Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
ergens uitgewerkt of uitgezet worden vanwege mindere prestaties maar als winnaar terug onthaald worden na betere prestaties
NL: door de achterdeur vertrekken en door de voordeur weer binnenkomen
vgl. door de grote poort vertrekken
“Zoete wraak? Ik noem het liever eerherstel”: ex-burgemeester Piet De Groote (58) keert terug langs de grote poort. (HBVL)
Conner Rousseau keert langs de grote poort terug naar toppolitiek, “maar euforisch zijn na wat er gebeurd is, zou misplaatst zijn”. (HBVL)
Mathieu van der Poel keert terug langs de grote poort. De carrière van Mathieu van der Poel leek lange tijd aan een zijden draadje te hangen door aanslepende rugklachten. Tot recent nog kon hij niet voluit crossen wegens pijn aan de rug. Maar afgelopen zondag werd hij wereldkampioen na een heroïsch duel met de almachtige Wout van Aert. (‘t Pallieterke)
jur.: plaatsvervangend procureur
vnw: (bnl.) ondergeschikt, plaatsvervangend procureur
znwb: In de rechtst.: ondergeschikt procureur, bevoegd om deze te vervangen; vaak ook met weglating van het tweede lid; in Nederl. : substituut-officier (van justitie)
Met meer dan 16 jaar ervaring in de rechterlijke macht brengt Moinil een brede expertise mee. Hij begon zijn carrière als advocaat in Brussel en was later substituut-procureur. Vervolgens specialiseerde hij zich in georganiseerde criminaliteit bij het parket van Bergen-Doornik en als magistraat bij het federaal parket. (vrt.be)
Assisenzaken met volksjury’s moeten worden afgeschaft, zegt de Gentse substituut-procureur-generaal Jean-Luc Cottyn. (demorgen.be)
Substituut-procureur is een knelpuntberoep (standaard.be)
surveillant in het katholoiek onderwijs
vnw: in sommige Belgische scholen: surveillant
gwnt: (België) in katholieke inrichtingen voor middelbaar onderwijs: geestelijke die met het algemeen toezicht op de leerlingen is belast; surveillant
Hij werd geboren in Gent op 24 februari 1933 en priester gewijd op 12 juni 1965. Hij was subregent in het Sint-Lievenscollege (01/09/1965) (kerknet.be)
“Hier is echt een gemeenschap, iedereen kent elkaar. De Alma speelt daarin een belangrijke rol, want wij aten elke avond samen. Zo heb je altijd wel iemand om bij aan te sluiten”, zegt Pip, die als subregent ook mee instaat voor de dagdagelijkse goede gang van zaken in het college. (vrt.be)
Hij werd in 1950 tot priester gewijd en was datzelfde jaar subregent aan het Sint-Catharinacollege van Geraardsbergen. (nieuwsblad.be)
Het probleem werd uit vele hoeken gemeld, zowel door het onderhoudspersoneel, de leerkrachten en subregenten, de directie… (standaard.be)
sport: de leeftijdscategorie jonger dan 10 jaar in een sportclub
“Bij de preminiemen of de miniemen wordt al gezegd dat je op dat soort ballen geen druk moet gaan zetten”, klinkt het verbaasd bij Steven. (sporza.be)
Vorig jaar hadden we een sterke ploeg preminiemen. Na het seizoen kwamen ploegen uit de omgeving hier shoppen. (standaard.be)
Preminiemen, miniemen, kadetten, scholieren en junioren zijn de oude termen. Tegenwoordig worden veelal de nieuwe aanduidingen zoals U9, U11, … gebruikt. (caruurvolleygent.be)
Heeft dus geen fluit te maken met een spannende voetbalwedstrijd, simpelweg door Milaan gewonnen omdat die van Barcelona stonden te verdedigen als waren ze de reserve van de preminiemen van SK Plenke in Werchter. (demorgen.be)
sport: een lid jonger dan 10 jaar bij een sportclub
vgl. miniem; preminiemen
Naast Marcel Desailly was de kleine Vince ook tuk op Julio César, wiens trainingspak van Borussia Dortmund hij als preminiem vaak droeg. (hln.be)
Gambor werpt als een preminiem foutief in, ref Laforge kan niet anders dan de inworp aan Dender te geven. (sporza.be)
de leeftijdscategorie van 10-12 jaar in een sportclub
zie miniem
vgl. preminiemen
“Vanaf zijn periode bij de miniemen ging hij met enkele renners uit de streek vissen. En die passie zit er nog altijd in.” (sporza.be)
De miniemen van de Labiekes zijn de toekomst van de club. (hln.be)
opdeling van de Belgische nationaliteit in de Vlaamse, Waalse of Duitse naargelang de regio en de taal van de burger
vnw: Vlaamse of Waalse ‘nationaliteit’
znwb: In de politiek, in toep. op de Vlaamse of Waalse (evt. ook Duitse) ‘nationaliteit’ (gebaseerd op de moedertaal of het taalgebruik), als ondergeschikte nationaliteit t.a.v. de Belgische
Steven Vanackere (CD&V) is een voorstander van de subnationaliteit. “Hoe meer gemeenschapsmateries worden gedefederaliseerd, hoe groter de kans dat de Brusselaars tussen wal en schip vallen. Dan kunnen ze niet profiteren van de voordelige maatregelen van Vlaanderen.” (bruzz.be)
Fuseer de gemeenten en het gewest (waarbij de partij niet helemaal duidelijk is over het statuut van dat stadsgewest: is het nog gewest of is het maar een stad?) én verplicht de inwoners tot de zogenaamde ‘Brusselkeuze’, laat ze met andere woorden een subnationaliteit kiezen. (knack.be)
“Je maakt daar eigenlijk twee subnationaliteiten. Brusselaars moeten kiezen of ze Vlaming of Waal worden.” (vrt.be)
Overduidelijk blijkt dat besluit uit de topscores die kunstenaars halen waarop moeilijker een subnationaliteit te plakken valt. (demorgen.be)
onderdeel
vnw: stukken: auto-onderdelen
vgl. wisselstuk; vervangstuk
Als je nagaat voor als je stukken voor de auto besteld via den ene of den andere handelaar via het net en je zegt dus gewoon; Ja een linker voorlicht voor … (fordclub.be)
Alle originele stukken voor de wasmachine moeten aanwezig zijn. (loeters.be)
Ze kunnen de stofzuiger niet meer repareren omdat het stuk dat ze nodig hebben niet meer verkrijgbaar is.
ruzie, ophef, tumult veroorzaken
vnw: het stuift er: het gaat er heet, heftig aan toe
Van Dale 2025: (België) het zal er stuiven: het zal er heftig aan toe gaan
zie ook stuiven, het zal er ~
Het stuift er. PS-parlementslid Emin Özkara beschuldigt zijn partijgenoten en collega’s van intimidatie, inbraak en spionage. (bruzz.be)
Opgemerkt: Het stuifde er, tussen de Bulgaarse en Oekraïense presidenten. (businessam.be)
Het gaat er stuiven, zo heeft de politie van Amerika’s op één na grootste stad laten verstaan. (demorgen.be)
Stuivend duel tussen Mad Max en Tina Turner (demorgen.be)
Een pijnlijke situatie voor Michel. Het stoof er de voorbije weken op de 16 en dat doet sommigen binnen de coalitie nu al zeggen dat hij … (nieuwsblad.be)
sport: noppen onder voetbalschoenen
vnw: noppen op sportschoenen
znwb: Op de zool van sportschoenen (inz. voetbalschoenen) bevestigde noppen, die houvast op het veld moeten geven; doppen, noppen.
Theate raakt Jaremtsjoek ongelukkig in zijn gezicht met zijn studs (sporza.be)
Joey Barton zet zijn studs op kroonjuwelen ex-ploegmaat (hln.be)
(…) na een rode kaart voor Jens Hofer. Die trapte Leon Goretzka met de studs in zijn nek. Pijnlijk. (nieuwsblad.be)
Dit kan bijvoorbeeld bij een voetballer voorvallen wanneer hij een draaibeweging maakt, maar met de studs van zijn schoen blijft vastzitten in het gras. (gezondheidenwetenschap.be)
De studs onder de schoenen moeten van kunststof zijn (in geen geval van metaal). De maximale lengte van de studs bedraagt 15mm. (uitinkontich.be)
bureel waar projecten gepland worden, zie: studiebureel en studiebureau
Planbureel Claude Van Houtte, die in de aankoop geenszins gelnteresseerd was is in het gedrang gekomen. KU (Leuven)
Tot besluit wil ik er U allen op wijzen dat ons clublokaal moet worden gedeeld met een planbureel van de spoorwegen. (Patrick Cassignon)
Tenslotte planbureel van de controledienst of in 1955 wachtzaal – en ten noorden het bureau van de bestuurder, ten tijde van de bouw. (Lijst onroerend goed)
pejoratieve benaming voor een vrouw, scheldwoord
NL: (o.a.) kutwijf, kutmokkel, gratekut
Vanaf dat je een beklag doet of zegt dat er iets niet lekker is komt de kutmadam van zaakvoerster u buiten gooien. (Tripadvisor)
5 km verderop werd ik voortdurend gejend door een kutmadam – in weeral een koekendoos. Zat de hele tijd in m’n achterwiel. (2fastforyou.be)
Ik heb morgen een examen! Zoals gewoonlijk zet ik al mijn leerstof in zo een programma! Nu hebben wij morgen die uren de kutmadam van wiskunde en die gaat mijn rekenmachine dus clearen! Zodat mijn groepen er ook uit zijn! (beyondgaming.be)
kust men kloten kutmadam
ik heb genoeg van oe gezwam
over liefde en ook tra
das toch allemaal blablabla
Letras, Afrekening: Hopeloos
op federaal niveau het voor het zeggen hebben
Via dit interactieve overzicht ontdekt u welke mannen en vrouwen de komende jaren aan de federale knoppen zitten. (De Tijd)
Dacht dat jullie, de open vld, al 22 jaar – zonder onderbreking – aan de federale knoppen zitten. (Vincent van Quickenborne)
Maar nu N-VA aan de federale knoppen zit en Bart De Wever (N-VA) premier wordt van de kersverse Arizona-regering ofte De Wever I, blijkt er niets te veranderen aan Unia. Nochtans zou N-VA dus die organisatie ontmantelen. Onder directeur Els Keytsman fungeerde Unia immers als links en gepolitiseerd orgaan, met een focus op ‘dekolonisering’ en andere woke thema’s. (v-nieuws.be)
spits toelopende muts, puntmuts met een kwastje
De memorie van de Belgische ‘rode tjoepmutsen’ (naar de Franse revolutionaire frygische muts) deed hen tussen de plooien van de geschiedenis vallen. (historiek.net)
Ze had seffens een sajetten onderkleedje aangetrokken, een dikke overmantel in wolle en een gebreid tjoepmutsje’… (Encyclo)
Ik zie de oudjes, mannen en wijfjes, met de tjoepmuts en de trekkoove op, met gekromden rug en de handen op den rug. (Omer Wattez, Ename mijn dorp)
‘Omdat Fridolientje er zo kouderachtig uitzag, en een zware valling meebracht, heeft Moeder haar seffens een sajetten onderkleedje aangetrokken, een dikke overmantel in wolle en een gebreid tjoepmutsje’ (De taal van Stijn Streuvels, Prutske 223)
ochtendgebeden (onderdeel van de getijdengebeden) zie laatste voorbeeldzin
Zo kon hij voor de metten en de lauden, de verplichte nachtelijke gebeden, in zijn warme bed blijven. (Koninklijk Museum)
De Lofzang van Zacharias, ook wel het Benedictus geheten, bidden we in onze westerse traditie iedere morgen op het einde van de lauden, het morgengebed. (KU Leuven)
De lauden zijn de ochtendgebeden en vieren als het ware de overgang van nacht naar dag, net zoals wij onze wending vieren naar brouwerij en distilleerderij. (Limburgs bier en destillaat)
voorraadtekort door achterwege blijven van leveringen
zie stock
Stockbreuk is zo’n typisch Belgisch-Nederlands woord. (vandale.nl)
“We hebben onze voorzorgen genomen dat we zeker geen stockbreuk hebben. Ook dat hebben we geleerd uit de eerste lockdown.” (vrt.be)
Door een stockbreuk dreigden meerdere ziekenhuizen zonder Paclitaxel te zitten, een geneesmiddel dat bij chemotherapie gebruikt wordt (demorgen.be)
‘Echte fans willen een boek meteen kunnen lezen. Door op voorhand te bestellen, vermijden ze dat ze moeten wachten door een tijdelijke stockbreuk.’(standaard.be)
eenkamerappartement
vnw: eenkamerflat met woon-, kook- en slaapgedeelte in één ruimte, vrijgezellenflat
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
In de Stationsstraat in Ingelmunster is vanmiddag brand ontstaan in een studio boven het vroegere wassalon. (vrt.be)
Een mooie gemeubelde studio huren in Antwerpen, midden in de stad én toch op een plaats waar het rustig toeven is? (.appartementen-antwerpen.be)
Steeds meer jonge mensen – vooral singles, maar ook koppels – kopen in afwachting van hun droomhuis een studio of klein appartement. (demorgen.be)
In wereldsteden als Londen en Peking krijg je voor een kwart miljoen euro maar een studiootje van 30 en 40 vierkante meter. (standaard.be)
studiebureau; adviesbureau; consultancy bedrijf
vnw: studiebureau, studiebureel: adviesbureau, ingenieursbureau, ontwikkelingsafdeling binnen een bedrijf
Dat blijkt althans uit het onderzoek van hogeschool Odisee en studiebureel JVV Q in Zorg bij 400 medewerkers van Vlaamse woonzorgcentra. (standaard.be)
Deze week verdiepen we ons in duurzame technieken, bezoeken we een studiebureel en leren we over het asbest attest. (knack.be)
Daarop nam de gemeente een studiebureel onder de arm om het project uit te werken. (hln.be)
voormalige militaire reddingshelikopter van de kustwacht (Westland Sea King MK48)
opm: Ondertussen is er een nieuwe reddingshelikopter NH90 in gebruik genomen, maar ook die wordt in het dagelijks taalgebruik ook wel eens, volgens kenners ten onrechte, Seaking genoemd.
“De brandweer van Nieuwpoort is samen met de Seaking en de scheepvaartpolitie massaal uitgerukt voor het vermiste meisje”, zegt brandweeradjudant Luc David (vrt.be)
Na een bezinningsmoment volgt een bloemenhulde en zal Defensie onder meer met de Seaking over de plaats van de ramp vliegen. (demorgen.be)
Een Seaking landde gisteravond met drie zwaarverbrande jonge Volendammers op de helihaven van het Universitair Ziekenhuis in Gent. (standaard.be)
Staaldraad van Bekaert, ‘Ons Kookboek’ van de Boerinnenbond, een Seaking-helikopter, een handgetekend truitje van Nicolas Lombaerts van het ter ziele gegane KV Oostende, een stukje Flandria uit Zedelgem, een judogordel van wielrenner Yves Lampaert of bokshandschoenen van Delfine Persoon: bezoekers ontdekken in de Wunderkammer en in de vitrinekasten doorheen het Provinciaal Hof voorwerpen die het leven, wonen, werken en ‘zijn’ van de West-Vlaming illustreren. (hln.be)
laten bestuderen, laten onderzoeken
vnw: ter studie liggen: in studie zijn
vgl. studie, ter ~ liggen
Het is normaal dat contacten gelegd werden met mijn departement, aangezien ik zelf aanleiding heb gegeven tot het ter studie leggen van de mogelijkheid om de NAVO in Neder-over-Heembeek te vestigen. (senate.be)
Ook werd de ombouw van de bestaande studio’s naar kleur ter studie gelegd. (vrt.be)
Dit project is ter studie voorgelegd aan de professionele terreinactoren die hun bemerkingen hebben overgemaakt aan de Minister. (news.belgium.be)
Deze oplossing wens ik ter studie voor te leggen aan een jury of commissie.(ikhebeenvraag.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.