Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
Pijnlijk het hoofd stoten
kindertaal: het stoten van het hoofd
Vooral kinderen die kwamen uithuilen bij de ouders werden min of meer getroost met de uitspraak: “Knotsenbol gedaan?”
uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker (of het puzzelstukje) om het woord te beluisteren
zie ook: toekebol
uitspraakvariant: knotsebol
Zie je wel, je had voorzichtiger moeten zijn, nu hedde knotsenbol gedaan tegen de tafel.
Ik heb ne knotsebol gedaan en nu bloeit (bloeien) m’n hoofd.
Oh, wat heeft ons Woutje nu gedaan? Knotsebol!
“Knotsenbol” is een Vlaamse uitdrukking wanneer twee mensen met elkaars koppen tegen elkaar botsen. (wikipedia)
‘Knotsenbol’ gedaan bij een kopduel. Vermaelen kon verder, tot op het halfuur het licht bij een spurtje definitief uitging. (demorgen.be)
vnw: in België ook: meezitten, gunstig verlopen
-als alles meegaat: als alles meezit
Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981): Van de omstandigheden: gunstig verlopen, meezitten; vooral in de verb. als alles meegaat, als het wat wil meegaan enz.
vgl. tegengaan
En als alles meegaat, dan zal de acceleratie hopelijk ook hoger zijn? (beursduivel.be)
Elke idealist wordt met ouder worden een realist, en als het een beetje meegaat geen machiavellist. (demorgen.be)
Als alles meegaat staat morgen avond alles online. (blogspot.com)
Een kraan is een 3-dimensionale hoogteconstructie die wordt gebruikt om goederen te verplaatsen door ze eerst op te hijsen en dan naar de juiste plaats te brengen.
Het woord stamt vermoedelijk uit het Keltisch waar een boom een ‘crann’ was. Denk in een historische en praktische context ook aan woorden als hefboom en takelen.
De grote kraan takelde de ontspoorde trein terug op de rails.
tegenzitten, tegenslaan/tegenslagen
vnw: alles gaat tegen: alles loopt verkeerd
vgl. meegaan
Er zijn van die dagen dat alles tegengaat.. 13 maart, een dag om snel te vergeten. (stal-ceulemans.be)
Dat zijn van die matchen , waar alles tegengaat. De rode kaart , tja … wat moet je daar van zeggen? (cerclebruggeforum.be)
Alles gaat tegen. Als ik me opmaak om aan die verdomde tienduizend stappen te beginnen, begint het te regenen. (standaard.be)
Het gaat allemaal tegen voor die mens. (ambachtmaldegem.be)
vnw: in België ook: meezitten, gunstig verlopen
-als alles meegaat: als alles meezit
Zuidenederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981): Van de omstandigheden: gunstig verlopen, meezitten; vooral in de verb. als alles meegaat, als het wat wil meegaan enz.
vgl. tegengaan
En als alles meegaat, dan zal de acceleratie hopelijk ook hoger zijn? (beursduivel.be)
Elke idealist wordt met ouder worden een realist, en als het een beetje meegaat geen machiavellist. (demorgen.be)
Als alles meegaat staat morgen avond alles online. (blogspot.com)
Een kraan is een 3-dimensionale hoogteconstructie die wordt gebruikt om goederen te verplaatsen door ze eerst op te hijsen en dan naar de juiste plaats te brengen.
Het woord stamt vermoedelijk uit het Keltisch waar een boom een ‘crann’ was. Denk in een historische en praktische context ook aan woorden als hefboom en takelen.
De grote kraan takelde de ontspoorde trein terug op de rails.
Een kraan is een 3-dimensionale hoogteconstructie die wordt gebruikt om goederen te verplaatsen door ze eerst op te hijsen en dan naar de juiste plaats te brengen.
Het woord stamt vermoedelijk uit het Keltisch waar een boom een ‘crann’ was. Denk in een historische en praktische context ook aan woorden als hefboom en takelen.
De grote kraan takelde de ontspoorde trein weer moeiteloos op de rails.
Een kraan is een 3-dimensionle hoogteconstructie die wordt gebruikt om goederen te verplaatsen door ze eerst op te hijsen en dan naar de juiste plaats te brengen.
Het woord stamt vermoedelijk uit het Keltisch waar een boom een ‘crann’ was. Denk in een historische en praktische context ook aan woorden als hefboom en takelen.
De grote kraan takelde de ontspoorde trein weer moeiteloos op de rails.
opruimen van een begraafplaats, (graven) van menselijke resten ontdoen
Bestek en raming voor het ontknekelen van de gemeentelijke begraafplaatsen.
Om de nieuwe grafkelders te kunnen aanleggen moest een gedeelte van het kerkhof worden ontknekeld.
ver wat er tijdens en na het ‘ontknekelen’ gebeurt, bestaat weinig transparantie en heerst er taboe. Worden de menselijke resten naar een knekelput verplaatst, gecremeerd, of nog op een andere manier behandeld? (demorgen.be)
vnw: in België ook: meezitten, gunstig verlopen
-als alles meegaat: als alles meezit
Zuidenederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981): Van de omstandigheden: gunstig verlopen, meezitten; vooral in de verb. als alles meegaat, als het wat wil meegaan enz.
En als alles meegaat, dan zal de acceleratie hopelijk ook hoger zijn? (beursduivel.be)
Elke idealist wordt met ouder worden een realist, en als het een beetje meegaat geen machiavellist. (demorgen.be)
Als alles meegaat staat morgen avond alles online. (blogspot.com)
iets/iemand meenemen
vnw: in België ook: meenemen
-dat boek kunt u meedoen
Van Dale 2013 online: gewestelijk
in Antwerpen: meenemen, meepakken
De bloemkolen bij de groenselier zagen er zo mooi uit dat ik er wel een tweede wilde meedoen.
Bij aankoop van een nieuwe matras doen wij uw oude mee.
Wat moeten we meedoen op ons ruimte-avontuur? • Matrasovertrek en slaapzak (enkel bedden zijn voorzien) • Ondergoed • Toiletgerief(devleermuis.be)
het begrijpen, het (kunnen) volgen
vnw:
-mee zijn met iets: het begrijpen, ervan op de hoogte zijn
-ik ben mee: ik snap het
In het begin snapte ik niet hoe het Vlaams Woordenboek werkte, maar nu ben ik mee.
Onze Jeroen is slecht voor wiskunde, in de klas is hij niet mee en dan haakt hij af natuurlijk.
een oude vrouw
vnw: een oude mee: een oude vrouw, een oud besje
zie ook verzamellemma mensen
Gij zijt echt een oude mee aan het worden, zo zagen.
In het rusthuis bij ons vader waren de ouw meekes tegeneen, met hun ogen vol plezier, aan ’t vertellen over hun jonkheid en hun lieven…
> andere betekenis van mee
geneesmiddelen
opm: geen mv. in deze betekenis
vnw: in België niet alleen behandeling met medicijnen, voorschrift van geneesmiddelen, maar ook: geneesmiddelen, medicijnen, medicamenten, pillen, drankjes
Van Dale gratis online 2023 kent voor medicatie enkel de voorgeschreven of toegediende middelen, niet de verzamelnaam van de producten zelf:
1 het voorschrijven van geneesmiddelen
2 het toedienen ervan
3 de voorgeschreven of toegediende geneesmiddelen
Opm: Ondanks bovenvermelde bronvermelding is het gebruik van medicatie als algemene term voor geneesmiddelen ook in .NL in gebruik geraakt
zie ook verzamellemma geneeskunde
In Schaarbeek is dinsdag een man opgepakt die medicatie verkocht op straat. (nieuwsblad.be)
De voorbije weken is er in Zuid-Afrika een hele rel ontstaan in verband met de invoer van medicatie (senate.be)
Dierenartsen vrijuit voor illegale handel in medicatie (hln.be)
geneesmiddelen
opm: geen mv. in deze betekenis
vnw: in België niet alleen behandeling met medicijnen, voorschrift van geneesmiddelen, maar ook: geneesmiddelen, medicijnen, medicamenten, pillen, drankjes
Van Dale gratis online 2023 kent voor medicatie enkel de voorgeschreven of toegediende middelen, niet de verzamelnaam van de producten zelf:
1 het voorschrijven van geneesmiddelen
2 het toedienen ervan
3 de voorgeschreven of toegediende geneesmiddelen
Opm: Ondanks bovenvermelde bronvermelding is het gebruik van medicatie als algemene term voor geneesmiddelen ook in .NL in gebruik geraakt
zie ook verzamellemma gezondheid
In Schaarbeek is dinsdag een man opgepakt die medicatie verkocht op straat. (nieuwsblad.be)
De voorbije weken is er in Zuid-Afrika een hele rel ontstaan in verband met de invoer van medicatie (senate.be)
Dierenartsen vrijuit voor illegale handel in medicatie (hln.be)
Ook de Vlaming heeft al eens last van kwaaltjes allerhande, maar zowel voor de aandoeningen als voor de remedies verschilt zijn taalgebruik van het Nederlands. Overigens put de Vlaming, in tegenstelling tot de Nederlander, zijn scheldarsenaal helemaal niet uit ziektes. In dit lemma bewaren we een overzicht van allerlei Vlaamse terminologie gelieerd aan de gezondheidszorg.
aandoeningen:
abces
afgang
albumine
angine
angine de poitrine
appelsienhuid
appelsienvel
appendicite, appendicitis
attak
bassen
bleinen
bommaziekte
buikstorm
brand
bronchite
cellulite
crise
deshydratatie
dikoor
draaien
draaiing
een zuur maag
flebit
fleuris
geel
geestesgestoord
geraaktheid
griepig
hyperkinetisch
jeugdbrand
kerkhofblommen
kettingziekte
kiekeborst
kiekhoest
klem
klierkoorts
knikkebolziekte
krab
kuskesziekte
nevenverschijnsel
notarisziekte
ondervlogen
pellekes
plekken
’t pootje
rattenziekte
rematis
rodehond
sciatique
sinusite
slaptitude
slepende ziekte
speen
stekkebenen
surinfectie
tic nerveux
vallende ziekte
valling
vriesblaar
vuil ziekte
wateroog
weeroog
zona
onechte aandoeningen:
hypo
jupilitis
manzjenieziekte
Sinte-Medunkt
vanbrustum
het menselijk lichaam:
aberniks
achillespees
afhangers
billen
dikke teen
haar
het hert
kaaken
karuur
kas
knoesels
kop
maaltanden
middenvinger
poep
staartbeen
vel
wervelzuil
wijsheidstanden
uitdrukkingen:
aan de ribben (blijven) plakken, kleven
adem, op zijn ~ trappen
afbijten, iemand de kop afbijten
afgaan, plat ~
hals, aan de ~ laten komen
maag, (zwaar) op zijn ~ liggen
maag, voor zijn of haar ~ leven
maag, zijn ~ laten keren
gezondheidsverlening:
adviserend geneesheer
ambulancier
arbeidsgeneesheer
baxter
cocoonvaccinatie
collocatie
dokteres
dokter van wacht
dokteur
doktoor
gasthuis
Geel
Geneeskunde voor het Volk
geneesmiddel, wit ~
generisch geneesmiddel
gipsplaaster
Het Vlaamse Kruis
honderd
hoorcentrum
hoortest
hospitaal
hospitalisatie
huisapotheker
huisartsenwachtpost
intensieve
intensieve zorgen
internering
keelwisser
kinderbed
kine
kinesist
kinesitherapeut
kinesietherapie
kliniek
materniteit
medicijnen
militair geneesheer
moederhuis
mug
neuswisser
nko-arts
O.K.
omnipracticus
operatiekwartier
palliatieve
pikuur
plaaster
plaasterspecialist(e)
plakker
plomberen
podoloog
professor
recupereren
senologie
sparadrap
spoed
spoedarts
spoeddienst
spoedpersoneel
sportkinesist
suppo
tandplaaster
tantist
tensoplast
urgentiearts
valse tanden
vals gebit
vloed
wasdom
windel
witte schort
witte sector
zorgen
zorgkundige
zothuis
documenten:
derdebetaler
dixitattest
doktersbriefje
gmd
klevertje
maagdelijkheidsattest
remgeld
sis-kaart
ziekenbrief
uitdrukkingen:
aangemaakt zijn met
allergisch aan, allergisch tegen zijn
beterhand, aan de ~ zijn
in het kinderbed blijven
klot, van zijne ~ vallen
laste, ten ~ van de patiënt
losbreken
mensen, het zit onder de ~
vallen, van zijnzelve ~
sus, van zijne ~ draaien
wacht, van ~ zijn
ziek vallen
ziek vieren
varia:
aangeladen
aerosollen
amandelen trekken
arbeidsonbekwaam
Bednet
berechten
b-fast
center
compensatiekas
corona (voorvoegsel samenstellingen)
disponibiliteit
gezondheidsfactuur
griepcommissaris
hospitalisatieverzekering
kiwimodel
maaggevoel
maagriem
maandstonden
medische bijpremie
mutualiteit
noodnummer
orde van artsen
orde van geneesheren
pyjamadag
regels
Riziv
sanitair
systeem
uitnemen
voos
werkonbekwaam
wetsdokter
wetsgeneesheer
witte frak
x-ray
X-stralen
ziekenbond
ziekenkas
-
inventaris van de topstukken die door het Vlaamse topstukkendecreet beschermd worden
De Vlaamse topstukkenlijst is verrijkt met zeldzame textielwerken die bewaard bleven in kerken en kloosters. (standaard.be)
Werk van Brouwer en Van den Berghe op Topstukkenlijst. (demorgen.be)
In het MAS in Antwerpen zijn vanaf vanavond zo’n honderd werken te zien die op de Vlaamse topstukkenlijst staan. (vrt.be)
Hoewel de trein door een privépersoon gekocht is, moet hij door de opname op de Topstukkenlijst wel in Vlaanderen blijven. (knack.be)
decreet uitgevaardigd ter bescherming van roerend cultureel erfgoed dat voor de Vlaamse Gemeenschap in Vlaanderen bewaard moet blijven, omwille van zijn bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis.
zie ook topstukkenlijst
De kunstwerken ‘Oude man in een kroeg’ van Adriaen Brouwer en ‘Malpertuus’ van Frits Van den Berghe zijn definitief op de Topstukkenlijst geplaatst. (Focus Knack 140710)
“Zeldzaam & onmisbaar”: unieke verzameling beschermde werken in het MAS naar aanleiding van 20 jaar Vlaams topstukkendecreet (vrt.be)
Het werk van de Luikse kunstenaar werd via het Vlaamse topstukkendecreet in eigen land gehouden. (demorgen.be)
Navraag leert dat de ‘oude versie’ van het Topstukkendecreet alleen betrekking had op werken die op een lijst van waardevolle stukken stonden. (standaard.be)
zich ergens van bevrijden
SN/NL: ergens onderuit komen
Die twee laatste partijen willen op hun beurt wegkomen van onder de vleugels van de N-VA en weer meer een eigen koers varen. (VRTNWS)
hulppastoor in een parochie, medepastoor
Van Dale 2016 online: BE
NL-SN: kapelaan
zie ook onderpaster
In Nederland is de term kapelaan (Latijn: capellanus: een aan een kapel verbonden geestelijke) gebruikelijk, zowel in volkstaal als in de formele omschrijving van de functie. In Vlaanderen wordt hij veelal onderpastoor genoemd. (Wikipedia)
Een 59-jarige onderpastoor uit Geraardsbergen zat een maand in de cel op verdenking van zedenfeiten met minderjarigen. (hln.be)
Onderpastoor Rudy Borremans en zijn vriend Guy Vermeylen verhuisden gisteren voorgoed van Tienen naar Kessel-Lo. (standaard.be)
Theo draagt het ijzeren bed dat hij uiteengenomen heeft boven, hij sluipt den onderpastoor zijn kamer in en kijkt naar de boeken. (Louis Paul Boon)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
