Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
stuk weg met kasseien
Wielerkoers op een kasseistrook
Van Dale 2018 online: strook: kasseistrook, ongemarkeerd
google2016:.BE (>25.100); .NL (>4.400)
opm: via wielrennen (Ronde van Vlaanderen, Parijs-Roubaix,…) in NL ook in gebruik geraakt
zie ook kasseiweg, kasseistraat, kasseibaan, kasseiklassieker
hln.be: Laatste kasseistrook in Machelenstraat definitief verdwenen. De kasseien in de Machelenstraat gingen er gisteren allemaal uit.
sporza.be: Organisator Parijs-Roubaix mikt op extra kasseistrook in slotkilometers.
crvv.be: Alle hellingen en kasseistroken die ooit in het wedstrijdboek van de Ronde zijn opgenomen kan u hier vinden.
De kasseivreter dendert eenzaam en alleen over de Vlaamse kasseistroken op weg naar de overwinning.
zacht, vlot, zonder weerstand
ook lis
(Fr. lisse)
Een zaag moet goed geslepen zijn, zodat ze lies (of: lis) door het hout gaat.
straat belegd met kasseien
zie ook kasseiweg, kasseibaan; wegcode
Slechtste kasseistraten worden heraangelegd … met kasseien (Nieuwsblad 09-01-2015 titel)
uiteenzetten; uitleggen, verklaren
vnw: iets uiteendoen: iets vertellen, iets uiteenzetten
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands: Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
zie ook uiteen doen; uiteen~
Op een infomarkt van energieproducent Eneco in Damme toonden buurtbewoners nog eens hun ongenoegen over de plannen die werden uiteengedaan. (vrt.be)
Dat zijn korte werkstukken die je schrijft over bepaalde onderwerpen uit de klassieke oudheid en je mening uiteendoen over een of andere veldslag. (hbvl.be)
Ik zal lesgeven op een actieve manier, waarbij ik eerst de theorie zal uiteendoen. Daarna zal uw zoon/dochter/groep zelfstandig oefeningen maken, waarbij ik hem … (superprof.be)
Wie met vragen zit, kan naar een infonummer bellen waar wordt uiteengedaan dat de uitzending fictie is. (demorgen.be)
straat belegd met kasseien
zie ook kasseiweg, kasseibaan; wegcode
Slechtste kasseistraten worden heraangelegd … met kasseien (Nieuwsblad 09-01-2015 <span class="caps">TITEL</span>)
plaats van waaruit iets (bv. post) verdeeld wordt
vnw: plaats waar iets vandaan komt of afgehaald kan worden, expeditiekantoor
Tijdschrift – Verschijnt tweemaandelijks (niet in juni). Uitgiftekantoor: Deinze 1. Jaargang 23 – nr. 1 (familiekundedeinze.be)
De voorbije week fungeerde het uitgiftekantoor in Veurne als afhaalpunt, maar de door de wateroverlast getroffen inwoners kunnen nu dus in Lo hun post ophalen. (kw.be)
Ook het speciale uitgiftekantoor voor de nieuwe postzegel met de vroegere brouwerij Mena als onderwerp kon op heel wat belangstelling rekenen.(nieuwsblad.be)
De SolarCoin is dus een soort groenestroomcertificaat, en het uitgiftekantoor is de SolarCoin Foundation. (mo.be)
Wie over maaltijd- en ecocheques beschikt die dit jaar zijn vervallen, moet van de uitgiftekantoren nieuwe cheques krijgen die opnieuw respectievelijk 12 tot 24 maanden geldig zijn. (trends.knack.be)
de mextra prijs die men betaalt bij de aankoop van een aandeel of obligatie bovenop de echte waarde ervan
vnw: emissiepremie
De uitgiftepremie is het verschil tussen de uitgifteprijs en de nominale waarde van een obligatie of aandeel. (test-aankoop.be)
Als de kapitaalverhoging gepaard gaat met een uitgiftepremie wordt enkel het bedrag van de kapitaalverhoging afgetrokken van het overgebleven bruikbare bedrag van het toegestane kapitaal. (tijd.be)
De raad van bestuur zal bij elke kapitaalverhoging de prijs, de eventuele uitgiftepremie en de uitgiftevoorwaarden van de nieuwe aandelen vaststellen (corporate.homeinvest.be)
te voorschijn halen, ten berde brengen, laten zien
vnw: zijn beste Frans/Engels uithalen: zijn beste Frans/Engels te voorschijn halen
We moeten zelfs ons beste Frans uithalen om hen een beetje te gidsen en gerust te stellen. (kw.be)
De oudere kinderen hebben hun beste Frans uitgehaald en legden het pedagogisch project van Don Bosco uit vanuit de 4 pijlers: de school, de parochie, de thuis en het spel. (internaat-donbosco-wijnegem.be)
Ik moet hier zowaar Brusselse manieren uithalen om me te laten gelden. (forum.bmw-mc-vl.be)
uithoek, afgelegen gebied
vnw:
•uithoek
•buitenwijk
znwb: Uiteinde; inz. van een gebied: grens (streek); thans vooral: uithoek, afgelegen gebied van een stad of land; soms bep.: buitenwijk.
gwnt: (Zuidn.) uithoek
Als een oase van ingetogen stilte aan en uitkant van een ingesluimerde stad, lag voor de oorlog, te Diksmuide, het begijnhof in de vorm van een driehoek (dekroniekenvandewesthoek.be)
Deze aangename moderne villa is gelegen langs een rustige uitkant van het landelijke Zandbergen, nabij het Raspaillebos. (smart-immo.be)
“Omdat wij ons aan de uitkant van het Nederlandse taalgebied bevinden, werd het West-Vlaams erg lang veel minder aangetast door de …" (kw.be)
Hij brengt zijn kerstavond door bij zijn grootmoeder, die aan de verre uitkant van het dorp woont. (hoeseltvrugger.be)
Een hondenlosloopweide is er in de regio onder meer op de uitkant van het kasteeldomein in Zonnebeke en op het recreatie-eiland De Balokken (hln.be)
van geld: bijeenleggen, verzamelen, bijdragen
vnw: geld uitleggen: geld als bijdrage geven
znwb: (Geld) als bijdrage, als inleg geven; inz. m. betr. t. kansspelen: inleggen.
De gehuldigden hadden ondereen geld uitgelegd om na de overhandiging van de eretekens uit dankbaarheid een mis te laten opdragen in de kerk in hun aanwezigheid. (zonnebeke.be)
Je kiest zelf wie mag komen en wat de voorwaarden zijn, zoals iets te drinken meebrengen, zoveel geld uitleggen voor een barbecue of welke muziek er gedraaid … (gva.be)
verklaren, verhelderen
znwb: Verklaren. (In de standaardt. wel: toelichten, duidelijk maken enz.).
Dit legt uit waarom de socialisten, ook na de invoering van het meervoudig algemeen stemrecht, zoveel last ondervonden om een Senaatszetel te veroveren. (doorbraak.be)
Dit legt trouwens uit hoe het komt dat men zoveel moeilijkheden ontmoet op het terrein van de universele eenmaking. (bib.kuleuven)
een tocht over kasseiwegen
zie ook kasseirit, kasseienetappe
_6-07-2010_16-54-51.JPG)
“Het wordt een mooie rit voor ons. We hebben meerdere redenen om gemotiveerd te zijn voor deze kasseientocht. (hln.be)
verlengen, langer maken, uitleggen
vnw: in België ook: langer maken, verlengen, kleren uitleggen
gwnt: (Zuidn.) langer maken, uitleggen
znwb: (Iets) langer maken, uitleggen, verlengen; soms bep.: uitrekken; – ook wederk.: langer worden, uitlopen; van pers.: zich uitrekken.
zie ook uitlangen
Je staat in voor het uitlengen / inkorten van cardanassen en balanceren van de cardanassen (vindeenjob.be)
De impact van het uitlengen van de tramlijn op Linkeroever wordt onderzocht voor de deelgemeenten Elversele, Tielrode en Steendorp (nieuwsblad.be)
De kniezakken zijn verstelbaar op twee verschillende hoogtes. De broek kan nog 5 cm extra uitgelengd worden indien nodig. (adiswerkkledij.be)
Telkens worden ze ingeleid door de magische formule ‘mamaaaa, papaaaa’, die Jo Jochems uitlengt met een Franse, nasale slag. (standaard.be)
dure geneeskunde die eerder in de spreekwoordelijke villa van de specialist bedereven wordt dan in de ziekenhuizen
Woordenboek van Neologismen – Marc de Coster (1999): Villageneeskunde – luxebehandeling, bijvoorbeeld in een particuliere kliniek; peperdure gezondheidszorg die niet voor iedereen is weggelegd. Pejoratief.
Google 2025: .NL (9); .BE (114)
“Villageneeskunde noem ik dat. Het is een kwalijke tendens dat je sneller privé bij een specialist terechtkan als je meer betaalt, terwijl de wachtlijsten in ziekenhuizen oplopen.” (vrt.be)
Ons land telt meer en meer commerciële klinieken waar aan villageneeskunde wordt gedaan. (zorgneticuro.be)
Professor Tom Balthazar: “Er ontstaat een ‘villageneeskunde’, waarbij artsen zich terugtrekken in privépraktijken.” (hln.be)
Ze vrezen dat Vandenbroucke komaf wil maken met wat hij eerder al ‘villageneeskunde’ noemde. (standaard.be)
Dreigt geen averechts effect, met een kloof tussen de officiële zorgstructuur met wachtlijsten en private villageneeskunde? (demorgen.be)
zeldzaam, schaars, kwakrijgs
Als men bv. in geldnood zit, weinig eten heeft of weinig in huis heeft o.a. voedingswaren, wasproducten en noem maar op, dan zit men besjrapt.
zeldzaam, schaars
Als men bv. in geldnood zit, weinig eten heeft of weinig in huis heeft o.a. voedingswaren, wasproducten en noem maar op, dan zit men besjrapt.
groenten
< Frans le légume < Latijn legumen
‘Legummen’ is een Oost-Vlaams woord uit de grensstreek van Oost-Vlaanderen en Wallonië. Het is veelvuldig in gebruik in het nog net niet Franse gedeelte van Oost-Vlaanderen. Waarschijnlijk werd het verspreid door Franstalige groentehandelaars uit het Brusselse.
Ons Sarah wilde gisteren haar legummen weer niet opeten.
Ik eet graag legummensoep, vooral als ze niet doorgedaan is (gemixt). Soep waarin je je lepel kan in rechtzetten! Lekker!
We moeten nog naar de markt legummen en patatten halen.
“Ook nieuw is een (h)eerlijke lokale MerwtBBQ op zaterdagavond 7 september: lokale vleezekes, veggie en legummen met Limburgse wijn en bier.” (instagram.com 27 mrt. 2019)
“Ik loop, met een ondertussen zware boodschappentas vol met mango’s, langs kramen met legummen en fruit en textiel en keukenspullen en wat weet ik nog allemaal.” (randkrant.be 1 mei 2017)
moeilijk te verkrijgen, zeldzaam, schaars
Door de rantsoenering waren tijdens de oorlog veel eetwaren kwakrijgs.
weg, verdwenen, foetsie, ook ‘ribbedie’
ribbedebie zijn:
- mensen: zich snel uit de voeten maken of gewoon aankondigen dat men weg gaat
- voorwerpen: ze zijn dan spoorloos verdwenen of men vindt ze niet in eerste instantie
< mogelijk uit Bargoens ‘rip’ + “de bie = (de) weg”): zie bie, de ~ jallen. Rip betekende vroeger weg, vertrokken, verdwenen, gevlucht, gestolen.
< volgens J.L. Pauwels zou het een verbastering zijn van het Frans ‘à bride abattue’: met losse teugel
zie ook piepedada, pist, de ~ in zijn
Als je begint over betalen, is hij ribbedebie.
Ben ribbedebie, salodder en tot morgen allemaal.
Mijn sleutels zijn ribbedebie. Waar heb ik die weer gelegd?
Volgende week zijn wij ribbedebie, op vakantie!
groente
zie ook legummen
uitspraak: lègumme
oorsprong:
Het Franse woord lesgum (15de eeuw), legum of légume komt uit het Latijn tot bij ons: legumen. Maar in het Latijn zou dit eerst de betekenis van ‘peul’ gehad hebben en bedoelde men er erwten, bonen en linzen mee. Ook in het Spaans zijn “legumbres” peulvruchten.
Voor de groene groenten gebruikte men het woord (h)olus en meer bepaald was dit het woord voor de kool.
Tot in de 13de eeuw blijft het woord legume dicht bij de oude Latijnse betekenis maar dan verandert de betekenis in het gewone taalgebruik en betekent het moestuinplanten allerhande maar ook de betekenis voor de peulachtigen blijft bestaan.
In de 13de eeuw begint men ook het woord legume in twee geslachten te gebruiken: une légume en un légume. Het mannelijke geslacht haalde het bijna overal behalve in enkele uitzonderingen. Er wordt ook een verband gezocht met het woord legere (plukken) wat nog steeds naar de peulvruchten verwijst. Dit laatste woord zou teruggaan tot de Indo-Europese taal. (waverlandsedingen.be)
Tot voor één generatie kenden en gebruikten de mensen het woord ‘legumme’ als ze het over groenten hadden. (waverlandsedingen.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
