreektaal in België nog gebruikt.” (taaltelefoon.be)

    Als ge gans uw bord leeg eet, krijgt ge straks nog ne lekstok.

    Ik heb van gans de nacht geen oog dicht gedaan.
    Maasland: Ich hub de ganse nach gein oug toe gedoan.

    Ik weet van gans die affaire niets.

    Hij zit gans de tijd achter zijn pc.

    Het is gans anders gegaan dan we hadden gepland: in plaats van op tijd onze volgende trein terug te hebben, raakten we gans bezopen en belandden we gans alleen in het station, lang nadat de laatste trein was vertrokken.

    ‘De tael is gansch het Volk’ (P. van Duyse)

    Bloemlezing De Standaard:
    Wilfried en Guido Van Baelen van de befaamde Galaxy-studio’s in Mol inviteerden deze week de vakpers uit gans de wereld om kennis te …(standaard.be)
    Daar lieten de 12.000 in Olympia gans de tweede helft geen twijfel over bestaan. (standaard.be)
    Leden van de federale politie en Europese interventie diensten houden gans de week een grote oefening in de haven van de badstad. (standaard.be)
    Daaruit ontstaat een brede waaier aan kwaliteitsinitiatieven en verbeteracties doorheen gans het ziekenhuis.(standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    11 reactie(s)

    #4987

    poep
    (de ~ (v.), ~en)

    kont, achterwerk, zitvlak

    vnw: •achterste, achterwerk, billen, bips
    -iemand op zijn poep geven: iemand een pak voor zijn billen geven

    DS2015 geen standaardtaal

    De gebruikelijke Nederlandse betekenis van uitwerpselen of stront wordt in Vlaanderen niet gebruikt. Uitzondering hierop is hondenpoep, hoewel de Vlaming eerder hondenstront zal verkiezen.

    < Volgens sommige etymologen zou poep komen van het Franse poupe: achtersteven van een schip, Latijn puppis

    CSD 2006 Cologne hotpants cropped

    zie ook voorpoep; poepzitten; klets op de poep

    Zet u neer op uw poep.

    Als ge niet braaf zijt, krijgt ge een klets op uw poep.

    Dat student Lloyd aarzelend op haar poep had gemikt om de omvang van de blauwe plek te beperken, kon Joke geen barst schelen. (standaard.be)

    Houd uw poep lekker warm met ‘swants’ – De Standaard

    Op het eind ging De Bruyne, na een zoveelste ren, op de poep zitten. Krampen. Zich helemaal te pletter gelopen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door FixerBot op 05 May 2025 14:53
    4 reactie(s)

    #4988

    astridje
    (het ~, ~s)

    merveilleux, meringuegebakje

    Het is een rond pateeke op basis van meringue en slagroom, chocoladeschilfers rondom en een roomtoefje met een stukje fruit er bovenop.

    Merveilleux

    “Mijn man is afkomstig uit Duffel en daar noemen ze het een Astridje, genoemd naar onze vroegere Koningin Astrid. Maar de Franse naam klinkt chiquer, een merveilleux. Twee meringues met daartussen luchtig opgeklopte slagroom, gerold in geschaafde chocolade en bovenop een marasquino kers.” (uit een blog)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door hé boks man op 05 May 2025 13:30
    7 reactie(s)

    #4989

    sjoêë
    (ww., sjoêde, gesjoêd)

    gillen, (hard) schreeuwen, kelen, joelen

    Het kènd sjoêde waaj e verke toên ze’m ‘t braudmes aofpakde. (het kind ’keelde’ als een varken toen ze hem het broodmes uit zijn handen namen)

    Regio Haspengouw
    Bewerking door hé boks man op 05 May 2025 13:28
    1 reactie(s)

    #4990

    quoi
    (tussenwerpsel)

    Benadrukkend tussenwerpsel op het einde van een zin

    vgl jom, jong

    demorgen.be: Maar zeg dan meteen in diezelfde terechte annuleringsboodschap dat je extra veiligheidsmaatregelen treft rond specifieke Brusselse feesthuizen, en dat het daar dus eigenlijk net heel erg veilig is om te feesten, quoi!

    politics.be: Ik ben nog niet zolang geleden verhuisd naar elders in Vlaanderen en dat valt mij erg op! Ik geef 2 voorbeelden:
    (in de winkel) Da’s dan 3,5 euro, quoi
    (moeder tegen dochter) wees nu toch eens stil, quoi

    demorgen.be: Steeds meer politici en opiniemakers vinden dat we de heilige principes moeten inruilen voor pragmatiek en realiteitszin. Voor gezond verstand, quoi.

    Regio Brussel
    Bewerking door Diderik op 05 May 2025 13:22
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.