Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
overgangsmoment tussen twee verschillende periode
zie ook scharnierman
Als Karel Poma naar voren kwam, was dit op scharniermomenten. De doctor in de scheikunde werd de eerste staatssecretaris in België die echt het leefmilieu als opdracht had. Dat was in die tijd een verrassing.
In 1981 zorgde Karel Poma opnieuw voor een verrassing. Hij kreeg daarin de bevoegdheid Cultuur. Ook dat was nieuw. Ook dat was een scharniermoment. Hij was de eerste vrijzinnige die deze post bekleedde sinds de instelling ervan. (DS 281214)
VD2015 online: in België, politiek: aangelegenheid, zoals economie en infrastructuur, die tot de bevoegdheid van de gewesten behoort
zie ook materie, persoonsgebonden ~
senate.be: Het onderzoeken van de schade aan de volksgezondheid is een plaatsgebonden materie en behoort dus tot de bevoegdheid van de gewesten en de gemeenschappen. De emissies worden immers veroorzaakt door een of meer industriële puntbronnen.
dekamer.be: Persoonsgebonden aangelegenheden zijn alle materies die nauw verbonden zijn “met de menselijke persoonlijkheid, met zijn specifieke individualiteit en zijn leven en bewegen in zijn gemeenschap”
VD2015 online: in België, politiek
lebbeke.be: De commissie persoonsgebonden materie buigt zich over de dossiers die voornamelijk te maken hebben met jeugd, cultuur en sport.
mo.be: Blijkt ontwikkelingssamenwerking toch een persoonsgebonden materie, dan neemt Vlaanderen die bevoegdheid op.
- federaal gefinancierde deelstaatbevoegdheid
- bevoegdheden waarvoor de gewesten en gemeenschappen verantwoordelijk zijn, maar nog door de federale staat gefinancierd worden
- bevoegdheden die men heeft maar die er niet echt zijn
syn.: usurperende bevoegdheid
Luisteraars van het radioprogramma Peeters & Pichal hebben Vlaams minister-president Kris Peeters geholpen om een nieuwe benaming te vinden. De minister-president heeft gekozen voor de term fantoombevoegdheden.
tactiek waardoor men zijn verantwoordelijkheid doorschuift naar een andere bevoegdheid of een andere persoon (meestal van een hoger echelon)
ook: systeem-paraplu, paraplu-systeem, zijn paraplu openen, paraplu, zijn ~ opentrekken
De schepen heeft geen paraplupolitiek toegepast: hij heeft zelf de wantoestand onder handen genomen.
Strenge regels en/of handhaving van een persoon binnen een vereniging, een gezin, een relatie,… (meestal uit machtswellust)
In de betekenis van staatsbestuur is het SN.
Waveur een regime is me dadier nu!
Strenge regels en/of handhaving van een persoon binnen een vereniging, een gezin, een relatie,…
In de betekenis van staatsbestuur is het SN.
Waveur een regime is me dadier nu!
Strenge regels en/of handhaving van een persoon binnen een vereniging, een gezin, een relatie,…
Waveur een regime is me dadier nu!
dieet, leefregel, leefwijze
< Frans: régime
Van Dale: BE, spreektaal
Ze is weer op regime, de jo-jo-trees!
stelsel, systeem, regeling
Van Dale
regime (het; regimes; regiempje)
1. (pejoratief) college dat een streng bewind voert
2. het leiden en regelen van zaken en personen krachtens formele bevoegdheid
Het huidige penitentiair regime (= het gevangeniswezen) is niet gebaseerd op rechten en plichten maar gedefinieerd in termen van “gunsten”.
Hervorming van het regime inzake handelsvestigingen.
- politiek in België: diepgaande hervorming van de Belgische staat, die de verantwoordelijkheid en de bevoegdheid bij de deelstaten legt
- een radicale verandering < de leer van Copernicus
SN: Copernicaanse revolutie, paradigmaverschuiving
De Copernicaanse omwenteling is eigenlijk een rekbaar begrip dat wel eens verschillend wordt geïnterpreteerd door politiekers, naargelang wat hun het beste uitkomt.
demorgen.be: Veel meer determinerend voor wat de PS doet, is dat de Franstalige socialisten volledig vertrekken vanuit een regionalistische invalshoek. Zij voerden de copernicaanse omwenteling uit.
hbvl.be: Kris Peeters wil ‘Copernicaanse omwenteling’
zonder respect om zeep helpen, stukmaken, vernielen, slecht beheren
< Middelnederlands voorvoegsel bal > balo: slecht, verderfelijk, zoals in balorig, baldadig
WNT:
< Middelnederlands: als beheerder (enig goed) slecht of oneerlijk beheeren
< balmond (baelmond), znw. m. Mhd. balmunt. Van bal, d. i. slecht, en mond, d.i. voogd. Vgl. hd. vormund en ndl. momboor, mondig, enz. Een slecht voogd, hij die de belangen van minderjarige kinderen, aan zijne voogdij toevertrouwd, slecht behartigt, en vervolgens hij, die zijne bevoegdheid verliest om weder voogd te zijn.
Van Dale 2014: gewestelijk
Dat baldadig ventje heeft zijn gedacht doorgezet en op zijne weg alles verbalemond wat hem tegenkwam. Een kras op nen auto, ne sjot tegen de vuilzakken, buskestamp. Ga maar uit de weg als ge hem tegenkomt.
Dat huis kunt ge niet huren, dat zou eerst helemaal moeten vernieuwd worden want de vorige huurders hebben het op 3 jaar tijd verbalemond.
Afcentiemen en opcentiemen zijn Vlaamse termen. In Nederland spreekt men van opcenten en afcenten. (Bron: Wikipedia)
De Gewesten mogen afcentiemen heffen op de personenbelasting, maar tot nog toe hebben zij van deze bevoegdheid geen gebruik gemaakt. (bron: VRT Tekst)
- diploma, getuigschrift, akte
- attest dat meestal uitgereikt wordt ten gevolge het slagen in een of meerdere theoretische en/of praktische proeven over een specifieke vaardigheid of deskundigheid al dan niet door een ‘officiële’ (erkende) organisatie.
Van Dale: diploma waarbij een rang met de daaraan verbonden rechten of een vergunning tot het uitoefenen van enige functie wordt verleend
In de Vlaamse betekenis is er aan een brevet niet altijd een bevoegdheid gekoppeld. Een Vlaams brevet is vaak meer vrijblijvend en wordt dus gemakkelijker gebruikt (google: 2x zoveel Belgische brevetten dan NL)
Voorbeelden brevetten (waaronder sommige SN): vliegbrevet, duikbrevet, vaarbrevet, redderbrevet, zeilbrevet, zwembrevet,…
De scouts kunnen bij wijze van spreken een brevet van ‘knopen leggen’ uitreiken. Er is geen enkel recht/vergunning of bevoegdheid aan gekoppeld.
Soms ook gebruikt om aan te geven dat men iets goed kan: “Zal ik de auto binnenzetten? Ik heb een brevet parkeren.”
Na al die cursussen, een theoretisch examen en praktische proeven in het zwembad heb ik eindelijk mijn reddersbrevet.
Lid van het schepencollege, het uitvoerend orgaan van het gemeentebestuur. Een schepen krijgt meestal een bepaalde bevoegdheid toegewezen: bv. schepen van sport. De eerste schepen vervangt de burgemeester indien nodig.
NL: (analogon) wethouder, wethoudster
zie ook schepen, eerste ~
De burgemeester en schepenen stonden op de eerste rij bij de opening van de nieuwe sporthal.
communautair begrip ivm staatshervorming
Syn.: machtiging
Vlaamse bevoegdheden: zie hier
Bourgeois wil 7e staatshervorming: “Meer bevoegdheden voor Vlaanderen” (deredactie.be)
Vlaanderen heeft als regionale overheid heel wat bevoegdheden waarover zij autonoom mag beslissen. (vlaanderen.be)
communautair begrip ivm staatshervorming
Syn.: machtiging
Vlaamse bevoegdheden: zie hier
Bourgeois wil 7e staatshervorming: “Meer bevoegdheden voor Vlaanderen” (deredactie.be)
Vlaanderen heeft als regionale overheid heel wat bevoegdheden waarover zij autonoom mag beslissen. (vlaanderen.be)
federaal gefinancierde deelstaatbevoegdheid,
bevoegdheden waarvoor de gewesten en gemeenschappen verantwoordelijk zijn, maar nog door de federale staat gefinancierd worden,
bevoegdheden die men heeft maar die er niet echt zijn
syn.: usurperende bevoegdheid
Luisteraars van het radioprogramma Peeters & Pichal hebben Vlaams minister-president Kris Peeters geholpen om een nieuwe benaming te vinden. De minister-president heeft gekozen voor de term fantoombevoegdheden.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
