Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
Vlas- of kempvezel (hennepvezel).
Term uit de maritieme wereld, vroeger gebruikt als touwen en zelen. (Scheepswerktuigkundigen)
Het vlasachtige spul dat om de schroefdraad van buizen en ellebochskes gewikkeld werd veur ’t ineenvijze zodat die niet zouwe lekken.
kan als aanstootgevend begrepen worden
zie ook: kemp
Wikkel ’t er maar een goei dot “jodenbaard” rond anders lekt die verbinding gelakas nen trizee.
Hennepvezels gemaakt van de stengel, dat dient als dichtingsmateriaal voor pijpleidingen. Door het zwelvermogen blijkt dit dichtingsmateriaal nog altijd beter te zijn dan teflon-tape.
zie ook: jodenbaard, engelenhaar
vgl. kempkoord
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Hennep als gewas:
Kemp, kimp, kempst, kampst, m. Hennip. … Men zegt ook Kaampsten Kompst. De Bo (1873).
Van Kennep oft Kemp, Dodonaeus (ed. 1608).
In Brabant heet dit ghewas Kemp
Van Dale 2005: kemp (gewestelijk) hennep
< (1344) ontleend aan Latijn cannabis (hennep)
Voor het lekvrij houden van waterleidingen wordt nog altijd vlas of kemp gebruikt. Zeker in de industrie.
Andere toepassing: kemp wordt als bio-ecologisch isolatiemateriaal gebruikt in de bouwsector.
een fout maken, een flater begaan, blunderen
vnw: een kemel schieten: een bok schieten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Benaming voor: een flater, grove vergissing of fout, in daad, woord of schrift; ”bok”. Alleen in Vlaamsch België; in Noord-Nederland thans volkomen onbekend, maar in de 18de eeuw, als in Noord-Brabant gebruikelijk, opgeteekend: Een kemel begaan, doen, maken, schieten.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
Op het examen een ferme kemel geschoten en natuurlijk gebuisd.
Hij kreeg er rode kaken (kaken, rode ~ krijgen) van. De kemel die hij geschoten had, was niet meer goed te maken.
“De reviewcommissie heeft hier een serieuze kemel geschoten!”, zegt een boze Mathijssen. “Ze heeft in haar oproeping niet één maar drie scheidsrechters overruled.” (nieuwsblad.be)
prille lente, lente-achtig naar analogie met winterig en herfstig
Ook de termen “ochtendgrijs”, “winterprik” en “lenterig” zijn door Deboosere in het leven geroepen en worden nu ook door andere weermannen en -vrouwen gebruikt. (vrt.be)
De zon schijnt volop en de temperatuur stijgt met gemak tot negentien graden. ‘Het wordt lenterig’, zei de weerman Frank Deboosere, dezelfde man die ons het ochtendgrijs en de winterprik heeft gebracht. En dan staat de barometer bij sommige mensen geheid op onweer. Lenterig, hoe verzint hij het? Nieuw is het woord zeker niet. In februari 1998 had Frank het al over lenterige temperaturen en ook toen kwam er commentaar op dat woord. (vandale.nl)
Er hing vandaag een lenterig gevoel in de lucht… De zon was regelmatig van de partij, en de wolkenluchten waren prachtig. (mechelenblogt.be – 2007)
Trouwens ruwweg mooie egale temperatuurverdeling over het Europese continent. Noorden: Winter. Midden: ‘vlees nog vis zone’. Zuiden: lenterig. (wwerwoord.be)
prille lente, lente-achtig naar analogie met winterig en herfstig
Ook de termen “ochtendgrijs”, “winterprik” en “lenterig” zijn door Deboosere in het leven geroepen en worden nu ook door andere weermannen en -vrouwen gebruikt. (vrt.be)
De zon schijnt volop en de temperatuur stijgt met gemak tot negentien graden. ‘Het wordt lenterig’, zei de weerman Frank Deboosere, dezelfde man die ons het ochtendgrijs en de winterprik heeft gebracht. En dan staat de barometer bij sommige mensen geheid op onweer. Lenterig, hoe verzint hij het? Nieuw is het woord zeker niet. In februari 1998 had Frank het al over lenterige temperaturen en ook toen kwam er commentaar op dat woord. (vandale.nl)
Er hing vandaag een lenterig gevoel in de lucht… De zon was regelmatig van de partij, en de wolkenluchten waren prachtig. (mechelenblogt.be – 2007)
rouwens ruwweg mooie egale temperatuurverdeling over het Europese continent. Noorden: Winter. Midden: ‘vlees nog vis zone’. Zuiden: lenterig. (wwerwoord.be)
prille lente, lente-achtig naar analogie met winterig en herfstig
Opm: Zou door weerman Frank Deboosere in het leven geroepen zijn
Ook de termen “ochtendgrijs”, “winterprik” en “lenterig” zijn door Deboosere in het leven geroepen en worden nu ook door andere weermannen en -vrouwen gebruikt. (vrt.be)
De zon schijnt volop en de temperatuur stijgt met gemak tot negentien graden. ‘Het wordt lenterig’, zei de weerman Frank Deboosere, dezelfde man die ons het ochtendgrijs en de winterprik heeft gebracht. En dan staat de barometer bij sommige mensen geheid op onweer. Lenterig, hoe verzint hij het? Nieuw is het woord zeker niet. In februari 1998 had Frank het al over lenterige temperaturen en ook toen kwam er commentaar op dat woord. (vandale.nl)
Er hing vandaag een lenterig gevoel in de lucht… De zon was regelmatig van de partij, en de wolkenluchten waren prachtig. (mechelenblogt.be – 2007)
rouwens ruwweg mooie egale temperatuurverdeling over het Europese continent. Noorden: Winter. Midden: ‘vlees nog vis zone’. Zuiden: lenterig. (wwerwoord.be)
fig.: een ‘goedkope’ versie van iets
vgl. ook bucht van de Aldi
Op vandaag.be wordt Wim Ballieu van ‘Goe Gebakken’ op VT4 vergeleken met de Jeroen Meus van den Aldi.
De Fyra, de nieuwe hogesnelheidstrein tussen Brussel en Amsterdam staat meer stil dan dat hij rijdt. Hij wordt in de pers dan ook getypeerd als ‘een trein van den Aldi’.
‘Boecht van den Aldi’ is een nummer van The Clement Peerens Explosion.
Ziet die daar, die loopt erbij als de Lady Gaga van den Aldi. Die mag volgens mij in elk pretpark gratis binnen…
Demorgen.be: ‘De bank van de Aldi’
vremdemirror.com: Een laatste groot misverstand is dat Vremde het Bokrijk van den Aldi is.
demorgen.be: “Geen zin om de Tomorrowland van den Aldi te zijn” Bezieler Luc Carpentier geeft Laundry Day make-over
En zo blijft de twistappel hangen tussen die twee partijen, en een uitspraak waarin N-VA-voorzitter Bart De Wever zijn CD&V-collega Sammy Mahdi, “de Bouchez van den Aldi tijdens de solden” noemt, zal de sfeer niet snel doen verbeteren. (vrt.be)
uitroepen, uitschreeuwen
vgl. kelen
The publiek mag de “woop woop”s uitkelen uit Warp van The Bloody Beetroots. Ook Barbara Streisand van Duck Sauce komt langs. (concertnews.be)
Waarop de boer een beetje harder sloeg met zijn zweep en het dier keelde het uit: “Wiét, wiét !” (huit, huit). (deelstenaar.be)
Raymond van het Groenewoud keelt het uit in zijn prachtig lied ‘vallen en opstaan’. (derobbert.be)
In dezen roman verhaalt hij de ontmoetingen van Kasper Sempersnel, die, anno 1580, ‘aan den waterkant te Hemixem, een dorp niet ver van Antwerpen’, ‘zijn eersten levenskreet uitkeelde’. (De Vlaamsche Gids. Jaargang 13: 1924-1925)
“Openen om nooit meer te sluiten” is het credo van onze beurs- en eventsector dat hier luid schreeuwend wordt uitgekeeld. (mice-magazine.com)
uitroepen, uitschreeuwen
vgl. kelen
The publiek mag de “woop woop”s uitkelen uit Warp van The Bloody Beetroots. Ook Barbara Streisand van Duck Sauce komt langs. (concertnews.be)
Waarop de boer een beetje harder sloeg met zijn zweep en het dier keelde het uit: “Wiét, wiét !” (huit, huit). (deelstenaar.be)
Raymond van het Groenewoud keelt het uit in zijn prachtig lied ‘vallen en opstaan’. (derobbert.be)
hard roepen
vnw: in België ook: luid schreeuwen, gillen
vgl. ook uitkelen
Kèèlt zo is ni, ik ben ni potdoef zenne!
hard roepen
vnw: in België ook: luid schreeuwen, gillen
Kèèlt zo is ni, ik ben ni potdoef zenne!
onmogelijk maken, doen mislukken
vnw: doen mislukken, verhinderen, de grond in boren
Het was te verwachten, zij hebben eens te meer het voorstel om eenrichtingsverkeer in te voegen gekelderd.
stijfkop, koppigaard, dweizerik, steenezel
vnw: zeer koppig persoon, stijfkop
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Hij wil niet toegeven dat hij fout was, de keikop.
De keikop van de Wetstraat – De Standaard Mobile
In een zeldzaam moment liet Marijnen, de doorduwer en keikop, zich op een kwetsbaar moment betrappen. (standaard.be)
Van Lierde is een werkpaard zonder grote bek, maar ook een keikop. (standaard.be)
basisvaardigheden om leerstof eigen te maken, sociale vaardigheden
De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. (Onderwijs Vlaanderen)
Sleutelcompetenties zijn de competenties die elk individu nodig heeft voor zelfontplooiing en persoonlijke ontwikkeling, inzetbaarheid en sociale inclusie. (socius.be)
In het kader van de modernisering eerste graad secundair onderwijs, kiezen wij ervoor om geen lijst met vakken aan te bieden, maar wel een overzicht van de sleutelcompetenties. (go.be)
Sleutelcompetenties zijn complex geheel van algemene en transferabele kennis, vaardigheden en houdingen die bijdragen tot de verbetering van je eigen leren en presteren. (encyclo)
smalend: (stevige) snor
zie andere betekenis van keerborstel
Maar Patrick Teppers, inderdaad, die met die keerborstel onder zijn neus, zette zijn ploeg nog voor de rust langszij met een penalty (blauwwit.be)
Inderdaad, na dertig jaar waren onze smoelen veranderd, Bart had een ferme keerborstel onder zijn neus, en mijn lang krulhaar heeft plaatsgemaakt voor een “zemelapcoupe” (zeepreventorium.org)
De trieste Dodendokter met de keerborstel onder de neus kwam weer aanzeulen met de pot asse van Hugo Claus onder de arm (blog.seniorennet.be)
Soms gooit Flip niet met complimentjes, maar wel met minder beleefde omschrijvingen. Vooral wanneer hij Mic Mac Jampudding ontmoet krijgt hij blijkbaar een onweerstaanbare drang om de man steeds aan te spreken met een of andere omschrijving van diens bovenlipbegroeiing. Overloop volgend lijstje maar:
harig verkeerslicht
knalrode schuurborstel / keerborstel
mislukte snor
…
(stripheld.hoembeka.be)
bezem om te keren
vnw: bezem, stoffer, veger
Heel de living ligt vol stof, we zullen de keerborstel eens pakken.
negen kansen van de tien, in veruit de meeste gevallen
vnw: negen keren op (de) tien: in negen van de tien gevallen
Typisch Vlaams: negen keer op tien: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
En als we ergens optreden, zit ik achteraf negen keer op de tien aan de toog. (nieuwsblad.be)
Negen keer op tien gaat hij zijn man voorbij. Hij heeft die X-factor. Vandaag was hij écht een topspeler. (hln.be)
hoogstwaarschijnlijk
vnw: negen keren op (de) tien: in negen van de tien gevallen
ook: van tien negen, negen kansen op tien
in prov. Antw. ook: negen van de tien
en tien tegen een
Negen kansen van de tien moet ik terug naar de winkel, ik ben brood vergeten en we zitten zonder.
vormvariant van kazakkendraaier
vnw: overloper, afvallige, verrader
Van Dale 2016 online: BE
Ook die konden maar niet vergeten, dat Van Wambeke als liberaal begon en slingerden hem te pasente onpas het scheldwoord ‘kazakdraaier’ naar hethoofd. (Pieter Daens – L.P. Boon)
cer-leuven.be: Koppig, tegendraads, ouwe zot, vakbondsvijand, kazakdraaier: er zijn hem veel eigenschappen toegedicht, fraaie en minder fraaie.
uit opportunisme van mening of kamp veranderen
Van Dale 2016 online: BE
vormvariant van kazakkendraaien
lvb.net : Kazakdraaien, leugens, weglatingen, niet in eigen boezem kijken?
citroen-forum.nl : Allé, dat zou kazakdraaien zijn (zoals ze in Antwerpen zeggen), van kant veranderen omdat dit de makkelijkste weg is
bloggen.be: Kazakdraaien hebben ze al geleerd binst de oorlog!
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.