Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #11571

    verplicht, is dat ~

    zie is dat verplicht?

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 May 2024 06:18
    0 reactie(s)

    #11572

    is dat verplicht?
    (uitdr.)

    een ironische vraag naar de noodzakelijkheid van een initiatief: moet dat nu echt?
    Het gaat dus niet over de betekenis wanneer iets echt, bv. wettelijk, verplicht is.

    In Vlaanderen in het gewone taalgebruik ingeburgerd n.a.v. de tv-reeks Het eiland waarbij de initiatieven van Franky steeds in twijfel getrokken worden met ‘Is dat verplicht?’

    zie ook verzamellemma Vlaamse TV

    Is dat verplicht? Speel mee via https://wkpronostiek.sporza.be/ of verpest de sfeer! (sporza)

    Is dat verplicht?’ Nee, dat is niet verplicht. Nummer elf is Alinda V. Zij is een nichtje van Jules Bogaerts. (humo.be)

    Gerda: Jean, zoudt ge astublieft de potten in het onderste en de kommen in het bovenste rek van ’t afwasmachien willen steken?
    Jean: Is dat verplicht?
    Gerda: Ja dat is verplicht. Anders komt Sinterklaas niet.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 May 2024 06:18
    0 reactie(s)

    #11573

    is dat verplicht?
    (uitdr.)

    een ironische vraag naar de noodzakelijkheid van een initiatief: moet dat nu echt?
    Het gaat dus niet over de betekenis wanneer iets echt, bv. wettelijk, verplicht is.

    In Vlaanderen in het gewone taalgebruik ingeburgerd n.a.v. de tv-reeks Het eiland waarbij de initiatieven van Franky steeds in twijfel getrokken worden met ‘Is dat verplicht?’

    zie ook verzamellemma Vlaamse TV

    Is dat verplicht? Speel mee via https://wkpronostiek.sporza.be/ of verpest de sfeer! (sporza)

    Is dat verplicht?’ Nee, dat is niet verplicht. Nummer elf is Alinda V. Zij is een nichtje van Jules Bogaerts. (humo.be)

    Gerda: Jean, zoudt ge astublieft de potten in het onderste en de kommen in het bovenste rek van de afwasmachine willen steken?
    Jean: Is dat verplicht?
    Gerda: Ja dat is verplicht. Anders komt Sinterklaas niet.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 May 2024 06:16
    0 reactie(s)

    #11574

    is dat verplicht?
    (uitdr.)

    een ironische vraag naar de noodzakelijkheid van een initiatief: moet dat nu echt?
    Het gaat dus niet over de betekenis wanneer iets echt, bv. wettelijk, verplicht is.

    In Vlaanderen in het gewone taalgebruik ingeburgerd n.a.v. de tv-reeks Het eiland waarin de initiatieven van Franky steeds in twijfel getrokken worden met ‘Is dat verplicht?’

    zie ook verzamellemma Vlaamse TV

    Is dat verplicht? Speel mee via https://wkpronostiek.sporza.be/ of verpest de sfeer! (sporza)

    Is dat verplicht?’ Nee, dat is niet verplicht. Nummer elf is Alinda V. Zij is een nichtje van Jules Bogaerts. (humo.be)

    Gerda: Jean, zoudt ge astublieft de potten in het onderste en de kommen in het bovenste rek van de afwasmachine willen steken?
    Jean: Is dat verplicht?
    Gerda: Ja dat is verplicht. Anders komt Sinterklaas niet.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 28 May 2024 06:15
    0 reactie(s)

    #11575

    Vlaamse TV
    (verzamellemma)

    Sommige Vlaamse woorden of uitdrukkingen vinden hun oorsprong of zijn populair geworden in populaire tv-reeksen zoals De kampioenen of Het eiland. Dit verzamellemma somt ze alfabetisch op:

    afspreken, willen we dat ~ – Het eiland
    dagschotel – F.C. De kampioenen
    frietketel: gij se frietketel – Down the road
    Grietje: laat maar komen, Grietje – Rad van fortuin
    kampioen zijn is plezant – F.C. De kampioenen
    man, man, man – F.C. De kampioenen
    Marie-Jeanne – The sky is the limit
    miserie, miserie, miserie – F.C. De kampioenen
    nurfen – Bevergem
    okselvijver – Het eiland
    poepke doen – F.C. De kampioenen
    pornomens – Het eiland
    protput – Het eiland
    ringelen – Bevergem
    team, ik ben blij dat ge in mijn ~ zit – Het eiland
    vegen, en nu gaan we ~ – Callboys
    Walter: ik ga het zeggen, Walter – Rad van fortuin
    wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen – Jambers
    Xavier Waterslaeghers-syndroom – F.C. De kampioenen
    zever, gezever – Het eiland

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 27 May 2024 09:26
    4 reactie(s)

    #11576

    wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen
    (vaste woordverbinding)

    een parafrase van de inleidingen die Paul Jambers destijds aan zijn reportages gaf; inmiddels in het VL taalgebruik opgenomen wannneer men peilt naar bepaalde mensen of groepen

    ook varianten: Wie zijn ze , wat doen ze? Wie zijn ze, wat drijft hen?

    zie ook verzamellemma Vlaamse TV

    nieuwblad.be: Heeft Paul Jambers de uitdrukking ‘Wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen’ ooit uitgesproken of niet? De tv-maker zei in het Eén-programma Tour 2010: vive le vélo van niet, al gebruikte hij de uitdrukking wel om zichzelf te parodiëren in een filmpje over de supporters van de Ronde van Frankrijk.

    standaard.be: Ratingbureaus: wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen?

    proximus11.be: Festivalgangers: wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen?

    wattedoen.be : Singles, wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen?

    donboscohoboken.be: De sportafdeling: wie zijn ze, wat doen ze?

    politics.be: Vlaamse Belgicisten: wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen

    madamconfituur.com: Confituursuikers, wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen…

    natuurpunthaacht.be: Wie zijn ze? Wat doen ze? Wat drijft hen? Iedereen kent deze intro met de lage, hese stem maar al bij al is dit een goeie samenvatting van deze cursus.

    VW medewerkers, wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 27 May 2024 09:26
    1 reactie(s)

    #11577

    Vlaamse TV
    (verzamellemma)

    Sommige Vlaamse woorden of uitdrukkingen vinden hun oorsprong of zijn populair geworden in populaire tv-reeksen zoals De kampioenen of Het eiland. Dit verzamellemma somt ze alfabetisch op:

    afspreken, willen we dat ~ – Het eiland
    dagschotel – F.C. De kampioenen
    frietketel: gij se frietketel – Down the road
    Grietje: laat maar komen, Grietje – Rad van fortuin
    kampioen zijn is plezant – F.C. De kampioenen
    man, man, man – F.C. De kampioenen
    Marie-Jeanne – The sky is the limit
    miserie, miserie, miserie – F.C. De kampioenen
    nurfen – Bevergem
    okselvijver – Het eiland
    poepke doen – F.C. De kampioenen
    pornomens – Het eiland
    protput – Het eiland
    ringelen – Bevergem
    team, ik ben blij dat ge in mijn ~ zit – Het eiland
    vegen, en nu gaan we ~ – Callboys
    Walter: ik ga het zeggen, Walter – Rad van fortuin
    Xavier Waterslaeghers-syndroom – F.C. De kampioenen
    zever, gezever – Het eiland

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 27 May 2024 08:48
    4 reactie(s)

    #11578

    willen we dat afspreken
    (uitdr.)

    naar de quote “Willen we dat afspreken, Guido?” uit Het eiland.
    Sindsdien veralgemeend in het Vlaams taalgebruik wanneer men ironisch een afspraak wil bevestigen

    zie ook verzamellemma Vlaamse TV

    Geen smartphones meer tijdens het leren, willen we dat afspreken? (vives.be)

    Hoe spreek je de naam van Gouden Schoen Lior Refaelov correct uit? RE-FA-ELOV. Willen we dat afspreken? (facebook – sporza)

    Barometertje gemaakt om het wat visueler te maken. Die naald blijft netjes in het groen staan, willen we dat afspreken? (beyondgaming.be)

    13 seconden per nummer zijn toegestaan, willen we dat afspreken? (demorgen.be)

    Willen we dat afspreken? #Goed omgaan met elkaar #Een stem die gehoord mag worden #Medebeheer. (scoutsengidsenvlaanderen.be)

    “Vanaf nu negeren we Astrid Bryan gewoon, willen we dat afspreken?” (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 27 May 2024 08:47
    0 reactie(s)

    #11579

    afspreken, willen we dat ~

    zie willen we dat afspreken

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 27 May 2024 08:47
    0 reactie(s)

    #11580

    willen we dat afspreken
    (uitdr.)

    naar de quote “Willen we dat afspreken, Guido?” uit Het eiland.
    Sindsdien veralgemeend in het Vlaams taalgebruik wanneer men ironisch een afspraak wil bevestigen

    Geen smartphones meer tijdens het leren, willen we dat afspreken? (vives.be)

    Hoe spreek je de naam van Gouden Schoen Lior Refaelov correct uit? RE-FA-ELOV. Willen we dat afspreken? (facebook – sporza)

    Barometertje gemaakt om het wat visueler te maken. Die naald blijft netjes in het groen staan, willen we dat afspreken? (beyondgaming.be)

    13 seconden per nummer zijn toegestaan, willen we dat afspreken? (demorgen.be)

    Willen we dat afspreken? #Goed omgaan met elkaar #Een stem die gehoord mag worden #Medebeheer. (scoutsengidsenvlaanderen.be)

    “Vanaf nu negeren we Astrid Bryan gewoon, willen we dat afspreken?” (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 27 May 2024 08:46
    0 reactie(s)

    #11581

    ongeletterd
    (bn.)

    analfabeet

    vnw

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 1

    SN-betekenis van ongeletterd: niet geleerd

    Twee derde van de leerlingen uit het bso verlaat de schoolbanken ‘functioneel ongeletterd’, bleek afgelopen week uit de nieuwe resultaten (knack.be)

    In de Basiswet wordt bepaald dat aan een gedetineerde die ongeletterd is of de taal van de op hem toepasselijke procedure niet kent, bijstand wordt verleend (belgium.be)

    “Als je dit kunt lezen, ben je geen ongeletterde” (spreadshirt.be)

    “Ook jonge TikTokkers zijn vaak digitaal ongeletterd” (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 May 2024 16:50
    0 reactie(s)

    #11582

    ongesiefer
    (het ~ (g. mv.))

    ongedierte

    bet. oorspronkelijk “ongeletterd zootje”
    < Duits: Ungeziefer: ongedierte

    Gaat ge nu eindelijk die vuilzakken naar het stort doen, ze trekken niks als ongesiefer aan.

    Regio Maasland
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 May 2024 16:42
    4 reactie(s)

    #11583

    mannekesblad
    (het ~, mannekesbladen onz. zelfst. nw.)

    voorloper van het stripverhaal, geïllustreerde volksuitgaven
    zie ook beelekesboek of (kortweg) mannekes

    bij uitbreiding: iets dat erg druk, onoverzichtelijk en schreeuwerig is; met teveel verschillende kleuren, teveel maquillage, een te drukke layout, teveel prints op een klein oppervlak enz.

    uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker (of het puzzelstukje) om het woord te beluisteren

    “Het eenvoudige “mannekesblad” vormt in de evolutie van de volkscultuur een belangrijk element. In een periode waarin 75% van de bevolking ongeletterd was, diende het beeld de volkswijsheid te ondersteunen en te illustreren. Het mannekesblad lag binnen het bereik van de minvermogenden."
    (stadsarchiefturnhout.be: “van mannekesblad tot strip”)

    Dat is geen tatoo meer, dat is een mannekesblad!

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 May 2024 16:42
    0 reactie(s)

    #11584

    ongekend
    (bn.)

    onbekend

    vnw: in België ook: onbekend

    VD2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    opm.: ongekend in de betekenis van ‘ongezien’ is wel SN: bv. ongekende aantallen vluchtelingen

    debom.be: Een verhaal over een ongekend eiland, over oude haat en nieuwe liefde, over ontwapening en verdraagzaamheid en vooral over mascarpone

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 May 2024 13:59
    0 reactie(s)

    #11585

    onevenwicht
    (het ~, ~en)

    onbalans, gebrek aan evenwicht, wanverhouding

    vnw: gebrek aan evenwicht, wanverhouding, onevenwichtigheid

    < Frans: déséquilibre

    Taaladvies.net: standaardtaal in België
    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    Overgewicht is te wijten aan een onevenwicht tussen de energie-inname en het energieverbruik.

    Het akkoord omvat richtlijnen om de bijdrage te analyseren van elke lidstaat aan de onevenwichten op de planeet.

    Allemaal vinden ze dat het begrotingsakkoord onevenwichtig is. De ene zegt te veel belastingen en de ander zegt te veel besparingen. Het is maar hoe dat ge het allemaal bekijkt zeker.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 May 2024 13:58
    0 reactie(s)

    #11586

    pornomens
    (zn. m.; ~en)

    iemand die veel porno kijkt

    Via de quote “Ben jij een pornomens, Guido” uit de tv-reeks Het eiland in het Vlaamse taalgebruik gesijpeld

    google 2024 .NL: 6 hits alle betrekking op .BE

    zie ook verzamellemma Vlaamse TV

    Bent u een pornomens, beste surfer? Multimediastudent Inti De Ceukelaire lanceert vandaag een website die nagaat of uw computer weleens op pornowebsites belandt. (vrt.be)

    Is jouw lief een ‘pornomens’? Dankzij deze Vlaamse website betrap je hem! Robine van Tilburg chef online. (flair.be)

    an ‘Zijt gij ne pornomens?’ tot ’That’s what she said’: de beste sitcoms op de werkvloer voor u opgelijst (humo.be)

    De Belgische pornomens blijkt in de eerste plaats naar “french” op zoek te gaan, en in tweede en derde instantie naar “teen” en “MILF”. (radio1.be)

    Zakenman David Sullivan wist hoe hij zijn ponden kon laten rollen. Als ondernemend pornomens baatte hij sekshops uit, lanceerde hij met Playbirds het Britse … (filmfreak.be)

    Posters met onder andere “We zitten met ne pornomens in de familie”, “Den draadkameraad” en “Pas op voor het protputteke” poppen op over het hele land. (press.tbwagroup.be)

    De pornomensen kunnen hun lichaam opnieuw normaal laten reageren door zes tot twaalf weken geen (internet)porno meer te bekijken. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 May 2024 12:30
    0 reactie(s)

    #11587

    pornomens
    (zn. m.; ~en)

    iemand die veel porno kijkt

    Via de quote “Ben jij een pornomens, Guido” uit de tv-reeks Het eiland in het Vlaamse taalgebruik gesijpeld

    google 2024 .NL: 6 hits alle betrekking op .BE

    zie ook verzamellemma Vlaamse TV

    Bent u een pornomens, beste surfer? Multimediastudent Inti De Ceukelaire lanceert vandaag een website die nagaat of uw computer weleens op pornowebsites belandt. (vrt.be)

    Is jouw lief een ‘pornomens’? Dankzij deze Vlaamse website betrap je hem! Robine van Tilburg chef online. (flair.be)

    an ‘Zijt gij ne pornomens?’ tot ’That’s what she said’: de beste sitcoms op de werkvloer voor u opgelijst (humo.be)

    De Belgische pornomens blijkt in de eerste plaats naar “french” op zoek te gaan, en in tweede en derde instantie naar “teen” en “MILF”. (radio1.be)

    Zakenman David Sullivan wist hoe hij zijn ponden kon laten rollen. Als ondernemend pornomens baatte hij sekshops uit, lanceerde hij met Playbirds het Britse … (filmfreak.be)

    Posters met onder andere “We zitten met ne pornomens in de familie”, “Den draadkameraad” en “Pas op voor het protputteke” poppen op over het hele land. (press.tbwagroup.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 May 2024 12:29
    0 reactie(s)

    #11588

    zever, gezever
    (uitdr.)

    flauwe kul

    vgl. zever; gezever

    quote uit de tv-reeks Het eiland dat tot de algemene taal in Vlaanderen is gaan behoren

    zie ook verzamellemma Vlaamse TV

    Zinnetjes als ‘Zever, gezever’, ‘Ik ben blij dat je in mijn team zit’ of ‘Willen we dat afspreken’ worden nog steeds te pas en te onpas gedeclameerd. Freek Van de Velde, professor taalkunde aan KU Leuven, heeft het in dat verband over ‘het oor van Jan Eelen’. De bedenker en regisseur van Het eiland beschikt volgens Van de Velde over een bijzonder talent om dingen op te pikken wat gewone mensen zeggen. Dat soort zinnetjes en uitdrukkingen in een reeks verwerken is een garantie op quotes die twintig jaar later tot de standaardtaal zijn gaan behoren. (demorgen.be)

    Bekijk het bord “zever, gezever” van Fien Wittevrongel op Pinterest. (pinterest)

    The perfect Zever Gezever Animated GIF for your conversation. (tenor.com)

    Zeg eens wat vaker tegen die nutteloze gedachten “Zever, gezever”. (fload.be)

    Zever, gezever. Hier kan je praten over de actualiteit, je schoolexamens, je werk of gewoon… heerlijk nutteloos zeveren over nutteloze zaken! (pallieters.be)

    Unisex T-shirt “Zever Gezever” (witte typo). From €24,95 incl. BTW & verzendkosten (alleskapot.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 May 2024 10:03
    3 reactie(s)

    #11589

    Xavier Waterslaeghers-syndroom
    (zn. o.; ~syndromen)

    het idee dat het leger uit dikbuikige en klunzige tooghangers bestaat, naar het beeld van de boefer Xavier Waterslaeghers uit de populaire reeks F.C. De Kampioenen

    zie ook verzamellemma Vlaamse TV

    Van de zeven pelotons van elk 42 manschappen zijn er maar vijf ingevuld. Gisteren werd een jobdag georganiseerd waarop toch een zestigtal geïnteresseerden kwamen opdagen. “Maar veel haken er ook af omdat ze het werk onderschatten of omdat ze lijden aan het Xavier Waterslaeghers-syndroom.” (HLN – 2017)

    Voor zijn rekrutering heeft het leger vele jaren gekampt met een Xavier Waterslaeghers-syndroom: het idee dat de eigen krijgsmacht, net zoals in het populaire tv-programma FC De Kampioenen, vooral uit dikbuikige en luie tooghangers bestaat. Kamp Waes zet daar nu een totaal ander beeld tegenover. (demorgen.be – 2024)

    Maar de man blijft niet bij de pakken zitten. Werkt keihard, vooral achter de schermen, aan een toekomstplan dat evenwicht houdt tussen een afgeslankt leger en de broodnodige investeringen in materiaal zodat het ‘Xavier Waterslaeghers’-syndroom afgeschud kan worden en de internationale gemeenschap gesust wordt. En met resultaat. Het zogenaamde Kerstakkoord van vorige week bevat een omvangrijk toekomstplan voor Defensie. (dezondag.be – 2015)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 May 2024 10:03
    0 reactie(s)

    #11590

    Vlaamse TV
    (verzamellemma)

    Sommige Vlaamse woorden of uitdrukkingen vinden hun oorsprong of zijn populair geworden in populaire tv-reeksen zoals De kampioenen of Het eiland. Dit verzamellemma somt ze alfabetisch op:

    dagschotel – F.C. De kampioenen
    frietketel: gij se frietketel – Down the road
    Grietje: laat maar komen, Grietje – Rad van fortuin
    kampioen zijn is plezant – F.C. De kampioenen
    man, man, man – F.C. De kampioenen
    Marie-Jeanne – The sky is the limit
    miserie, miserie, miserie – F.C. De kampioenen
    nurfen – Bevergem
    okselvijver – Het eiland
    poepke doen – F.C. De kampioenen
    pornomens – Het eiland
    protput – Het eiland
    ringelen – Bevergem
    team, ik ben blij dat ge in mijn ~ zit – Het eiland
    vegen, en nu gaan we ~ – Callboys
    Walter: ik ga het zeggen, Walter – Rad van fortuin
    Xavier Waterslaeghers-syndroom – F.C. De kampioenen
    zever, gezever – Het eiland

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 26 May 2024 10:02
    4 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.