Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #29461

    cocoonvaccinatie
    (zn. v.; ~s)

    Algemeen Nederlands Woordenboek: ((vooral) in België, neologisme, gezondheidszorg): vaccinatie van alle volwassenen in de omgeving van kinderen die zelf nog te jong zijn om te vaccineren; vaccinatie van de directe omgeving van een zeer jong kind om dit kind te beschermen tegen een besmettelijke ziekte

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Die bescherming van de directe omgeving van het kind heet cocoonvaccinatie. (vlaanderen.be)

    Ook is het belangrijk dat het entourage van een pasgeborene goed gevaccineerd is (cocoonvaccinatie). (domusmedica.be)

    Cocoonvaccinatie is het vaccineren van de personen in de nabije contactomgeving van de zuigeling. (kindengezin.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:14
    0 reactie(s)

    #29462

    baxter
    (de ~ (m.), ~s)

    infuus, afkomstig van de merknaam

    Van Dale 2015 online: BE, informeel
    DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)

    zie ook baxtervoeding; verzamellemma geneeskunde

    In de kliniek hing ik lang aan de baxter die me voorzag van suikers.

    bloemlezing De Standaard
    In het ziekenhuis in Tielt kunnen patiënten met een chronische darmziekte ook na de werkuren aan de baxter. (standaard.be)
    De wereld ligt aan een baxter, zegt het World Economic Forum (WEF). (standaard.be)
    Zijn vader lag tien dagen hersendood aan de beademing nadat hij een baxter had gekregen met een antibioticum waarop hij …(standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:14
    0 reactie(s)

    #29463

    arbeidsgeneesheer
    (de ~ (m.) , ~heren)

    SN-NL: bedrijfsarts

    Van Dale 2016 online: BE

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    cesi.be: De arbeidsgeneesheer is een partner van uw bedrijf en waakt over het welzijn en de gezondheid van de werknemers.

    privacycommission.be: De controlearts en de arbeidsgeneesheer moeten de werknemer vooraf informeren van hun functie en opdracht.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:14
    0 reactie(s)

    #29464

    wijsheidstand
    (de ~, (m.), ~en)

    de achterste tanden, die pas op latere leeftijd doorkomen en daarbij soms pijn en last kunnen veroorzaken
    NL: verstandskies

    < Frans: dent de sagesse

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015 standaardtaal

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Ik moet naar de kliniek om mijn wijsheidstanden te laten trekken.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:13
    1 reactie(s)

    #29465

    wervelzuil
    (znw. de ~ (v.), ~en)

    wervelkolom, ruggegraat

    vgl. Duits Wirbelsäule, Frans colonne vertébrale, Latijn columna vertebralis

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Normalerwijze bestaat de wervelzuil uit 33 wervels. De 24 bovenste wervels vormen de beweeglijke wervelzuil. Men onderscheidt 7 nekwervels (cervicale wervelzuil of CWZ ), 12 borstkaswervels (thoracale wervelzuil of TWZ) en 5 wervels in de lage rug (lumbale wervelzuil of LWZ). (hhp.be)

    Asafwijkingen van de wervelzuil (scoliose) (uza.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:13
    0 reactie(s)

    #29466

    vel
    (zn. o., ~len)

    huid

    Van Dale:
    1 huid
    2 afgestroopte huid

    Ondanks Van Dale, blijkt in sommige contexten vel toch typisch Vlaams toegepast te worden.

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Heel de dag in de zon gelegen en nu is mijn vel zo droog als ne leren lap, ’k Zal moeten smeren.

    Hij heeft ne serieuse petotter gedaan, het vel hangt in flarden op zijn ellenboog.

    Ze heeft een facelift gehad: haar vel is nu zo strak gespannen dat haar gat opengaat als ze haar ogen dichtdoet.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:13
    0 reactie(s)

    #29467

    kop
    (de ~ (m.), ~pen)

    hoofd, ook gebruikt om het hoofd van een mens aan te duiden

    Van Dale: kop (dem; koppen)
    1. het voorste of bovenste deel van het dierlijk lichaam, overeenkomend met het hoofd bij de mens
    2. (informeel) hoofd van een mens

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Ik ben met mijn stomme kop tegen de deur gelopen, en heb nu een grote bult.

    > zie andere betekenis van kop

    Regio Standaard Nederlands
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:13
    2 reactie(s)

    #29468

    kas
    (de ~, vr. zelfst. nw. geen meerv. )

    1.het lijf, het lichaam (pars pro toto)

    Woordenboek der Nederlandsche Taal
    Benaming voor de maag, den buik, het lichaam.
    Zijn kas (kasse; kasken) vullen, zich dik eten (Joos; Cornelissen-Vervliet; Teirlinck)
    E stuk in zij(n) kasken hebben, dronken zijn, Corn.-Vervl.
    Wa(t) naar zijn kas krijgen, verwijtingen of kijven krijgen, Ald.

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
    herkomst: mogelijk de afkorting van karkas, borstkas

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    2. kast (meubel), ook als tweede deel van samenstellingen: keukenkas, slaapkamerkas, bureaukas…

    3. spaarkas, bank
    zie ook spaarkaske
    < Frans la caisse (= de kassa, de geldkist)

    uitdrukkingen met “kas”: zie
    kas, alles uit zijn ~ halen
    kas, de ~ spijzen
    kas, er zijn ~ aan vegen
    kas, het is ~
    kas, iets in zijn ~ spelen
    kas, in zijn ~ slagen
    kas, op zijn ~ krijgen
    kas, zijn ~ opvreten
    kas, uw ~ volspelen
    kas, zijn ~ afdraaien
    kas, zijn ~ leegrijden

    1. Ge kunt u niet voorstellen wat die allemaal in zijn kas slaagt (kas, in zijn ~ slagen).
    Hij zit de godganse dag zijn kas op te vreten. kas, zijn ~ opvreten

    2. Keukenkas in 2delen 2,00m lang. Bovendeel 110h. Vijf deuren. (advertentie 21/11/15)

    3. De kas is vrijdag gesloten omdat het dan een feestdag is. Ge zult die verrichting dus best donderdag doen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:12
    7 reactie(s)

    #29469

    karuur
    (het ~, geen mv. onz. zelfst. nw.)

    torso, borstkas
    carrure: afstand van schouder tot schouder)
    overdrachtelijk: brede lichaamsbouw
    figuurlijk: zie ander lemma karuur

    < Frans carrure < carré (vierkant)

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    IJ eed een breed karuur. (Hij heeft een breed karuur.)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:12
    9 reactie(s)

    #29470

    bil
    (de ~ (m./v.), ~len)

    bovenbeen, dij

    bille (vr.) in West-Vlaanderen

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zeeland en op de Zuidhollandsche eilanden, ook in Vlaanderen, wordt bil gebruikt voor dij.

    Van Dale 2013 online: dij Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    Klik op de afbeelding
    Ponte de Lima DSC 2000 (4708499742)

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Ze hebben een windel rond zijn linkerbil gedaan. Door die valpartij was die opzij helemaal geschaafd.

    Die rand van die tennisbroek schuurt heel de tijd tegen mijn billen.

    Zo’n stekkebenen! Met twee handen kan ik rond haar billen spannen.

    Een beetje lenteweer en ge ziet al direct de korte rokjes en de blote billekes over ’t straat flaneren.

    Die mens wist nu eens letterlijk wat een billenkletser was se. En maar gieren van het lachen en heel de tijd met zijn vlakke hand op zijn bil slagen. Ik denk dat als die ’s avonds zijn broek uitdeed, wel een rooi plek had.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:11
    12 reactie(s)

    #29471

    vanbrustum
    (het ~ (o.), geen mv )

    (spottend) ingebeelde ziekte

    zie ook: Sinte-Medunkt, manzjenieziekte; verzamellemma geneeskunde

    Ik weet niet wat er met onze Jef aan de hand is; hij heeft zekers het vanbrustum.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:11
    1 reactie(s)

    #29472

    Sinte-Medunkt
    (het ~ (o.), geen mv )

    veinzen dat men een beetje ziek is

    Antwerps Idioticon:
    SINTE-MEDUNKT, znw., o. — Kluchtwoord voor eene ingebeelde ziekte, door ’t volk hypo, Frans hypocondre geheeten.
    Hij heget Sinte-Medunkt.

    zie ook: vanbrustum, manzjenieziekte; verzamellemma geneeskunde

    Hij zegt dat hij ziek is, maar ik denk dat hij het Sinte-Medunkt heeft.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:11
    0 reactie(s)

    #29473

    manzjenieziekte
    (zn. v. -s)

    ingebeelde ziekte,

    < verhaspeling van het Frans maladie imaginaire

    zie ook mangeneren, zich iets ~ (zich iets inbeelden), mangenie

    in Antwerpen: hypo
    Antwerpse Kempen: Sinte-Medunkt, vanbrustum

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Ze lag weer eens te bed met de manzjenieziekte, ze moet van de dokter vooral veel rusten en met rust gelaten worden.

    Regio Waasland
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:11
    1 reactie(s)

    #29474

    jupilitis
    (de~ (v) mv onbekend)

    alcoholische aandoening (van een bepaald biermerk)

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Van op de toren zien we hoe eerst de flikken en dan een horde hulpverleners halthouden bij een comateuze jongeling. “Een typisch geval van jupilitis”, is het droge commentaar van de torenwacht. (Gentse Feesten, De Morgen)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:11
    0 reactie(s)

    #29475

    hypo
    (de ~ (m.), -'s)

    oudere benaming voor ingebeelde ziekte
    afkorting van hypochondrie

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Nu voel ik percies weer iet aan mijne knoesel … ik zal toch den hypo niet krijgen zeker?

    “Toen hij op de hofstede kwam, bevond hij wat hij had voorzien, namelijk, dat de pachter, die aan den Hypo of miltzucht leed, zich had ingebeeld, dat de dood hem bedreigde, alhoewel er werkelijk niets in zijnen toestand was veranderd.” Volledige werken 23. De jonge dokter, Hendrik Conscience (1912)

    Regio Antwerpen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:10
    1 reactie(s)

    #29476

    wateroog
    (het ~, ~ogen)

    waterige ogen bij een verkoudheid, allergie of ziekte, waarbij het water in de ogen blijft en de ogen niet tranen

    meestal mv.

    Van Dale online: wateroog: tranend oog

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Gij hebt precies een valling want ge hebt waterogen.

    Oei, wat een waterogen, gij gaat ziek worden.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:10
    0 reactie(s)

    #29477

    vuil ziekte
    (begrip)

    geslachtsziekte, seksueel overdraagbare aandoening

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    wijzijnantwerp.org: volgens mij ligt den helft van den hoop volgende week in de kliniek met een vuil ziekte.

    foursquare.com: Niet te vreten, vuil en ranzig en als je van de wc komt houd ge er een vuil ziekte aan over.

    gh.elopedia.com: Bijvoorbeeld, als gele koorts werd beschouwd als een vuil ziekte en verspreiding door het menselijk afscheiding of door contact, …

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:10
    1 reactie(s)

    #29478

    valling
    (de ~ (v.), ~en)

    verkoudheid, rhinitis

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: (In het Zuiden) In aansluiting bij vallen — vergelijk zinking — t.w. volgens de oude voorstelling: het vallen van koude of kwade vochten op een zeker gedeelte van het lichaam; gevatte kou, verkoudheid, inz. in het hoofd of op de borst.

    zie ook kopvalling, snotvalling, borstvalling

    kan ook een ‘vastgeroeste valling’ zijn, als ze niet verdwijnt

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Ik heb heel de dag moeten hoesten, ik denk dat ik een valling heb.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:09
    0 reactie(s)

    #29479

    vallende ziekte
    (de ~ (v.))

    epilepsie

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    Als je dat nog nooit gezien hebt, dan is dat heel beangstigend als iemand een aanval van vallende ziekte krijgt in jouw buurt.

    Regio Hageland
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:09
    0 reactie(s)

    #29480

    slepende ziekte
    (uitdr.)

    meestal: eufemisme voor kanker

    staat ongemarkeerd in VD weliswaar met een meer algemene betekenis van ‘slepend’: lang van duur zonder veel verandering of uitzicht op verbetering • een slepende kwaal, ziekte
    google2014: ‘slepende ziekte’ .BE (>17.000); .NL (>6.000)
    opm: De .NL vermeldingen zijn dikwijls uit België, zelden uit de NL media

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    demorgen.be: In een bomvolle O-L-Vrouwekerk in Herent is vanmorgen afscheid genomen van reclamemaker Wim Schamp die afgelopen zondag op 60-jarige leeftijd overleed aan een slepende ziekte.

    hln.be: Franse springruiter Bourdy (57) na slepende ziekte overleden

    nieuwsblad.be: ‘Kruidenmadam’ Winiefred verliest strijd tegen slepende ziekte

    knack.be: Het overlijden komt er na een slepende ziekte die werd vastgesteld in juli vorig jaar.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 14 Mar 2020 22:09
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.