Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #6591

    lits
    (de ~ (v.), -en)

    lus

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij lus:
    Middelnederlands litse, letse; de vorm met t is lang in schrijftaal in gebruik gebleven (list, luts) en gewestelijk nog wel bekend (gronings lits, zuid-limburgs litsj, brabants lits, west-vlaams lets(e)); evenzoo fries luts.
    < Uit Oudfrans lice.

    Van Dale 1995: gewestelijk

    zie ook verzamellemma kledij

    > andere definitie van lits

    Wilt ge de lits van mijn jas eens maken? Ik kan hem niet meer deftig aan de kapstok hangen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 10 Jun 2025 12:04
    10 reactie(s)

    #6592

    curieuzeneuzemosterdpot
    (de ~, (m.), ~ ten)

    een variatie van curieuzeneus, een nieuwsgierig (curieus) iemand

    vnw: curieuze neuze mosterdpot: nieuwsgierig iemand

    Typisch Vlaams: curieuze neuze mosterdpot: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 3

    Jij bent een curieuzeneuzemosterdpot, jij hoort niet in mijn handtas te neuzen…..

    “Bij het binnenrijden van het koninklijk domein had De Wever heel opzichtig een wit blad met de tekst ‘curieuzeneuzemosterdpot’ op zijn schoot liggen.” (De Standaard 1.2.2011)

    Met Curieuzeneuzemosterdpot zet de gemeente Duffel op zondag 2 oktober de lokale natuur en duurzame initiatieven feestelijk in de kijker. (nieuwsblad.be)

    Dat blijft geheim, curieuze neuze mosterdpot! (dl.be)

    Stel bijvoorbeeld dat Jonas een curieuze neuze mosterdpot was en keek naar de klassieke muntjes voor hij ze aan Joren en Brian gaf. (ugent.be)

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 10 Jun 2025 12:02
    0 reactie(s)

    #6593

    flodderen
    (ww. flodderde, geflodderd)

    knuffelen, liefkozen

    zie ook: fledderen, fletsen, feesten, flodderaar, floddergat

    vnw: vleien, flikfooien

    “De kat komt bij mij flodderen en is echt weg van mij (terwijl het anders een heel schuwe kat is).” (awel.be)

    As Rik zn klynzoon oort dan let’m alles valle oem me da kint wa te gaon flodderen!
    (Als Rik zijn kleinzoon hoort, dan laat hij alles vallen om met dat kind te gaan flodderen!)

    > andere betekenis van flodderen

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 10 Jun 2025 12:00
    1 reactie(s)

    #6594

    novenant
    (voegw., voorz.)

    naargelang

    zie ook navenant

    Het is novenant langs welke kant ge de berg beklimt.

    Sommige mensen moeten zich kleden novenant wie ze zijn.

    Regio Hageland
    Bewerking door de Bon op 10 Jun 2025 11:42
    0 reactie(s)

    #6595

    toernavies
    (de ~ (v./m.), ~zen, ~zes)

    schroevendraaier
    uitspraakvariant: toernevies
    zie ook tournavis, terlevies, turnavies

    < Frans tournevis

    Flathead screwdriver

    Ge moet die vijs niet met nen hamer vast proberen te zetten, maar met een toernavies.

    Neem eens de toernevies uit mijn werkkoffer.

    Me een tournevies krijgt ge da wel losgedraaid!

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jun 2025 09:35
    3 reactie(s)

    #6596

    turnavies
    (de ~ (v.), ~zen)

    schroevendraaier

    < Frans tournevis

    zie ook toernavies; tournavis

    Wie doet er zijn lief nu een turnavies kado (kado doen). (Antw.be)

    Welke turnavies hebt ge nodig, die platte – of die kruisturnavies?

    Een electrische boorturnavies? Daar werk ik niet mee.

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jun 2025 09:35
    0 reactie(s)

    #6597

    tournavis
    (zn. v.; ~en)

    schroevendraaier

    vnw

    znwb: In de gemeenz. spreekt vrij alg. voor: schroevedraaier.

    zie ook turnavies

    “Ze hebben me verteld dat hij werd bewerkt met een “tournevis” en dat hij werd afgeslacht als een varken.” (vrt.be)

    De eerste stak doodleuk een sigaretje op en ging dan het tuig met een ‘tournevis’ te lijf. (demorgen.be)

    ‘(…) bij de ene kun je dat met een tournevis bijdraaien, en bij de andere niet.’ (standaard.be)

    “Hij kent met moeite het verschil tussen een tournevis en een hamer.” (knack.be)

    Bij ons thuis hebben ze ook een ceremonie gevoerd bij onze waterpomp, die grondwater boven haalt, bij de generator, en daar hebben ze tegelijk de spades, harken, hamers en tournevisen ook bijgeplaatst. (bloggen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jun 2025 09:34
    0 reactie(s)

    #6598

    toernavies
    (de ~ (v./m.), ~zen, ~zes)

    schroevendraaier
    uitspraakvariant: toernevies
    zie ook tournevis, terlevies, turnavies

    < Frans tournevis

    Flathead screwdriver

    Ge moet die vijs niet met nen hamer vast proberen te zetten, maar met een toernavies.

    Neem eens de toernevies uit mijn werkkoffer.

    Me een tournevies krijgt ge da wel losgedraaid!

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jun 2025 09:29
    3 reactie(s)

    #6599

    tournée générale
    (uitdr.)

    een traktatie van een persoon voor heel de groep of voor heel het café

    vnw: tournee generale: rondje voor de hele zaak

    zie ook tournee, opdoen, er enen ~
    ook kortweg “tournée”

    De openbare verkoop is gesloten. Dan is het traditie dat de notaris een tournée générale geeft.

    Santé, Santé, Santé
    Geef ons nog ’n tournee
    Voor mij en nonkel Miele
    En voor gans ’t café
    Romain de Coninck In ’t Stamcafé (1955)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jun 2025 09:26
    0 reactie(s)

    #6600

    tournee
    (de ~ (m.), ~s)

    rondje drank die door iemand gegeven wordt in een café
    Ook : tournée générale

    < (Fr.) tournée

    vnw: rondje

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal

    vgl. ronde

    Telkens er iemand jarig is, wordt van hem verwacht dat hij een tournee geeft.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jun 2025 09:26
    0 reactie(s)

    #6601

    tooghanger
    (de ~ (m.), ~s)

    iamand die vaak of lang aan de bar/toog zit, kroegloper
    toogplakker

    vnw: persoon die veel in een café zit, kroegloper

    anw: (vooral) in België

    Als de Jef van Marie gedaan heeft met werken gaat hij recht naar de kroeg. Ik hoor Marie nog altijd zeggen dat ze nooit zou trouwen met nen tooghanger.

    De man ging tijdens een feestje te keer en beet een stuk uit een oor van een tooghanger in Grimstad. (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jun 2025 09:24
    0 reactie(s)

    #6602

    cafétoog
    (zn. m.; ~togen)

    toog in een café

    NL: tapkast van een café

    ‘De studio van ’De slimste mens’ verschilt amper van een Aalsterse cafétoog’: welkom bij ‘de meest diverse jury ter wereld’. (demorgen.be)

    Een podium is geen cafétoog, Alex. (standaard.be)

    “Je bestuurt geen land zoals je aan de cafétoog praat” (knack.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jun 2025 09:23
    0 reactie(s)

    #6603

    toog
    (de ~ (m.), togen)

    1) bar, tapkast
    2) toonbank;koeltoog Van Dale 2018 online: BE

    vnw:
    •toonbank
    •tap(kast), bar

    zie ook den toog doen

    zie ook samenstellingen cafétoog; toogbaas, tooghanger, toogspringer, toogfilosoof, toogmat

    1) Niet te lang aan den toog blijven plakken, he, mannekes!

    2) Uw flyers worden verdeeld op plaatsen het best passend bij uw evenement. We bespreken samen welke plaatsen we aandoen. Dit kan zijn op de toog bij de bakker, aan de kassa bij de buurtwinkel, op de sigarettenbak op café,… (promobom.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jun 2025 09:20
    0 reactie(s)

    #6604

    toog
    (de ~ (m.), togen)

    1) bar, tapkast
    2) toonbank;koeltoog Van Dale 2018 online: BE

    vnw:
    •toonbank
    •tap(kast), bar

    zie ook den toog doen

    zie ook samenstellingen toogbaas, tooghanger, toogspringer, toogfilosoof, toogmat

    1) Niet te lang aan den toog blijven plakken, he, mannekes!

    2) Uw flyers worden verdeeld op plaatsen het best passend bij uw evenement. We bespreken samen welke plaatsen we aandoen. Dit kan zijn op de toog bij de bakker, aan de kassa bij de buurtwinkel, op de sigarettenbak op café,… (promobom.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jun 2025 09:19
    0 reactie(s)

    #6605

    tong, over de ~ rijden
    (uitdrukking)

    in opspraak komen

    znwb: over de tong rijden: op de tong rijden

    Van Dale 2005: op of over de tong rijden: bepraat worden, het onderwerp zijn van lasterlijke praatjes

    Als ge vijftig jaar geleden bijeen woonde zonder getrouwd te zijn reed ge nogal over de tong.

    Regio Standaard Nederlands
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jun 2025 09:17
    0 reactie(s)

    #6606

    tong, niet op zijn ~ gevallen zijn
    (uitdrukking)

    het goed kunnen uitleggen, niet op zijn mond gevallen zijn

    vnw: niet op zijn tong gevallen zijn: niet op zijn mondje gevallen zijn

    “Misschien was Petruske op zijn hoofd, maar niet op zijn tong gevallen.” (Stan Lauryssens, Selfie: memoires van een sympathieke schurk (2015))

    “Zeker als hij dan ook nog eens niet op zijn tong gevallen is. Want het kunnen uitleggen aan de mede-eigenaars, dat is absoluut ook niet zonder belang ! (quimmo.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 10 Jun 2025 09:12
    0 reactie(s)

    #6607

    plastikken
    (bn.)

    (uitspraak met scherpe i)

    vervaardigd uit plastiek;
    zie ook plastieken

    e plastikke zakske (een plastic tasje)

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door de Bon op 09 Jun 2025 22:30
    7 reactie(s)

    #6608

    defederalisering
    (de ~, vr. zst. nw. geen mv.)

    het toekennen van meer bevoegdheden aan de deelstaten

    “Uit de resultaten, die vandaag worden toegelicht in De Standaard, blijkt dat de vertegenwoordigers van alle partijen in 2011 gemiddeld kozen voor een scenario van defederalisering: meer bevoegdheden voor de deelstaten dus.” (De Morgen 25/01/2016)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 09 Jun 2025 21:56
    0 reactie(s)

    #6609

    rookintoxicatie
    (zn. de ~ (v.) ~s)

    rookvergitiging (in NL wordt rookintoxicatie meer in medische of technische zin gebruikt)

    Zeven bewoners werden met een lichte rookintoxicatie overgebracht naar het ziekenhuis. De brand was relatief snel geblust. (VRTNWS)

    Een persoon, een 14-jarige jongeman, had heel wat rook ingeademd en werd met rookintoxicatie naar het ziekenhuis gebracht. (GVA)

    De bewoonster kon op tijd ontsnappen, maar liep wel lichte rookintoxicatie op. Het huis is onbewoonbaar. (Haspengouws Nieuws)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 09 Jun 2025 20:31
    0 reactie(s)

    #6610

    aftrekker
    (de ~ (m.), ~s)

    gereedschap met steel en een wisser van rubber of kunststof dat gebruikt wordt om water van een vloer weg te trekken.
    De aftrekker kan ook worden gebruikt met een opneemvod rond de wisser om een vloer te dweilen.

    Raclette pour sols

    AN: trekker of vloertrekker

    vrttaal.net: standaardtaal in België

    Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4

    zie ook aftrekken

    Om de vloer te kuisen heb ik een dweil, een emmer water, allesreiniger en een aftrekker nodig.

    Volgens vakbondsman Hans Lemmens (ACOD) is hij enkele dagen terug nog een medegedetineerde te lijf gegaan met een aftrekker.(standaard.be)

    > andere betekenis van aftrekker

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 09 Jun 2025 19:55
    6 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.