Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
IC trein (Inter-City), antoniem van stoptrein
vnw: sneltrein, intercity
Ik kan beter een kwartier wachten dan vertrekt den direct naar Brussel, die komt nog eerder aan dan deze boemeltrein.
bevraging van de bevolking over een bepaald thema
De federale regering start een brede burgerbevraging over een mogelijke hervorming van het land en over de werking van de democratie. (vrt.be)
Alle burgers die ouder zijn dan zestien zullen zich via een massale burgerbevraging van de federale regering kunnen uitspreken over delicate thema’s van de Belgische staatsstructuur. (demorgen.be)
Op maandag 25 april lanceert de federale regering een burgerbevraging over onze democratie en staatsstructuur. (duffel.be)
De Vlaamse overheid organiseerde in 2011 een burgerbevraging over “Ruimte voor Morgen” om na te gaan hoe de gemiddelde Vlaming wenst dat Vlaanderen er in de toekomst moet uitzien. (ademloos.be)
Via een burgerbevraging op www.energiepact2050.be kan de burger gedurende 3 weken zijn mening geven. (marghem.be)
Na een burgerbevraging en een vragenronde bij enkele adviesorganen bleek dat de aanleg van een padelterrein een waardig alternatief zou zijn (taptoe.be)
enquete, zich informeren bij een bepaalde doelgoep
ook: het zich bevragen (zichzelf vragen stellen)
Van Dale 1995 (in België) enquete
vrt taalnet: bevraging (enquête) is standaardtaal in België. In Nederland komt het nauwelijks voor.
maar: Het werkwoord bevragen (ondervragen bij een enquête) is in het hele taalgebied gebruikelijk
zie ook marktbevraging, sectorbevraging, ledenbevraging, zelfbevraging, burgerbevraging
Het voorstel kwam tot stand na een uitvoerige bevraging van de omwonenden.
Muziekpedagogie aan het Lemmensinstituut: Een doorgedreven terugkoppeling tussen ervaringsgerichte praxis en theoretische reflectie verzekert dat de student dat doet vanuit een permanente bevraging van zijn eigen muzikaal en muziekpedagogisch handelen.
Na een diepgaande bevraging van zijn geweten kwam hij tot inkeer.
fig.: het begint te haperen
googel 2022: geen hits in .NL gevonden
zie ook de mayonaise pakt niet
Het winkelkarretje leek aanvankelijk te klein voor de lading overwinningen, maar na de coronabesmetting van de Belgische kampioen begon de Nederlandse mayonaise toch iets meer te schiften. (sporza.be)
Janssens II: de mayonaise begint te schiften | Gazet van Antwerpen
De nationalistische mayonaise begint te schiften. De ideologische tegenstellingen komen boven water. (De wissel van de macht: kroniek van een wetstraatwatcher – Marc Van de Looverbosch)
letterlijk: de mayonaise wordt niet stijf
figuurlijk: de relatie in een groep is niet goed, de samenwerking lukt niet; (dikwijls gezegd over spanningen in een politieke coalitie)
Ook: " iemand zijn mayonaise pakt niet": het lukt niet, hij kan het niet, wat hij doet slaagt niet aan
Ook positief mogelijk: “de mayonaise pakt” en “de mayonaise lijkt te pakken”
Van Dale 2018 online: BE
vgl. mayonaise, de ~ begint te schiften
De mayonaise pakt niet (TITEL)
Deze week moet de verzwakte Vlaamse regering het parlement trotseren. De oppositie zal inhakken, maar het is vooral uitkijken naar opmerkingen uit de meerderheid. (HNB 040612)
Na uitgebreide verontschuldigingen van Lieten is voor Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) het ‘incident gesloten’. Incident gesloten? Om nog eenmaal een oneliner van Stevaert te parafraseren: de mayonaise pakt niet. Zowel die van de Vlaamse regering als die van de SP.A is helemaal geschift. (Knack 220211)
De Hagenees traint zogezegd vanuit de buik, maar zijn mayonaise pakt niet. (HBVL)
In positieve zin:
De analisten bij Extra Time zien positieve signalen bij Waasland-Beveren. “De mayonaise lijkt nu wel te pakken”, stelt Filip Joos. Een uitspraak die Jan Mulder niet kent. “De mayonaise lijkt gebakken?” (Sporza.be)
Als trainer mag je langs de lijn nog zo hard staan roepen, als er geen chemie is met de spelers, houdt het op. De mayonaise moet pakken. (demorgen.be)
om emotionele redenen iets niet doen, iets weigeren
SN: iets niet over zijn/het hart verkrijgen
Kurt Debusschere (45) kon het maandagochtend in de Veurnse rechtbank niet over zijn hart krijgen om I.C. een hand te geven. (nieuwsblad.be)
Want hij kan absoluut niet voor Clinton stemmen en hij kan het niet over zijn hart krijgen om voor Trump te stemmen. (vrt.be)
Berlusconi kon het nog steeds niet over zijn hart krijgen Prodi te feliciteren, iets wat zijn Amerikaanse bondgenoot George Bush inmiddels wel deed. (standaard.be)
Maar tegelijkertijd kon de regering het niet over het hart krijgen om illegalen uit te wijzen die al langer in Italië verbleven. (demorgen.be)
Maar dat kan de frontvrouw van Brutus niet over haar hart krijgen. ‘Ik diss geen andere bands. Dat doe je gewoon niet’, zegt ze resoluut. (knack.be)
in massa aanwezig of voorhanden zijn;
wordt meestal in ontkennende zin gebruikt: dik, niet ~ lopen
vnw: ergens dik lopen: veel voorkomen
Mensen die rode kledij, de modekleur van de winter, dragen, lopen al dik tegenwoordig.
Wandelaars lopen dik nu met dat schoon en zonnig herfstweer.
een lomp, onbehouwen, onbeleefd iemand
SN: lompe boer
vnw: een dikke boer: een lomp iemand
zie dik
andere betekenis: nen dikke boer
Een week later hoorde we terug van eggo, nen dikke boer aan de telefoon, geen vriendelijk woord dat er uit kwam, 5 Januari zouden ze komen. (keukenervaringen.be)
Anders was hij niet beleefd, een dikke boer! (seniorennet.be)
Je bent gewoon een dikke boer die denkt dattie even vet goed kan rappen ;) (partyflock.be)
Gij sen dikken boer, ziet uit waar dat ge loopt!
een lomp, onbehouwen, onbeleefd iemand
lompe boer
vnw: een dikke boer: een lomp iemand
zie dik
andere betekenis: nen dikke boer
Een week later hoorde we terug van eggo, nen dikke boer aan de telefoon, geen vriendelijk woord dat er uit kwam, 5 Januari zouden ze komen. (keukenervaringen.be)
Anders was hij niet beleefd, een dikke boer! (seniorennet.be)
Je bent gewoon een dikke boer die denkt dattie even vet goed kan rappen ;) (partyflock.be)
Gij sen dikken boer, ziet uit waar dat ge loopt!
welgesteld iemand
zie nen dikke
Van Dale 2014 online: gewestelijk
andere betekenis: dikke boer
Die man heeft er goe over nagedacht. Hij heeft zijn bedrijf verkocht en nu is hij nen dikke boer.
een lomp, onbehouwen, onbeleefd iemand
vnw: een dikke boer: een lomp iemand
zie dik
andere betekenis: nen dikke boer
Een week later hoorde we terug van eggo, nen dikke boer aan de telefoon, geen vriendelijk woord dat er uit kwam, 5 Januari zouden ze komen. (keukenervaringen.be)
Anders was hij niet beleefd, een dikke boer! (seniorennet.be)
e bent gewoon een dikke boer die denkt dattie even vet goed kan rappen ;) (partyflock.be)
Gij sen dikken boer, ziet uit waar dat ge loopt!
vnw: een dikke leugenaar: een grote leugenaar
zie dik
Ze doen de public relations van de Griekse regering en wie zegt dat dat een groot succes is, is een dikke leugenaar. (vrt.be)
“Ik weet met welke mannen ik heb geslapen, en daar hoort die dikke leugenaar zeker niet bij”, aldus Bardot. (demorgen.be)
Dikke leugenaar. Hebben ze U dat nooit verteld dat je dan een zwart kruis op je voorhoofd hebt. (autoforum.be)
zeer, erg, fel,
vgl. dikkement
vnw:
een dikke leugenaar: een grote leugenaar
een dikke boer: een lomp iemand
Ik ben dat gezaag over de verkiezingen al dik moe!
Zoals hij ooit in een interview had gezegd, wou Steve Stevaert dat er na zijn dood een citaat zou gebruikt worden: ‘Hier lig ik, dik tegen mijn goesting.’(Knack 040415)
diepte, afgrond
De dieperik in gaan. Naar de dieperik gaan. =zinken, verdrinken
ook fig.
Van Dale 2015 online: BE, informeel
vnw: de dieperik ingaan, naar de dieperik gaan: naar de haaien gaan, ten onder gaan, zinken
< Bargoens diep + -erik
Die verdomde oorlog gaat heel onze economie nog in de dieperik sleuren!
KBC sleurt Bel20 de dieperik in (standaard.be)
Politieke onzekerheid duwt Turkse lira verder de dieperik in (standaard.be)
Chinese beurs trekt Europa en New York mee de dieperik in (deredactie.be)
Goudkoorts drijft Burkina Faso de dieperik in | De Morgen
Kevin Costner houdt zich goed drijvende in deze post- apocalyptische overstromingsnachtmerrie, terwijl zijn loodzware ego naar de dieperik zonk. (standaard.be)
Bitcoin gaat dieperik in | De Morgen
diepte, afgrond
De dieperik in gaan. Naar de dieperik gaan. =zinken, verdrinken
ook fig.
Van Dale 2015 online: BE, informeel
vnw: de dieperik ingaan, naar de dieperik gaan: naar de haaien gaan, ten onder gaan, zinken
< Bargoens diep + -erik
Die verdomde oorlog gaat heel onze economie nog in de dieperik sleuren!
standaard.be: KBC sleurt Bel20 de dieperik in
standaard.be: Politieke onzekerheid duwt Turkse lira verder de dieperik in
deredactie.be: Chinese beurs trekt Europa en New York mee de dieperik in
loket
opm: Een winket is ook een kleinere deur in een grotere poort, of eventueel een luik in een deur, maar in die betekenis is het SN
Kramers woordentolk: ook Vlaams voor loket
WOORDENBOEK VREEMDE WOORDEN: (Z.N.) loket
Vanaf vandaag is Café Winket, net naast de Brugse gevangenis, geopend. Het pop-upcafé wordt vier weken lang een plek voor cultuur, debat en ontmoeting, met als rode draad een hartverwarmend onthaal voor de mensen die een bezoekje brengen aan een gedetineerde. "Want het “onthaal” voor die mensen in de gevangenis van Brugge is niet bepaald warm te noemen", klinkt het bij de initiatiefnemers van Café Winket. (vrt.be)
Een eerste controle van ons paspoort, dan controle door de douane en uiteindelijk aan een winket voor de uitgangsstempel. (forum.bmw-mc-vl.be)
Wie een verlof verlangt , gaat zelf naar het winket van het postkantoor , opdat zijne persoonsbeschrijving kunne opgenomen worden . (Dubbele wegwyzer der stad Gent en der provincie Oost-Vlaenderen)
De meesten begonnen hun carrière aan de grens als loopjongen om de dokumenten (136 B) van het doeaneagentschap naar het winket van de doeane te brengen. (tijd.be)
uitspraak- en schrijfvariant voor vanzelf
vgl. vantzelf
Dee kouwme wel tereug bouve zuuj, vanzelfst aat de “kollektor”, in het strontfabriekske (an d’Aa Geetestroowt, achter Greum). (Ge zijt van Tienen als ge | Wist je het al? | Facebook)
…de deuren gaan daar vanzelfst open maar voor de rest moogt ge uwe plan trekken (Dyslectisch … en dan? – Bieke De Becker)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.