Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
vnw: nierkoliek
Dit laatste is meestal erg pijnlijk en veroorzaakt de typische pijnlijke niercrisis of nierkolieken. (uza.be)
“Vrouwelijke patiënten hebben al aangegeven dat de pijn heviger is dan bij een natuurlijke bevalling. Je kan het vergelijken met de pijn bij een niercrisis”, vertelt Paemeleire. (vrt.be)
Riccò werd begin februari met een ernstige niercrisis opgenomen in het ziekenhuis. (demorgen.be)
de mismoedigheid, ~ neerslachtigheid, het chagrijn
zie ook mismoed
Este vöäl gezètte leus en ‘t nuujs bekieks kënste in de mismood rake.
Als je veel kranten leest en het nieuws bekijkt kun je mismoedig raken.
De luuj kriege de mismood omdat ze neet meer oetkomme mit hun cente.
De mensen worden chagrijnig omdat ze niet meer uitkomen met hun geld.
Er is ene artikel over “gaan” (met betrekking tot de toekomende tijd)
Dit gaan komt ook zelfs in de verleden tijd (over de “onvolmaakt/volmaakt verleden toekomende tijd”)
Tgieng nie goan, da zag’k wel:
het zou niet gaan, dat zag ik wel.
buur, gebuur
vnw: buurman
Sinds enkele weken hangt erbij de nevenbuur een bouwaanvraag uit. (bouwinfo.be)
Het contrast tussen het schoonheidssalon van nevenbuur Annick Tryssesoone en de bouwvallige woning annex stort van Tuytel, kan niet groter zijn. (standaard.be)
Ze aten een tosti in de Crossroad of een pizza bij nevenbuur Mavili’s. (vrt.be)
Het hulpwerkwoord van de passief (lijdende vorm) is `zijn’ zien in plaats van `worden’:
Je wos ebeten van zen hoend – Hij werd gebeten door zijn hond
kopiemachine, fotokopieerapparaat, kopieermachine
In 1980 werden ongeveer 13.000.000 afdrukken gemaakt.op
stencil, offset en fotokopiemachine. (vrt.be)
Met de chip kunnen ze ook de fotokopiemachine bedienen. Een voorproefje van de toekomst, volgens sommigen. (demorgen.be)
De man predikte als Jehova’s getuige de eerlijkheid, maar bij hem thuis vonden de rechercheurs een fotokopiemachine en 4.000 euro vals geld. (standaard.be)
Ik denk aan het bijvullen van papier in de fotokopiemachine, zodat degene na jou niet met de gebakken peren zit. (nieuwsblad.be)
kopieermachine
Team Taaladvies: Kopiemachine is geen standaardtaal. Correct zijn kopieerapparaat en kopieermachine.
zie ook fotokopiemachine
Printopdracht effectief laten drukken op de kopiemachine. Surf naar print.vives.be om aan de slag te gaan. (vives.be)
Je kan bij ons documenten kopiëren, printen en scannen met de kopiemachine aan de balie, ook als je geen lid bent (wervik.bibliotheek.be)
Vergeet de kopiemachine om een didactische prent uit te vergroten! Met dit freeware-programmaatje kan je elke prent zo groot krijgen zoals jij dat wilt (klascement.be)
Xavier D. (56) uit Ieper maakte met zijn eigen kopiemachine valse bankbiljetten. (kw.be)
“De Pelgrimstafel is een echte Antwerpse traditie. Elk jaar op Witte Donderdag dekken de bestuursleden van de Koninklijke vzw Sint-Julianusgasthuis een historische eettafel in de kapel van hun pand aan de Hoogstraat.(…)Zij nodigen twaalf bejaarde mannen uit, die nauwelijks tot geen bezoek ontvangen, en voor wie de Pelgrimstafel een welkome gelegenheid is om mensen te ontmoeten en samen de tafel te delen voor een heerlijke feestmaaltijd.” (immaterieelerfgoed.be)
Voor christenen is het vandaag Witte Donderdag. In Antwerpen wil dat al eeuwen zeggen dat dan ook de Pelgrimstafel wordt gedekt. De traditie is Vlaams immaterieel erfgoed en lokt elk jaar duizenden bezoekers. 12 kwetsbare mensen mogen vanavond aanschuiven voor een maaltijd die dit jaar vooral uit groenten van bij ons bestaat. Sterrenchef Seppe Nobels is de kok van dienst. (vrt.be)
Hieruit ontstond de traditie van de jaarlijkse Pelgrimstafel, waarbij op Witte Donderdag een maaltijd wordt aangeboden aan 12 pelgrims of aan 12 armen van de stad. (blog.seniorennet.be)
De kunstenaars Nadia Naveau en Nico Dockx richtten de Pelgrimstafel in als een indrukwekkend tableau vivant. (gva.be)
De Pelgrimstafel in het Antwerpse Sint-Julianusgasthuis is door Vlaanderen erkend als immaterieel cultureel erfgoed. (hln.be)
vnw: neven(s): naast
Groot Woordenboek der Nederlandse Taal (1950):
1. (in Noordn. spreekt. veroud.) naast, aan de zijde van iem. of iets
2. (Zuidn., gall.) niet op het juiste punt: wat hij zei was nevens de zaak;
3. op één lijn, op dezelfde rang met iem.: die schilderij is waardig nevens een Rembrandt te hangen;
4. naast, in rang volgende op hetgeen een bepaling noemt: nevens de oude talen worden ook de hedendaagse letteren onderwezen;
5. (Zuidn., gall.) in vergelijking met hetgeen een bepaling noemt: nevens hem zijn wij maar arme mensen;
6. (w. g.) even zozeer als: hij is nevens vrouw en dochters welvarende;
7. boven, behalve hetgeen een bepaling noemt: wie heb ik nevens U omhoog?
ook (neven]
Een jonge vrouw, staat nevens een waterput, met een geknoopte doek rond de hals en veel rondvliegende kraaien. (kerknet.be)
Ik wil er hier aan toevoegen dat ik .viermanl per brief de juiste inlichtingen heb gevraagd en· telkens een antwoord nevens de zaak heb bekomen. (dekamer.be)
Nevens de eetzaal is er een kleine wasplaats, waarin een tiental kranen, vier wc’s en drie waterbekkens. (demorgen.be)
lid van een van de soldatengroepen die het het zilveren reliekschrijn tijdens de Lembeekse Sint-Veroonmars begeleiden
Op Paasmaandag is het al zeer vroeg verzamelen geblazen. Van in de vroege uurtjes wordt door de soldatengroepen (wij noemen ze Paassoldaten) in de verschillende wijken van de gemeente de “reveille” geblazen. (immaterieelerfgoed.be)
Paassoldaten geven les in basisschool Lembeek: “Unieke traditie Sint-Veroonmars moet voortleven” (vrt.be)
De Koninklijke Etat-Major der Paassoldaten van Lembeek neemt, in huidige vorm,. sinds 1920 jaarlijks deel aan de Lembeekse Sint-Veroonmars. (etat-major.be)
Paassoldaten in processie door Lembeek (standaard.be)
“Paassoldaat zijn, dat zit in Lembeek in de genen. Daar begin je meestal heel jong mee, vaak van vader op zoon”, vertelt Jos Van Den Berghe (nieuwsblad.be)
Traditioneel wordt er in Lembeek hard uitgekeken naar welke Paassoldaat de affiche mag sieren. (hln.be)
voor de goede verstaander
vnw: wie de schoen past trekt hem aan
zie ook neus, as ge ne ~ hebt, kunt ge rieken
Muselman en Christen bekampen elkaar, dat het een lieve deugd is, maar het echte probleem daar spreken ze niet van…, (wie een neus heeft kan rieken). (seniorennet.be)
Wie een neus heeft, kan rieken. : A bon entendeur, salut. (paulwillekens.be)
Wie een neus heeft kan rieken-wie zich schuldig voelt, moet de vermande woorden ten harte nemen. (reddit)
dronken zijn
vnw: hij is door de neus geboord: dronken
“Door de neus geboord is volgens het Alcoholisch Spreekwoordenboek een Vlaamse uitdrukking voor ‘dronken zijn’. De uitdrukking ontleent haar ontstaan aan het feit dat iemand die dronken is, zwaar door de neus ademt.” (dialectloket.be)
Lichtjes bedrankt: ‘hij is verblijd; hij is aangeschoten; hij is door de neus geboord; hij heeft een kantje aan; hij heeft een vliegje in zijn oge’. (dekroniekenvandewesthoek.be)
“Een basiskot is een kamer zonder toilet, badfunctie of keuken. Die basisfuncties worden gemeenschappelijk voorzien.”(vlaanderen.be)
vgl. studentenkot
De meeste kotstudenten zitten op kamers (59 procent). Daarvan gaat het in zes op de tien gevallen om een zogenaamd basiskot, een kamer zonder eigen douche of wc. (demorgen.be)
Een basiskot kost gemiddeld 350 euro per maand. (vrt.be)
We gaan nu in een eerste fase 1.750 basiskoten bouwen”, zegt minister Diependaele. (nieuwsblad.be)
café waar het gewone volk over de vloer komt
google2024: veel meer hits in .BE dan in .NL (in .NL meestal mbt BE)
West-Vlaanderen telt nog tal van volkscafés. Het is de ontmoetingsplaats voor jong en oud (kw.be)
Sonja werkt nog graag in haar kleine volkscafé maar verkoopt nu alles omwille van gezondheidsredenen. (vrt.be)
De vergane glorie van het volkscafé in beeld (demorgen.be)
Café De Stips in Testelt (Scherpenheuvel-Zichem) en Moderne in Deurne (Diest) zijn typische volkscafés van vroeger (standaard.be)
Van geboorte afkomstig uit/van
Je ziet gie geboortig van Poperienge
water dat gebruikt wordt om te kuisen
Vanaf nu verboden om je kuiswater in de riool te lozen: “Te gek om los te lopen” (nieuwsblad.be)
De verplichting om het opgevangen regenwater maximaal te gebruiken voortoepassingen waar geen drinkwaterkwaliteit voor nodig is, waaronder toiletspoeling, kuiswater, wasmachine en buitengebruik (vlaanderen.be)
Zo wordt in 2024 in enkele provinciale proefbedrijven onderzocht hoe pluimveebedrijven het kuiswater in stallen kunnen filteren (vrt.be)
…het kuiswater loopt van de bovenverdieping langs de muren naar beneden en in de herentoiletten trok de urine in de betonnen muur… (standaard.be)
jur.: Het wettelijk statuut waarbij een vermiste persoon na een lange periode toegewezen kan krijgen en waarvan de gevolgen min of meer gelijkgesteld zijn aan een overlijden (bv. erfenissen e.d.)
Eric Geijsbregts vraagt meer dan 30 jaar na de verdwijning van zijn dochter Nathalie aan de rechtbank om zijn dochter afwezig te laten verklaren. Dat schrijft De Standaard. “Zo willen we dat onze zoon geen problemen krijgt met de erfenis als een van ons overlijdt”, verklaart hij. (vrt.be)
Negen jaar nadat ze spoorloos verdween in Sint-Andries (Brugge), is Ann Cottry officieel “afwezig” verklaard door een rechter. (nieuwsblad.be)
Ook de procedure van ‘afwezig verklaren’ en ‘dood verklaren’ is erg uitzonderlijk en wordt in de praktijk vooral gevraagd om erfeniskwesties te kunnen oplossen. (vrt.be)
Als de persoon toch niet opduikt, kan de rechter de betrokkene na zeven jaar afwezig verklaren. (gva.be)
De wezentoeslag voor kinderen waarvan de ouder(s) overleden is/zijn (of afwezig verklaard) vanaf 1/1/2019 is onvoorwaardelijk. (infino.be)
vnw: netelig
De lichtende kwal is weliswaar slechts tien centimeter groot, maar is erg netelachtig. De aanraking van haar tot tien meter lange tentakels kan volgens deskundigen daarom erg pijnlijk zijn. (nieuwsblad.be)
Een netelachtige uitdaging en in zijn eerste weken in Luik zit ook nog eens alles tegen. (demorgen.be)
En wat is, in die netelachtige toestand onze rol (De Toekomst 1887)
Krulspelden (in welke vorm dan ook, ook uit papier om de haren rond te draaien)
“Ik moet nog mijn bigoedies insteken, want morgen feest” (die krulspelden zaten er liefst een hele nacht in, eventueel overgoten met wat bier – Houdt beter – haarlak was er nog niet. Bigoedies konden ook een (kranten)papier zijn waarrond de haren werden gedraaid (krulspelden avant la lettre)
Bie de kwaffeur zat er ol e madame met biegoedies (krulspelden)in heur hoar. Mien kwaffeur is voe de twè, je knipt wuven en vinten (dames- en herenkapper) (facebook -Oostendse verhalen)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
