Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
prei
Antwerpen: parei (m.); uitspraak: (ongeveer) paraai
Boom: para
Hageland en Limburg: poor (m.)
Waasland: parei
West-Vlaanderen: pret, poorret, paret (o.)
Etymologie: Middelnederlands: porreye. Uit Oudfrans ‘poree’, vergelijk Frans ‘poireau’, uit Latijn. ‘porrum’. Daarnaast bestaan ook vormen afgeleid uit Oudfrans ‘poret’/‘porette’.
(Weetje: de Leuvense Parijsstraat is een verbastering in het AN van de “poreistroot”, een bijnaam die de Leuvenaars aan deze zijstraat van de Brusselsestraat gaven omdat er tijdens de wekelijkse markt hier groenten – voornamelijk prei – werden verkocht)
zie ook verzamellemma groenten en fruit
We hebben dees jaar weeral ferme stekken porei in onzen hof staan.
Parei hoeft geen bijgevoegd water, als ge hem (m.) wilt stoven. Er zit voldoende water in de groente zelf. Op een laag vuurtje brandt hij niet aan.
benzinetank
zie ook verzamellemma wegcode
Ik rij te veel naar mijn lief. Mijne naftbak is weeral leeg.
vleier
- varianten bij gatlikker
‘Op de club kan hij ne goeie gast zijn, maar op den bureau met den baas is hij nen holkruiper.’
giechelen, lachen
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): Giechelen
Van dezelfde basis als gijbelen, giebelen en gibbelen.
Gewestelijk in Vl.-België. schuerm. (1865-1870).
- Ze zagen er een verdachte toespeling in op de meisjes, omdat een paar jonge blaren aan ’t gibberen gingen, Claes, De Witte (1920).
- Op die achterste banken werd er altijd gewesterd (westeren) en gegibberd door eenige jonge mannen, Claes, Fanf. (1924).
zie ook gegibber, gibber, gibberzjat
Het kindje gibberde van plezier toen oom gekke bekken trok.
snottebel, neuskeutel
voor de betekenis “worm” zie pielewuiter, tetting
Van Dale pier: 1. aardworm
“Voor de hardnekkige “pieren” die toch in het neusgat blijven plakken: (na het spoelen en aspireren) gebruik maken van wattenstaafjes en de opgerolde punt van een compresje."
(http://forum.zappybaby.be/ 07/11/2008)
speeksel, zjuzzekeszalf, jezekeszalf als placebo
vnw: moederkenszalf (de): een kusje of wat spuug op de plek waar een kind zich pijn heeft gedaan
Van Dale 2016 online: moederkenszalf: BE, niet algemeen:
speeksel (als behandeling van wonden)
Kom maar eens hier, ik zal er wat moederkeszalf aansmeren. Dan gaat het het vlugst over.
Als we ons als kind flink bezeerden moesten we het meer dan eens stellen met wat ‘moederkeszalf’. (flair.be)
Kruimeldief is een poëtische maar ook rauwe elegie over moederkeszalf, afscheid nemen, terugblikken en herinneren. (vrt.be)
Een aloude volkswijsheid voor kinderen die pijn hebben, zegt dat ze ‘moederkeszalf’ – oftewel speeksel – op hun zere knie of elleboog moeten … (demorgen.be)
kinderen van lage leeftijd (kleuters en peuters);
kinderen in het algemeen
vnw: de klein mannen: de kinderen
Zolang ze in de klein manne zitten, gaan ze geen verre reizen maken.
“En de klein mannen? Hoe is ’t daar mee? Zijn ze naar ’t school vandaag? Dat is maar best, ja. Daar kunnen ze hun eigen toch wat verzetten.” (Leo Pleysier, Wit is altijd schoon (1989)
“Want normaal gezien had ze altijd een rosbief in de koelkast liggen maar die was er gisteren aan gegaan omdat tante en nonkel met hun zeven klein mannen waren langsgekomen …” (Guillaume Van der Stighelen, Echt)
“Straks wonen we met drie in mijn appartement en laat Kalinka ineens nog een stuk of drie klein mannen met pelsen frakken overkomen uit Leningrad!” (Lynn Fontaine, Gebroken wit)
“Urbanus vindt wel dat hij voor kinderen meer zijn best moet doen. “Die klein mannen lachen niet uit beleefdheid…” (deredactie.be)
“Ik heb geleerd dat ik geen vent of klein mannen moet hebben…” (Natalia, clint.be)
kind, jong dier
Dat joenk kan niet luisteren.
“Officieel was de regering-Martens VI gevallen over een communautaire kwestie (de zaak “Happart”), later zou echter blijken dat de aversie voor Verhofstadt vanuit de syndicale hoek (Jef Houthuys, voorzitter van de invloedrijke christelijke vakbond ACV heeft het over “da joenk”) een even belangrijke rol gespeeld heeft." (https://nl.wikipedia.org/wiki/Guy_Verhofstadt)
politieagent
vnw: politieagent, smeris
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 3
< Frans flic < rotwelsch Flick (knaap)
zie ook fliek; bureauflik, drugsflik, fietsflik, straatflik, superflik, veloflik, wijkflik
De flikken hebben me gelukkig niet doen blazen, of ik had erbij geweest.
De nieuwste, erg ingrijpende maatregel stelt dat voortaan ook de flikken beboet worden als ze te snel door het rode licht rijden. (standaard.be)
“Terwijl anderen mensen gaan opsluiten, laten wij dat over aan de flikken”, aldus Vanseveren. (demorgen.be)
navel
De meisjes draaien er hun hand niet voor om om met een kort jakje hun nagelenbuik te laten zien. Koel.
kinderen, tieners
ook aanspreking: zie jong, jom, … (SN-NL: jongen)
Als die joeng aan ’t spelen zijn is ’t hier altijd veel laweit.
Ja joeng, ’t is ’t een en ’t ander tegenwoordig hé.
jeuk
vroeger in Antwerpen ook ‘juksel’
zie ook: jeuksel
Daar kregde joeksel van on oewen buik.
ijsje, roomijs
ook crème
< Frans: crème glacée
Voor mij ne crème-glace zonder chocoladesaus, graag.
Typisch Vlaams: brommen, rommelen (informeel); Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1
vgl. beer, mijnen ~ grolt
Mijn maag grolt, zei Jacques, kunt ge hier iets eten? (Madeleine: of de kunst van het overleven – Louis Van Dievel, Britt Droog )
Maar de wolf, die grolde zo wat en toen kwam ze korter bij en ze zei: “Waarom hebde gij toch zo’n grote ogen?” (volksverhalenbank.be)
> andere betekenis van grollen
opspelen, mopperen, meuzzen
Zorgt dat ge op tijd terug thuis zijt want anders grolt den ouwe weer!
> andere betekenis van grollen
hard en zwaar snurken
Moeder zei: ’k heb weer nie veel moeten slapen vannacht, vader lag weer ferm te grollen!
Hij lag te grollen in de canapé, het was precies alsof er een beer in huis was.
> andere betekenis van grollen
agressief grommen van een hond
Als een hond begint te grollen moet ge oppassen. Hij geeft daar mee aan dat het hem niet zint.
> andere betekenis van grollen
agressief grommen van een hond
Als een hond begint te grollen moet ge oppassen. Hij geeft daar mee aan dat het hem niet zint.
hork, nurkse mens
uitgesproken als eeurrek, in prov. Antw. neurrek
Daar kan geen lachje vanaf, da’s nen echte eurk, alle dagen loopt dat te eurken.
> andere betekenis van eurk
opvliegend, prikkelbaar, licht geraakt
< van kregel (= Middelnederduits kregel ‘altijd bereid om te vechten’, afl. bij krijgen ‘oorlog voeren’). (A. Weijnen)
ook in Haspengouw
Van Dale 2013 online: gewestelijk
zie ook krikkelorig, beuzeke
Da es e krikkel mènneke! Hij is een krikkel manneke.
Heel de nacht niet geslapen van het lawaai. Een mens zou voor minder krikkel worden.
“Naast den dijk in Rilland kwamen we nog ne krikkele zot tegen met den otto die goed doorreed en ons de graskant in jaagde.” (polderklievers.be 19 dec. 2016)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
