Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #17501

    slapinge
    (zn. v.; ~n)

    slaapgelegenheid

    Bv. Een (eenvoudig) bed voor de nacht voor een persoon. Of eventueel een luchtmatras of zetel. Voornamelijk onder jongeren.

    Als je ergens naar toe gaat en je hebt een bed nodig voor de nacht: “Hebde gij slapinge?”
    Je nodigt een aantal mensen uit voor een feestje en je zegt erbij: “Ik heb slapinge.”

    Vader Pééj had een peerd in z’n buik en ‘dat makt’, zouden ze te Bambeke zeggen, dat hij hem daar vastmiek als karton, aan zovele te weke, kost en slapinge. (dekroniekenvandewesthoek.be)

    .. per autocar gedaan worden voor 200 fr., kost en slapingen inbegrepen.(De Poperinghenaar 18 juni 1933)

    Die leurders hadden slapinge bij de boeren in ’t strooi. (http://heemkundesintkruis.brugseverenigingen.be/)

    d’r zijn kamers en gangen met trappen en treden
    d’r is slapinge boven en keukens beneden
    (Willem Vermandere – De ark)

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 05 Mar 2022 13:04
    1 reactie(s)

    #17502

    slapinge
    (geen meervoud)

    slaapgelegenheid

    Bv. Een (eenvoudig) bed voor de nacht voor een persoon. Of eventueel een luchtmatras of zetel. Voornamelijk onder jongeren.

    Als je ergens naar toe gaat en je hebt een bed nodig voor de nacht: “Hebde gij slapinge?”
    Je nodigt een aantal mensen uit voor een feestje en je zegt erbij: “Ik heb slapinge.”

    Vader Pééj had een peerd in z’n buik en ‘dat makt’, zouden ze te Bambeke zeggen, dat hij hem daar vastmiek als karton, aan zovele te weke, kost en slapinge. (dekroniekenvandewesthoek.be)

    Die leurders hadden slapinge bij de boeren in ’t strooi. (http://heemkundesintkruis.brugseverenigingen.be/)

    d’r zijn kamers en gangen met trappen en treden
    d’r is slapinge boven en keukens beneden
    (Willem Vermandere – De ark)

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 05 Mar 2022 12:58
    1 reactie(s)

    #17503

    slapinge
    (geen meervoud)

    Een (eenvoudig) bed voor de nacht voor een persoon.
    Of eventueel een luchtmatras of zetel.
    Voornamelijk onder jongeren.

    Als je ergens naar toe gaat en je hebt een bed nodig voor de nacht: “Hebde gij slapinge?”
    Je nodigt een aantal mensen uit voor een feestje en je zegt erbij: “Ik heb slapinge.”

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door crochlit op 05 Mar 2022 11:02
    1 reactie(s)

    #17504

    toeter
    (de ~, (m.), ~s)

    hoorn, hoorntje

    Klein kind met een heel groot ijsje, Bestanddeelnr 932-6461
    een toeter met kadijs

    regio Hamme

    < andere definitie van toeter

    Het kind eet een toeter met kadijs.

    Wij ontvangen u graag op de binnenkoer van het Museum van Folklore in Breivelde (Grotenberge) voor een “crèmeke op een toeter”. (davidsfonds-zottegem.be)

    Fishstick met puree; IJsje op een toeter; 2 drankbonnetjes inbegrepen in het menu (feestzaalbreughel.be)

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 05 Mar 2022 08:15
    0 reactie(s)

    #17505

    crèmeke
    (zn. o.; ~s)

    vnw: ijsje

    zie crème

    Wij ontvangen u graag op de binnenkoer van het Museum van Folklore in Breivelde (Grotenberge) voor een “crèmeke op een toeter”. (davidsfonds-zottegem.be)

    Met de vlo een crèmeke lekken in Averbode – Home | Facebook

    In de namiddag toveren we het restaurant om tot tearoom, smullen van huisgemaakt gebak, ambachtelijke pannenkoeken en wafels of een crèmeke op ons terras. (sacréessoeurs.be)

    Bij ijs denken wij meteen aan de romig crèmekes zoals we ze vroeger op de zeedijk aten. (dagelijksekost.een.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 05 Mar 2022 08:13
    0 reactie(s)

    #17506

    crèmeke
    (zn. o.; ~s)

    vnw: ijsje

    zie crème

    Wij ontvangen u graag op de binnenkoer van het Museum van Folklore in Breivelde (Grotenberge) voor een “crèmeke op een toeter”. (davidsfonds-zottegem.be)

    Met de vlo een crèmeke lekken in Averbode – Home | Facebook

    In de namiddag toveren we het restaurant om tot tearoom, smullen van huisgemaakt gebak, ambachtelijke pannenkoeken en wafels of een crèmeke op ons terras. (sacréessoeurs.be)

    Bij ijs denken wij meteen aan de romig crèmekes zoals we ze vroeger op de zeedijk aten. (dagelijksekost.een.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 05 Mar 2022 07:14
    0 reactie(s)

    #17507

    crème fraîche
    (de ~ (m.))

    slagroom, crème Chantilly, crème fouettée (crèm fattee)

    vnw: crème: •roomijs
    -crèmeke, ijsje
    -crème fraîche, slagroom

    Ne warme chocomelk met crème fraiche.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 05 Mar 2022 07:10
    3 reactie(s)

    #17508

    crème fraîche
    (de ~ (m.))

    slagroom, crème Chantilly, crème fouettée (crèm fattee)

    zie crème

    Ne warme chocomelk met crème fraiche.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 05 Mar 2022 07:09
    3 reactie(s)

    #17509

    crème
    (zn., m., ~n)

    ijs, roomijs

    vnw: roomijs
    - crèmeke, ijsje
    - crème fraîche, slagroom

    vgl. crèmekar

    Juist een crème gegeten van bij onze koen een straciatelle en een bolletje vanille en het was super lekker (facebook)

    > andere betekenis van crème

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 05 Mar 2022 07:08
    0 reactie(s)

    #17510

    vingers, met de ~ zitten (te) draaien
    (uitdr.)

    niets zitten te doen, zitten wachten op werk

    google2022: “met de vingers zitten draaien”: .NL (6 hits waarvan 4 met zekerheid uit VL)

    Dat wil echter niet zeggen dat uitbaters Joeri Devolder en Nancy Demeester ondertussen met de vingers zitten te draaien. (hln.be)

    Waarom kan dat dan niet voor het leger ambtenaren die vaak ook nog eens met de vingers zitten te draaien? (seniorennet.be)

    De partijen PS, Ecolo, Défi, Groen, en One Brussels – SP.A hebben de hele middag met de vingers zitten draaien omdat de onderhandelaars van Open VLD afwezig bleven. (vrt.be)

    Toch hebben de sociale partners niet anderhalf jaar met de vingers zitten draaien. (tijd.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 Mar 2022 09:13
    2 reactie(s)

    #17511

    creatie
    (zn. v.; ~s)

    “In de Belgische culturele wereld wordt onderscheid gemaakt tussen de ‘creatie’ en de ‘première’ van een stuk. Met de creatie wordt bedoeld: de allereerste uitvoering van een stuk dat nooit eerder uitgevoerd is.” (vrttaal.ne)

    vnw: première, eerste voorstelling van een muziek- of toneelstuk

    DS2015 geen standaardtaal

    zie ook wereldcreatie

    Na de creatie in het Lessingtheater in Berlijn werkte hij het stuk nog eens om tot Sladek, der Schwarze … (standaard.be)

    Sinds de creatie op 8 januari 2010 kende deze voorstelling, gebaseerd op Euripides’ Bacchanten, een zeer succesvolle tournee in Vlaanderen en Nederland.(kaaitheater.be)

    Charles Quint werd voor het eerst opgevoerd op 29 januari 1857 in de Gentse Opera. Die druk bijgewoonde wereldcreatie was tegelijkertijd een benefietconcert ten voordele van de Gentse bariton Wilhem die zelf de titelrol vertolkte.(svm.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 Mar 2022 06:35
    2 reactie(s)

    #17512

    creatie
    (zn. v.; ~s)

    “In de Belgische culturele wereld wordt onderscheid gemaakt tussen de ‘creatie’ en de ‘première’ van een stuk. Met de creatie wordt bedoeld: de allereerste uitvoering van een stuk dat nooit eerder uitgevoerd is.” (vrttaal.ne)

    vnw: première

    DS2015 geen standaardtaal

    zie ook wereldcreatie

    Na de creatie in het Lessingtheater in Berlijn werkte hij het stuk nog eens om tot Sladek, der Schwarze … (standaard.be)

    Sinds de creatie op 8 januari 2010 kende deze voorstelling, gebaseerd op Euripides’ Bacchanten, een zeer succesvolle tournee in Vlaanderen en Nederland.(kaaitheater.be)

    Charles Quint werd voor het eerst opgevoerd op 29 januari 1857 in de Gentse Opera. Die druk bijgewoonde wereldcreatie was tegelijkertijd een benefietconcert ten voordele van de Gentse bariton Wilhem die zelf de titelrol vertolkte.(svm.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 Mar 2022 06:34
    2 reactie(s)

    #17513

    creatie
    (zn. v.; ~s)

    “In de Belgische culturele wereld wordt onderscheid gemaakt tussen de ‘creatie’ en de ‘première’ van een stuk. Met de creatie wordt bedoeld: de allereerste uitvoering van een stuk dat nooit eerder uitgevoerd is.” (vrttaal.ne)

    vnw: première

    DS2015 geen standaardtaal

    Na de creatie in het Lessingtheater in Berlijn werkte hij het stuk nog eens om tot Sladek, der Schwarze … (standaard.be)

    Sinds de creatie op 8 januari 2010 kende deze voorstelling, gebaseerd op Euripides’ Bacchanten, een zeer succesvolle tournee in Vlaanderen en Nederland.(kaaitheater.be)

    Charles Quint werd voor het eerst opgevoerd op 29 januari 1857 in de Gentse Opera. Die druk bijgewoonde wereldcreatie was tegelijkertijd een benefietconcert ten voordele van de Gentse bariton Wilhem die zelf de titelrol vertolkte.(svm.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 Mar 2022 06:33
    2 reactie(s)

    #17514

    wereldcreatie
    (znw; v.; ~s)

    wereldwijd de eerste uitvoering ooit van een stuk

    “In de Belgische culturele wereld wordt onderscheid gemaakt tussen de ‘creatie’ en de ‘première’ van een stuk. Met de creatie wordt bedoeld: de allereerste uitvoering van een stuk dat nooit eerder uitgevoerd is.” (vrttaal.ne)

    vnw: wereldpremière

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6

    vrttaal.net: Leenvertaling uit het Frans. Algemeen Nederlands zijn: eerste opvoering, eerste uitvoering, eerste vertolking, wereldpremière

    vgl. creatie

    Charles Quint werd voor het eerst opgevoerd op 29 januari 1857 in de Gentse Opera. Die druk bijgewoonde wereldcreatie was tegelijkertijd een benefietconcert ten voordele van de Gentse bariton Wilhem die zelf de titelrol vertolkte.(svm.be)

    Naast deze unieke wereldcreatie prijkt de baanbrekende Sinfonia van Luciano Berio op de affiche. (antwerpsymphonyorchestra.be)

    Wanneer we terugblikken op de manier waarop de wereldcreatie Wit in Wit van componist George De Deckers bij de luisteraar mocht doorsijpelen, krijgt het werk nog zoveel meer diepte. (cultuurpakt.be)

    15 Sept 2017 — Concerto voor orgel en orkest (opdracht BOZAR, wereldcreatie).

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 Mar 2022 06:33
    0 reactie(s)

    #17515

    wereldcreatie
    (znw; v.; ~s)

    “In de Belgische culturele wereld wordt onderscheid gemaakt tussen de ‘creatie’ en de ‘première’ van een stuk. Met de creatie wordt bedoeld: de allereerste uitvoering van een stuk dat nooit eerder uitgevoerd is.” (vrttaal.ne)

    vnw: wereldpremière

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6

    vrttaal.net: Leenvertaling uit het Frans. Algemeen Nederlands zijn: eerste opvoering, eerste uitvoering, eerste vertolking, wereldpremière

    vgl. creatie

    Charles Quint werd voor het eerst opgevoerd op 29 januari 1857 in de Gentse Opera. Die druk bijgewoonde wereldcreatie was tegelijkertijd een benefietconcert ten voordele van de Gentse bariton Wilhem die zelf de titelrol vertolkte.(svm.be)

    Naast deze unieke wereldcreatie prijkt de baanbrekende Sinfonia van Luciano Berio op de affiche. (antwerpsymphonyorchestra.be)

    Wanneer we terugblikken op de manier waarop de wereldcreatie Wit in Wit van componist George De Deckers bij de luisteraar mocht doorsijpelen, krijgt het werk nog zoveel meer diepte. (cultuurpakt.be)

    15 Sept 2017 — Concerto voor orgel en orkest (opdracht BOZAR, wereldcreatie).

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 Mar 2022 06:32
    0 reactie(s)

    #17516

    creatie
    (zn. v.; ~s)

    première

    DS2015 geen standaardtaal

    Na de creatie in het Lessingtheater in Berlijn werkte hij het stuk nog eens om tot Sladek, der Schwarze … (standaard.be)

    Sinds de creatie op 8 januari 2010 kende deze voorstelling, gebaseerd op Euripides’ Bacchanten, een zeer succesvolle tournee in Vlaanderen en Nederland.(kaaitheater.be)

    Charles Quint werd voor het eerst opgevoerd op 29 januari 1857 in de Gentse Opera. Die druk bijgewoonde wereldcreatie was tegelijkertijd een benefietconcert ten voordele van de Gentse bariton Wilhem die zelf de titelrol vertolkte.(svm.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 Mar 2022 06:25
    2 reactie(s)

    #17517

    kravat
    (zn. m.; ~ten)

    cravat, cravate, plastron, (strop)das

    bron: vnw

    Naar een flik of iemand die met een kravat om zijn nek zegt wat je wel en niet mag doen had ik nooit geluisterd. ( (demorgen.be)

    En het is ook zo dat enkele jaren geleden, toen wij nog naar school gingen – of wat langer geleden –, onze leerkrachten, de docenten, allemaal een kostuum en een kravat droegen. (vlaamsparlement.be)

    Burgemeester D’Haese komt in tuin tot broodnodige rust: “Soms rij ik het gras af terwijl ik mijn kravat nog draag”. (nieuwsblad.be)

    ‘Mijn kravat zit niet goed zeker?’, zei hij grappend tegen de fotografen (hbvl.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 Mar 2022 07:29
    0 reactie(s)

    #17518

    kledij
    (verzamellemma)

    De Vlaamse garderobe ziet er betrekkelijk anders uit dan de Nederlandse. In dit lemma bewaren we een lijst van allerlei Vlaamse kledingsstukken en gerelateerde terminologie, evenals uitdrukkingen die naar deze kledij verwijzen. Een aanzienlijk deel van deze terminologie is (duidelijk) geleend van de zuiderburen, maar er zijn ook verschillende gevallen waarbij de Hollander, en dus de Nederlandse standaardtaal, een Frans woord gebruikt, terwijl de Vlaming er zelf een woord voor heeft bedacht. Bij de gelinkte lemma’s zijn er bovendien nog talloze andere namen voor kledingsstukken te vinden.

    kledij:
    aanschieter
    aanstekers
    baai
    bain de soleil
    badkostuum
    blokken
    boi
    botten
    bottinen
    bovenlijfke
    bretellen
    broeksriem
    centuur
    combiné
    cravat
    debardeur
    duffelcoat
    foelaar
    frak
    frennen
    frulleke
    fuck-me-botjes
    gaine
    gilet
    golf
    gordel
    hemd
    hoge col
    kap
    kaptrui
    kaspoesjeir
    kepie
    klak
    kleed(je) (+ avondkleed, bloemekeskleed, communiekleed, doopkleed, slaapkleed, trouwkleed, zomerkleed, …)
    kloef
    kloon
    knop
    kostuum
    kousen
    kousenbroek
    kravat
    k-way
    lits
    maillot
    manchetknop
    mantel
    marcelleke
    molière
    nestels
    neuke
    onderhemd
    onderlijfke
    onderpull
    onderzip
    overal
    palto
    pantoffels
    pelse frak
    pitteleir
    plastron
    pots
    pression
    pull
    regenscherm
    rijkoord
    sacoche
    salopette
    short
    sjerp
    skibot
    sleffers
    sletsen
    sloefen
    sous-pull
    swieter
    tailleur
    tallon
    tenue
    tiret
    vellen frak
    vest
    veston
    voorschoot
    vriezebroek
    zip
    zot

    werkwoorden:
    aanduffelen
    aanspelen, aanstoten, aantakelen, aantoortelen
    afbiezen, afboorden
    fronsen
    opplooien, plooien
    sletsen
    tailleren

    varia:
    afgeborsteld
    avondkledij
    buil
    col
    coupe regentes
    droogkast
    droogkuis
    gele hesjes
    hiel
    kapstok
    lap
    mottenbol
    neep
    okselvijver
    pince
    smink
    solden
    spullenhulp
    tent
    wasmachien

    uitdrukkingen:
    aangesanderd zijn
    aangetakeld van de kapel
    aanhebben, iets ~ van iemand
    aap met ne pyjama
    broek, aan zijn ~ houden
    broek, de ~ dragen
    ene frak en twee schoenen
    frak, amaai mijne ~
    Jean met de klak
    kiekens, de ~ zitten door den draad
    klak, amai mijn ~
    klak, er met de ~ naar gooien
    kleedje, in een nieuw ~ steken
    klonen, de ~ van iets aanhebben
    kroon, de ~ ontbloten
    met de klak rondgaan
    nestel, zijnen ~ afdraaien
    sloef, op zijn ~en afkomen
    uit een doosje komen
    voorschoot, een ~ groot

    > andere betekenis van kledij

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 Mar 2022 07:27
    2 reactie(s)

    #17519

    plastron
    (de ~ (m.), ~s)

    das, stropdas, cravate, cravat, kravat

    herkomst: van het Frans plastron, inzetstuk op de voorkant van een mannenhemd.

    zie ook verzamellemma kledij

    L85HS18-2 2048x2048

    Ik draag bijna nooit een kostuum en al zeker geen plastron.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 Mar 2022 07:27
    2 reactie(s)

    #17520

    cravate
    (de ~ (v.), ~n)

    stropdas, plastron, cravat, kravat

    Van Dale: kravat de (v.); -n
    < Frans Cravate < Servokroatisch Hrvat (Kroaat), naar de das die door Kroatische huursoldaten in Frankrijk gedragen werd

    L85HS09 blake vincent blue striped silk necktie 2

    Bij elk kostum hoort ook een cravatte.

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 Mar 2022 07:26
    4 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.