Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #201

    grote poort, terugkeren langs de ~
    (gezegde)

    ergens uitgewerkt of uitgezet worden vanwege mindere prestaties maar als winnaar terug onthaald worden na betere prestaties
    NL: door de achterdeur vertrekken en door de voordeur weer binnenkomen

    vgl. door de grote poort vertrekken

    “Zoete wraak? Ik noem het liever eerherstel”: ex-burgemeester Piet De Groote (58) keert terug langs de grote poort. (HBVL)

    Conner Rousseau keert langs de grote poort terug naar toppolitiek, “maar euforisch zijn na wat er gebeurd is, zou misplaatst zijn”. (HBVL)

    Mathieu van der Poel keert terug langs de grote poort. De carrière van Mathieu van der Poel leek lange tijd aan een zijden draadje te hangen door aanslepende rugklachten. Tot recent nog kon hij niet voluit crossen wegens pijn aan de rug. Maar afgelopen zondag werd hij wereldkampioen na een heroïsch duel met de almachtige Wout van Aert. (‘t Pallieterke)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 May 2025 17:23)

    👍
    5

    #202

    substituut-procureur
    (zn. m.; ~s)

    jur.: plaatsvervangend procureur

    vnw: (bnl.) ondergeschikt, plaatsvervangend procureur

    znwb: In de rechtst.: ondergeschikt procureur, bevoegd om deze te vervangen; vaak ook met weglating van het tweede lid; in Nederl. : substituut-officier (van justitie)

    Met meer dan 16 jaar ervaring in de rechterlijke macht brengt Moinil een brede expertise mee. Hij begon zijn carrière als advocaat in Brussel en was later substituut-procureur. Vervolgens specialiseerde hij zich in georganiseerde criminaliteit bij het parket van Bergen-Doornik en als magistraat bij het federaal parket. (vrt.be)

    Assisenzaken met volksjury’s moeten worden afgeschaft, zegt de Gentse substituut-procureur-generaal Jean-Luc Cottyn. (demorgen.be)

    Substituut-procureur is een knelpuntberoep (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 May 2025 16:59)

    👍
    7

    #203

    subregent
    (zn. m.; ~en)

    surveillant in het katholoiek onderwijs

    vnw: in sommige Belgische scholen: surveillant

    gwnt: (België) in katholieke inrichtingen voor middelbaar onderwijs: geestelijke die met het algemeen toezicht op de leerlingen is belast; surveillant

    Hij werd geboren in Gent op 24 februari 1933 en priester gewijd op 12 juni 1965. Hij was subregent in het Sint-Lievenscollege (01/09/1965) (kerknet.be)

    “Hier is echt een gemeenschap, iedereen kent elkaar. De Alma speelt daarin een belangrijke rol, want wij aten elke avond samen. Zo heb je altijd wel iemand om bij aan te sluiten”, zegt Pip, die als subregent ook mee instaat voor de dagdagelijkse goede gang van zaken in het college. (vrt.be)

    Hij werd in 1950 tot priester gewijd en was datzelfde jaar subregent aan het Sint-Catharinacollege van Geraardsbergen. (nieuwsblad.be)

    Het probleem werd uit vele hoeken gemeld, zowel door het onderhoudspersoneel, de leerkrachten en subregenten, de directie… (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 May 2025 16:49)

    👍
    6

    #204

    preminiemen
    (zn. v.; geen mv.)

    sport: de leeftijdscategorie jonger dan 10 jaar in een sportclub

    vg. preminiem; miniemen

    “Bij de preminiemen of de miniemen wordt al gezegd dat je op dat soort ballen geen druk moet gaan zetten”, klinkt het verbaasd bij Steven. (sporza.be)

    Vorig jaar hadden we een sterke ploeg preminiemen. Na het seizoen kwamen ploegen uit de omgeving hier shoppen. (standaard.be)

    Preminiemen, miniemen, kadetten, scholieren en junioren zijn de oude termen. Tegenwoordig worden veelal de nieuwe aanduidingen zoals U9, U11, … gebruikt. (caruurvolleygent.be)

    Heeft dus geen fluit te maken met een spannende voetbalwedstrijd, simpelweg door Milaan gewonnen omdat die van Barcelona stonden te verdedigen als waren ze de reserve van de pre­mi­nie­men van SK Plenke in Werchter. (demorgen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (08 May 2025 13:08)

    👍
    4

    #205

    preminiem
    (zn. m.; ~en)

    sport: een lid jonger dan 10 jaar bij een sportclub

    vgl. miniem; preminiemen

    Naast Marcel Desailly was de kleine Vince ook tuk op Julio César, wiens trainingspak van Borussia Dortmund hij als preminiem vaak droeg. (hln.be)

    Gambor werpt als een preminiem foutief in, ref Laforge kan niet anders dan de inworp aan Dender te geven. (sporza.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (08 May 2025 13:04)

    👍
    5

    #206

    miniemen
    (zn. v. geen mv.)

    de leeftijdscategorie van 10-12 jaar in een sportclub

    zie miniem

    vgl. preminiemen

    “Vanaf zijn periode bij de miniemen ging hij met enkele renners uit de streek vissen. En die passie zit er nog altijd in.” (sporza.be)

    De miniemen van de Labiekes zijn de toekomst van de club. (hln.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (08 May 2025 13:01)

    👍
    5

    #207

    subnationaliteit
    (zn. v.; ~en)

    opdeling van de Belgische nationaliteit in de Vlaamse, Waalse of Duitse naargelang de regio en de taal van de burger

    vnw: Vlaamse of Waalse ‘nationaliteit’

    znwb: In de politiek, in toep. op de Vlaamse of Waalse (evt. ook Duitse) ‘nationaliteit’ (gebaseerd op de moedertaal of het taalgebruik), als ondergeschikte nationaliteit t.a.v. de Belgische

    Steven Vanackere (CD&V) is een voorstander van de subnationaliteit. “Hoe meer gemeenschapsmateries worden gedefederaliseerd, hoe groter de kans dat de Brusselaars tussen wal en schip vallen. Dan kunnen ze niet profiteren van de voordelige maatregelen van Vlaanderen.” (bruzz.be)

    Fuseer de gemeenten en het gewest (waarbij de partij niet helemaal duidelijk is over het statuut van dat stadsgewest: is het nog gewest of is het maar een stad?) én verplicht de inwoners tot de zogenaamde ‘Brusselkeuze’, laat ze met andere woorden een subnationaliteit kiezen. (knack.be)

    “Je maakt daar eigenlijk twee subnationaliteiten. Brusselaars moeten kiezen of ze Vlaming of Waal worden.” (vrt.be)

    Overduidelijk blijkt dat besluit uit de topscores die kunstenaars halen waarop moeilijker een subnationaliteit te plakken valt. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 May 2025 08:51)

    👍
    6

    #208

    stuk
    (zn. o.; ~ken)

    onderdeel

    vnw: stukken: auto-onderdelen

    vgl. wisselstuk; vervangstuk

    Als je nagaat voor als je stukken voor de auto besteld via den ene of den andere handelaar via het net en je zegt dus gewoon; Ja een linker voorlicht voor … (fordclub.be)

    Alle originele stukken voor de wasmachine moeten aanwezig zijn. (loeters.be)

    Ze kunnen de stofzuiger niet meer repareren omdat het stuk dat ze nodig hebben niet meer verkrijgbaar is.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Apap (08 May 2025 13:21)

    👍
    5

    #209

    stuiven
    (ww. stuifde/stoof; gestoven)

    ruzie, ophef, tumult veroorzaken

    vnw: het stuift er: het gaat er heet, heftig aan toe

    Van Dale 2025: (België) het zal er stuiven: het zal er heftig aan toe gaan

    zie ook stuiven, het zal er ~

    Het stuift er. PS-parlementslid Emin Özkara beschuldigt zijn partijgenoten en collega’s van intimidatie, inbraak en spionage. (bruzz.be)

    Opgemerkt: Het stuifde er, tussen de Bulgaarse en Oekraïense presidenten. (businessam.be)

    Het gaat er stuiven, zo heeft de politie van Amerika’s op één na grootste stad laten verstaan. (demorgen.be)

    Stuivend duel tussen Mad Max en Tina Turner (demorgen.be)

    Een pijnlijke situatie voor Michel. Het stoof er de voorbije weken op de 16 en dat doet sommigen binnen de coalitie nu al zeggen dat hij … (nieuwsblad.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (07 May 2025 09:21)

    👍
    5

    #210

    studs
    (zn. mv.)

    sport: noppen onder voetbalschoenen

    vnw: noppen op sportschoenen

    znwb: Op de zool van sportschoenen (inz. voetbalschoenen) bevestigde noppen, die houvast op het veld moeten geven; doppen, noppen.

    Theate raakt Jaremtsjoek ongelukkig in zijn gezicht met zijn studs (sporza.be)

    Joey Barton zet zijn studs op kroonjuwelen ex-ploegmaat (hln.be)

    (…) na een rode kaart voor Jens Hofer. Die trapte Leon Goretzka met de studs in zijn nek. Pijnlijk. (nieuwsblad.be)

    Dit kan bijvoorbeeld bij een voetballer voorvallen wanneer hij een draaibeweging maakt, maar met de studs van zijn schoen blijft vastzitten in het gras. (gezondheidenwetenschap.be)

    De studs onder de schoenen moeten van kunststof zijn (in geen geval van metaal). De maximale lengte van de studs bedraagt 15mm. (uitinkontich.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (07 May 2025 08:52)

    👍
    5

    #211

    planbureel
    (z.n. het ~ (o.) ~en)

    bureel waar projecten gepland worden, zie: studiebureel en studiebureau

    Planbureel Claude Van Houtte, die in de aankoop geenszins gelnteresseerd was is in het gedrang gekomen. KU (Leuven)

    Tot besluit wil ik er U allen op wijzen dat ons clublokaal moet worden gedeeld met een planbureel van de spoorwegen. (Patrick Cassignon)

    Tenslotte planbureel van de controledienst of in 1955 wachtzaal – en ten noorden het bureau van de bestuurder, ten tijde van de bouw. (Lijst onroerend goed)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (06 May 2025 12:23)

    👍
    2

    #212

    kutmadam
    (z.n. de ~ (v.) ~en)

    pejoratieve benaming voor een vrouw, scheldwoord
    NL: (o.a.) kutwijf, kutmokkel, gratekut

    Vanaf dat je een beklag doet of zegt dat er iets niet lekker is komt de kutmadam van zaakvoerster u buiten gooien. (Tripadvisor)

    5 km verderop werd ik voortdurend gejend door een kutmadam – in weeral een koekendoos. Zat de hele tijd in m’n achterwiel. (2fastforyou.be)

    Ik heb morgen een examen! Zoals gewoonlijk zet ik al mijn leerstof in zo een programma! Nu hebben wij morgen die uren de kutmadam van wiskunde en die gaat mijn rekenmachine dus clearen! Zodat mijn groepen er ook uit zijn! (beyondgaming.be)

    kust men kloten kutmadam
    ik heb genoeg van oe gezwam
    over liefde en ook tra
    das toch allemaal blablabla

    Letras, Afrekening: Hopeloos

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Gene Zever (09 May 2025 17:54)

    👍
    3

    #213

    federale knoppen, aan de ~ zitten
    (uitdrukking (politiek)

    op federaal niveau het voor het zeggen hebben

    Via dit interactieve overzicht ontdekt u welke mannen en vrouwen de komende jaren aan de federale knoppen zitten. (De Tijd)

    Dacht dat jullie, de open vld, al 22 jaar – zonder onderbreking – aan de federale knoppen zitten. (Vincent van Quickenborne)

    Maar nu N-VA aan de federale knoppen zit en Bart De Wever (N-VA) premier wordt van de kersverse Arizona-regering ofte De Wever I, blijkt er niets te veranderen aan Unia. Nochtans zou N-VA dus die organisatie ontmantelen. Onder directeur Els Keytsman fungeerde Unia immers als links en gepolitiseerd orgaan, met een focus op ‘dekolonisering’ en andere woke thema’s. (v-nieuws.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (06 May 2025 11:48)

    👍
    3

    #214

    tjoepmuts
    (z.n. de ~ (m.) ~en)

    spits toelopende muts, puntmuts met een kwastje

    De memorie van de Belgische ‘rode tjoepmutsen’ (naar de Franse revolutionaire frygische muts) deed hen tussen de plooien van de geschiedenis vallen. (historiek.net)

    Ze had seffens een sajetten onderkleedje aangetrokken, een dikke overmantel in wolle en een gebreid tjoepmutsje’… (Encyclo)

    Ik zie de oudjes, mannen en wijfjes, met de tjoepmuts en de trekkoove op, met gekromden rug en de handen op den rug. (Omer Wattez, Ename mijn dorp)

    ‘Omdat Fridolientje er zo kouderachtig uitzag, en een zware valling meebracht, heeft Moeder haar seffens een sajetten onderkleedje aangetrokken, een dikke overmantel in wolle en een gebreid tjoepmutsje’ (De taal van Stijn Streuvels, Prutske 223)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Gene Zever (06 May 2025 11:36)

    👍
    3

    #215

    lauden
    (z.n. de ~ (m.) mv. onbekend)

    ochtendgebeden (onderdeel van de getijdengebeden) zie laatste voorbeeldzin

    Zo kon hij voor de metten en de lauden, de verplichte nachtelijke gebeden, in zijn warme bed blijven. (Koninklijk Museum)

    De Lofzang van Zacharias, ook wel het Benedictus geheten, bidden we in onze westerse traditie iedere morgen op het einde van de lauden, het morgengebed. (KU Leuven)

    De lauden zijn de ochtendgebeden en vieren als het ware de overgang van nacht naar dag, net zoals wij onze wending vieren naar brouwerij en distilleerderij. (Limburgs bier en destillaat)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Gene Zever (11 May 2025 17:00)

    👍
    3

    #216

    stockbreuk
    (zn. m.; ~en)

    voorraadtekort door achterwege blijven van leveringen

    zie stock

    Stockbreuk is zo’n typisch Belgisch-Nederlands woord. (vandale.nl)

    “We hebben onze voorzorgen genomen dat we zeker geen stockbreuk hebben. Ook dat hebben we geleerd uit de eerste lockdown.” (vrt.be)

    Door een stockbreuk dreigden meerdere ziekenhuizen zonder Paclitaxel te zitten, een geneesmiddel dat bij chemotherapie gebruikt wordt (demorgen.be)

    ‘Echte fans willen een boek meteen kunnen lezen. Door op voorhand te bestellen, vermijden ze dat ze moeten wachten door een tijdelijke stockbreuk.’(standaard.be)

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (06 May 2025 11:11)

    👍
    5

    #217

    studio
    (zn. v;; ~'s)

    eenkamerappartement

    vnw: eenkamerflat met woon-, kook- en slaapgedeelte in één ruimte, vrijgezellenflat

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1

    In de Stationsstraat in Ingelmunster is vanmiddag brand ontstaan in een studio boven het vroegere wassalon. (vrt.be)

    Een mooie gemeubelde studio huren in Antwerpen, midden in de stad én toch op een plaats waar het rustig toeven is? (.appartementen-antwerpen.be)

    Steeds meer jonge mensen – vooral singles, maar ook koppels – kopen in afwachting van hun droomhuis een studio of klein appartement. (demorgen.be)

    In wereldsteden als Londen en Peking krijg je voor een kwart miljoen euro maar een studiootje van 30 en 40 vierkante meter. (standaard.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (06 May 2025 08:11)

    👍
    4

    #218

    studiebureel
    (zn. o;; ~burelen)

    studiebureau; adviesbureau; consultancy bedrijf

    vnw: studiebureau, studiebureel: adviesbureau, ingenieursbureau, ontwikkelingsafdeling binnen een bedrijf

    Dat blijkt althans uit het onderzoek van hogeschool Odisee en studiebureel JVV Q in Zorg bij 400 medewerkers van Vlaamse woonzorgcentra. (standaard.be)

    Deze week verdiepen we ons in duurzame technieken, bezoeken we een studiebureel en leren we over het asbest attest. (knack.be)

    Daarop nam de gemeente een studiebureel onder de arm om het project uit te werken. (hln.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (06 May 2025 07:50)

    👍
    4

    #219

    Seaking
    (begrip)

    voormalige militaire reddingshelikopter van de kustwacht (Westland Sea King MK48)

    opm: Ondertussen is er een nieuwe reddingshelikopter NH90 in gebruik genomen, maar ook die wordt in het dagelijks taalgebruik ook wel eens, volgens kenners ten onrechte, Seaking genoemd.

    “De brandweer van Nieuwpoort is samen met de Seaking en de scheepvaartpolitie massaal uitgerukt voor het vermiste meisje”, zegt brandweeradjudant Luc David (vrt.be)

    Na een bezinningsmoment volgt een bloemenhulde en zal Defensie onder meer met de Seaking over de plaats van de ramp vliegen. (demorgen.be)

    Een Seaking landde gisteravond met drie zwaarverbrande jonge Volendammers op de helihaven van het Universitair Ziekenhuis in Gent. (standaard.be)

    Staaldraad van Bekaert, ‘Ons Kookboek’ van de Boerinnenbond, een Seaking-helikopter, een handgetekend truitje van Nicolas Lombaerts van het ter ziele gegane KV Oostende, een stukje Flandria uit Zedelgem, een judogordel van wielrenner Yves Lampaert of bokshandschoenen van Delfine Persoon: bezoekers ontdekken in de Wunderkammer en in de vitrinekasten doorheen het Provinciaal Hof voorwerpen die het leven, wonen, werken en ‘zijn’ van de West-Vlaming illustreren. (hln.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Tjoosten (05 May 2025 20:42)

    👍
    5

    #220

    studie, ter ~ leggen
    (uitdr.)

    laten bestuderen, laten onderzoeken

    vnw: ter studie liggen: in studie zijn

    vgl. studie, ter ~ liggen

    Het is normaal dat contacten gelegd werden met mijn departement, aangezien ik zelf aanleiding heb gegeven tot het ter studie leggen van de mogelijkheid om de NAVO in Neder-over-Heembeek te vestigen. (senate.be)

    Ook werd de ombouw van de bestaande studio’s naar kleur ter studie gelegd. (vrt.be)

    Dit project is ter studie voorgelegd aan de professionele terreinactoren die hun bemerkingen hebben overgemaakt aan de Minister. (news.belgium.be)

    Deze oplossing wens ik ter studie voor te leggen aan een jury of commissie.(ikhebeenvraag.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (30 Apr 2025 12:59)

    👍
    5

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.