Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
(verouderd in Nederland) deken
< Frans serge (lichte, gekeperde, wollen stof) < Latijn serica ‘zijden stof’ < Grieks serikos
Varianten:
Antwerpen: serze (tweemaal doffe e)
Antwerpse Kempen: seuzze, ~ke
Noorderkempen -Turnhout: sasie
Brugge: soase
Hageland: seuzze(ke)
Leiestreek: sjarge
Vlaamse Ardennen: sorze
Vlaams Brabant: seus, sorge
Westhoek: serze
West-Vlaanderen: sjarze, soaze, saarske
“Toegedekt met een sargie” St. Streuvels, in Vlaanderen
“Onder de groene sargie liggen of steken”, begraven zijn (Cornelissen-Vervliet (1899)
Typisch Vlaams: gasteller/waterteller/… In Algemeen Nederlands wordt ‘teller’ alleen gebruikt in ‘kilometerteller’. Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
zie ook compteur, elektriciteitsteller
Bekisting rond teller van de gas + eventueel bureau hier rond uitwerken. (twizzi.be)
De garage heeft een aparte teller voor de elektriciteit (zimmo.be)
De koudwaterverdeling gebeurt vanaf de stijgleidingen dit vanaf de individuele tellers in de kelder. (woestyn.com)
kassa die zwartwerk en zwarte inkomsten in de horeca moeilijk of onmogelijk moet maken
“2.000 horecazaken dicht door witte kassa” (knack.be)
De zogenaamde witte kassa’s, die al het zwart geld uit de horeca moeten bannen, zullen pas vanaf 2016 officieel in werking treden. Dat zei minister van Financiën Koen Geens vandaag in Hasselt. (tvl.be)
Bij controles op zwartwerk in de horeca wordt ruim de helft betrapt, ondanks de witte kassa en de flexi-jobs. (vrt.be)
vnw: overleg
Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 3
“Een voorafgaande en ernstige concertatie met de vakbonden is onontbeerlijk”, stelt de partij. (demorgen.be)Hierop moet worden opgemerkt dat, tengevolge de concertaties die hebben plaatsgevonden op federaal vlak tussen de Ministers, betrokken bij de uitvoering van het Verdrag, twee wetsontwerpen in voorbereiding zijn, resp. ter creatie van een exclusieve economische zone door Belgie¨ en ter bescherming van het mariene milieu. (senate.be)
school met veelal allochtone leerlingen die soms een leerachterstand hebben
vnw: school waarop overwegend migrantenkinderen zitten
ongemarkeerd in VD
in NL eerder: zwarte school
google2017:
“concentratieschool” .BE (>2.080) ; .NL (834)
“concentratiescholen” .BE (>8.800) ; .NL (845)
“zwarte school” .BE (817) ; .NL (>105.000)
“zwarte scholen” .BE (1.140) ; .NE (>44.500)
Op basisschool De Ham in Mechelen hebben dinsdag vier kansrijke ouders hun kind ingeschreven, in een zogenaamde concentratieschool. Ze kozen er bewust voor om niet te kamperen voor een van de gegeerde scholen. Dankzij het project School in zicht. (Gazet van Antwerpen)
juffrouw, tienermeisje
< Fr. mademoiselle < demoiselle < Lat. dominicella
Uitspraak: /mamzèl/
ook mammezel
Met haar communie was ons Margriet een schoon mamzel.
De mamzelkes van de Chiro kwamen langs met koekjes.
Zo gaat het, blijkbaar: toen een mamzel die nog moet wennen aan haar nieuwe stiletto’s, nu een gekwetste schipper. (demorgen.be)
drukt misprijzen uit
(vergelijk NL “rot-”)
door de nieuwe spellingsregels wordt dit voorvoegsel dikwijls “vodden-” geschreven
De Lange Wapper is dus niet definitief van de baan. Die voddegazet zit er nog maar eens naast. (http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=518058&page=180)
“Gaat u opnieuw aan de oppositie vragen te wachten tot na 7 juni voor u bescheid geeft over wat u zelf denkt over uw eigen positie als eerste minister van zo’n voddenregering?”, aldus de Vlaams Belangfractieleider.” (https://www.vlaamsbelang.org/regering-van-rompuy-aan-diggelen/)
‘Met peeschijven, waarschijnlijk,’ hernam Anastasie. ‘En uw prachtvuur in uw vodden-salon?’ (Tante Fien en hare erfgenamen – Gustaaf Segers)
drukt misprijzen uit
(vergelijk NL “rot-”)
door de nieuwe spellingsregels wordt dit voorvoegsel dikwijls “vodden-” geschreven
De Lange Wapper is dus niet definitief van de baan. Die voddegazet zit er nog maar eens naast. (http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=518058&page=180)
“Gaat u opnieuw aan de oppositie vragen te wachten tot na 7 juni voor u bescheid geeft over wat u zelf denkt over uw eigen positie als eerste minister van zo’n voddenregering?”, aldus de Vlaams Belangfractieleider.” (https://www.vlaamsbelang.org/regering-van-rompuy-aan-diggelen/)
‘Met peeschijven, waarschijnlijk,’ hernam Anastasie. ‘En uw prachtvuur in uw vodden-salon?’ (Tante Fien en hare erfgenamen – Gustaaf Segers)
geld dat er niet is, ingebeeld geld
letterlijk: wortelschijfjes
zie ook schijven
Hoe gade da betalen? Mè peejeschijven zekerst?
En dan was er daar een kalverenmarchand, die kalveren opkocht. En als die dan betaalde aan de mensen, dan betaalde hij met peeschijven. Schijven van een pee, gesneden zo, hé. Dan betaalde hij met peeschijven. En aan vader Mermans, de vader van onze vader, had hij er dan ook een verkocht. “Jef”, zei hij, “kijk eens in uw schuif, dat ge uw geld wel hebt”. En daar lagen dan peeschijven in de schuif. (volksverhalenbank.be)
‘Hallo Maggie? Ik denk dat geboortes ferm gaan stijgen,
hoe ga je dat betalen ? Met peekesschijven?’ (brasschaat.n-va.be)
En daarna, betalen met peeschijven? (twitter)
Met peeschijven?’ Hij bedoelde schijfjes van een wortel. Als kind had hij zo vaak met mijn vader winkeltje gespeeld met peeschijven. (Het Lortchersyndroom – Dimitri Leue)
Of men met peeschijven, euro’s of zilverlingen betaalt doet daarbij niets terzake. (jurdischforum.be)
geld dat er niet is, ingebeeld geld
letterlijk: wortelschijfjes
zie ook schijven
Hoe gade da betalen? Mè peejeschijven zekerst?
En dan was er daar een kalverenmarchand, die kalveren opkocht. En als die dan betaalde aan de mensen, dan betaalde hij met peeschijven. Schijven van een pee, gesneden zo, hé. Dan betaalde hij met peeschijven. En aan vader Mermans, de vader van onze vader, had hij er dan ook een verkocht. “Jef”, zei hij, “kijk eens in uw schuif, dat ge uw geld wel hebt”. En daar lagen dan peeschijven in de schuif. (volksverhalenbank.be)
elektricteitsmeter
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
zie teller
Onbekenden hebben dinsdag een elektriciteitsteller van Eandis gestolen uit een leegstaande woning in de Westkerkestraat in Eernegem. (nieuwsblad.be)
Wanneer de productie van zonnepanelen hoger is dan wat u verbruikt (vb. tijdens de zomer bij veel daglicht) zal de elektriciteitsteller terugdraaien. (xl-solar.be)
Belangrijk: vanaf 1 januari 2021 bestaat het systeem van terugdraaiende elektriciteitstellers niet meer. (climaways.be)
meter voor gas, elektriciteit, …
ook: gascompteur
zie conteur
vgl. teller
forum: Die gast hebben ze niks gezegd over de waterketel beneden of dat er maar 1 gascompteur is!
kapaza.be: In de traphall in kast elektriciteitscompteur en vernieuwde chaufagecompteur( 07/2014 ).
Typisch Vlaams: gasteller/waterteller/… In Algemeen Nederlands wordt ‘teller’ alleen gebruikt in ‘kilometerteller’. Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
zie ook compteur, elektriciteitsteller
Bekisting rond teller van de gas + eventueel bureau hier rond uitwerken. (twizzi.be)
De garage heeft een aparte teller voor de elektriciteit (zimmo.be)
watermeter
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
zie teller
De watermaatschappij stuurde dan ook een technieker naar het koppel om de waterteller na te kijken. (nieuwsblad.be)
Dus de waterteller meet het verbruik van de 2 appartementen? Wat staat in de basisakte omtrent de verdeling van de gebruikskosten van het water? (livios.be)
Het gaat hier niet om een waterteller geplaatst door de watergroep die inderdaad gratis is,maar om een privèteller (seniorennet.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.