Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
een fout tegen de deontologie of beroepsethiek
Veerle Heeren (CD&V), de burgemeester van Sint-Truiden, heeft een deontologische fout gemaakt door vrienden en familie voorrang te geven bij de vaccinatie. (standaard.be)
De arts die een deontologische fout begaat bij de uitoefening van zijn beroep of een ernstige fout buiten zijn beroepsactiviteit kan tuchtrechtelijk worden vervolgd. (ordomedic.be)
Leg klacht neer bij onze Kamers, als een erkende vastgoedmakelaar een deontologische fout heeft begaan. (biv.be)
Kris Van Dijck (N-VA) heeft geen deontologische fout gemaakt, oordeelt deontologische commissie (vrt.be)
Kasteelmoord: parket verwijt advocaat deontologische fout (www.focus-wtv.be)
RTBF-journalist Deborsu ‘schuldig aan deontologische fouten’ (knack.be)
een fout tegen de deontologie of beroepsethiek
Veerle Heeren (CD&V), de burgemeester van Sint-Truiden, heeft een deontologische fout gemaakt door vrienden en familie voorrang te geven bij de vaccinatie. (standaard.be)
De arts die een deontologische fout begaat bij de uitoefening van zijn beroep of een ernstige fout buiten zijn beroepsactiviteit kan tuchtrechtelijk worden vervolgd. (ordomedic.be)
Leg klacht neer bij onze Kamers, als een erkende vastgoedmakelaar een deontologische fout heeft begaan. (biv.be)
Kris Van Dijck (N-VA) heeft geen deontologische fout gemaakt, oordeelt deontologische commissie (vrt.be)
Kasteelmoord: parket verwijt advocaat deontologische fout (www.focus-wtv.be)
RTBF-journalist Deborsu ‘schuldig aan deontologische fouten’ (knack.be)
beroepsethiek, beroepscode, gedragscode
VRT-Taalnet: standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
DS2015 standaardtaal
< Frans: déontologie
samengesteld uit Grieks ‘deon’ plicht en ‘logos’ wetenschap, doctrine
Bijvoeglijk naamwoord: deontologisch
vgl. deontologische fout
Dexia is een een nieuwe bank in België met een andere deontologie. (De Redactie BE)
Deontologisch gezien, is de journalist zijn boekje te buiten gegaan. (Journaal)
Ieder vrij beroep heeft specifieke deontologische regels die in de meeste gevallen door een deontologische kamer kunnen worden beslecht. (tandarts.be)
gedachtengang, denkpiste
ook: gedachtenpiste
zie piste
Ik vraag mij af met welke methode – ik heb een gedachtepiste gegeven – je daar zou kunnen uitbreken, los van het feit dat het voor zich … (vlaamsparlement.be)
Een gedachtepiste is bijvoorbeeld om de hoogte van het pensioen deels afhankelijk te maken van het aantal kinderen dat men op wereld heeft gezet (knack.be)
Graag stel ik daar een totaal onwetenschappelijke gedachtenpiste tegenover. (standaard.be)
Een wonderlijke gedachtenpiste. En ge droomt verder. Maar ge zijt ook niet naïef. (facebook)
spoor, een te volgen/overwegen alternatief, …
Van Dale 2013 online: (Belgisch-Nederlands) één van de verschillende mogelijke wegen om iets te realiseren of te onderzoeken
vergelijk denkpiste; onderzoekspiste; gedachtepiste
pistes, alle ~ blijven open;
piste, een ~ bewandelen;
pistes, alle ~ bewandelen;
piste, een ~ volgen
In het onderzoek naar de Bende van Nijvel zijn lang niet alle pistes onderzocht.
mouwloos, aan de hals uitgesneden, aansluitend hemd dat wordt gedragen als onderlijfke of als T-shirt
< Frans: le marcel.
De naam is ontstaan in de 19de eeuw wanneer de “Etablissements Marcel” het kledingstuk in serie fabriceerden.
Bron: Wikipedia Frans: débardeur
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal.
Nederland: singlet
zie synoniemen bij onderlijfke
zie ook verzamellemma kledij
Klassiek marcelleke
Onder mijne pull heb ik altijd een marcelleke aan.
‘Wie loopt bij deze hitte dan niet in een marcelleke’ (demorgen.be – H.Camps)
In “marcelleke” of bikini op zeedijk Knokke-Heist? U riskeert een boete van 250 euro (vrt.be)
mouwloos, aan de hals uitgesneden, aansluitend hemd dat wordt gedragen als onderlijfke of als T-shirt
< Frans: le marcel.
De naam is ontstaan in de 19de eeuw wanneer de “Etablissements Marcel” het kledingstuk in serie fabriceerden.
Bron: Wikipedia Frans: débardeur
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal.
Nederland: singlet
zie synoniemen bij onderlijfke
zie ook verzamellemma kledij
Klassiek marcelleke
Onder mijne pull heb ik altijd een marcelleke aan.
‘Wie loopt bij deze hitte dan niet in een marcelleke’ (demorgen.be – H.Camps)
In “marcelleke” of bikini op zeedijk Knokke-Heist? U riskeert een boete van 250 euro (vrt.be)
mouwloos, aan de hals uitgesneden, aansluitend hemd dat wordt gedragen als onderlijfke of als T-shirt
< Frans: le marcel.
De naam is ontstaan in de 19de eeuw wanneer de “Etablissements Marcel” het kledingstuk in serie fabriceerden.
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal.
Nederland: singlet
zie synoniemen bij onderlijfke
zie ook verzamellemma kledij
Klassiek marcelleke
Onder mijne pull heb ik altijd een marcelleke aan.
‘Wie loopt bij deze hitte dan niet in een marcelleke’ (demorgen.be – H.Camps)
In “marcelleke” of bikini op zeedijk Knokke-Heist? U riskeert een boete van 250 euro (vrt.be)
mouwloos, aan de hals uitgesneden, aansluitend hemd dat wordt gedragen als onderlijfke of als T-shirt
< Frans: le marcel.
De naam is ontstaan in de 19de eeuw wanneer de “Etablissements Marcel” het kledingstuk in serie fabriceerden. Bron: a href=—-
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal.
Nederland: singlet
zie synoniemen bij onderlijfke
zie ook verzamellemma kledij
Klassiek marcelleke
Onder mijne pull heb ik altijd een marcelleke aan.
‘Wie loopt bij deze hitte dan niet in een marcelleke’ (demorgen.be – H.Camps)
In “marcelleke” of bikini op zeedijk Knokke-Heist? U riskeert een boete van 250 euro (vrt.be)
plaatsen, installeren van een keuken, badkamer, wc, kelder, trap, zolder, …
zie ook andere betekenissen van steken
we moeten dus een nieuw badkamer steken!!! (baby.be)
Ja dan moeten wij vlug een nieuw keuken steken toch? (TAALGEBRUIK IN RECLAME – Over tussentaal, standaardtaal en code-switching in Vlaamse radiospots; ugent.be)
Alleen is de vraag; als de buren wel gaan bouwen gaan ze dan ook een kelder steken? (bouwinfo.be)
Gat geboord, trap gestoken, we kunnen aan de zolder zelf beginnen. (casius.be)
plaatsen, installeren van een keuken, badkamer, wc, …
zie ook andere betekenissen van steken
we moeten dus een nieuw badkamer steken!!! (baby.be)
Ja dan moeten wij vlug een nieuw keuken steken toch? (TAALGEBRUIK IN RECLAME – Over tussentaal, standaardtaal en code-switching in Vlaamse radiospots; ugent.be)
een gelaagd koekje met laagjes chocolade tussen dunne, geruite, knapperige wafers
ook: cent wafer, centwafel, centwafer
Cent Wafer® is een verwaterde merknaam van Mondelez International® (zie verwaterde merknamen)
Cent Wafers bestaan uit vijf lagen wafers, wat dunner is dan een wafel, en een chocoladevulling. Ze werden voor het eerst gemaakt bij Parein in Antwerpen in 1923 en danken hun naam aan hun prijs. Een cent wafer betaalde je destijds namelijk 1 cent. De Cent Wafers zijn verwant aan de Britse Penny Wafers, die dan weer 1 penny kostten. (nieuwsblad.be)
De knapen kwamen dan ook met zeer mooie producten terug zoals: koffiebonen, speculaas, cent wafels, een cake en droge worsten. (ksaahoyvinkt.be)
HET GELUID IS MOMENTEEL € 11.700,- WAARD. Dit zijn de foute antwoorden die al gegeven zijn op de radio: (…) bijten in een cent wafer (qmusic.be)
Nog snel een cent wafers, want ik had honger, en opla, daar gingen we: het Jan de Lichte pad op (reisgoesting.be)
Met een centwafel in de hand, het was de voorstelling van 10u30, werd het licht gedimd en na 5 minuten ver was Mira al aan het lachen. (getestopkinderen.be)
… speculaas, macarons, brownies, paaseieren en centwafels. (bilzen.bibliotheek.be)
In het Vlaams zijn, net als in het Nederlands, veel merknamen verwaterd geworden, t.t.z. de merknamen worden door de gebruikers als soortnaam gebruikt en niet meer vanzelfsprekend als merknaam beschouwd. Veel van deze verwaterde merknamen komen ook voor in het Nederlands, maar er bestaan er ook redelijk wat die alleen in het Vlaams, niet in het Nederlands voorkomen.
DISCLAIMER: Het Vlaams woordenboek registreert typische woorden en taalgebruik zoals die in Vlaanderen gangbaar zijn. Als een merknaam als verwaterde merknaam in de Vlaamse taal gebruikt wordt, zal het Vlaams woordenboek dit taalgebruik als lemma opnemen. Dit houdt uitdrukkelijk geen miskenning in van de rechten van de merknaamhouder. Als het Vlaams woordenboek op de hoogte is van een verwaterde merknaam zal dit expliciet vermeld worden met de uitdrukking ‘x is een verwaterde merknaam van X®’ en zal dit lemma in onderstaande lijst opgenomen worden. Een verwaterde merknaam waarvan het Vlaams woordenboek niet op de hoogte is, zal per kerende op eenvoudig verzoek van de merknaamhouder als verwaterde merknaam behandeld worden.
Hier geven we een overzicht van deze ‘Vlaamse’ verwaterde merknamen:
baxter: baxter is een verwaterde merknaam van Baxter®
baxtervoeding: baxter is een verwaterde merknaam van Baxter®
bic: bic is een verwaterde merknaam van Bic®
(wordt vooral in historisch Brabant gebruikt, en ondervindt daar de laatste jaren stevige competitie van de stylo – de Brabantse expansie, wete wel!)
brik: brik is een verwaterde merknaam van Tetra Brik®
bulex: bulex is een verwaterde merknaam van Bulex®
cécémel: cécémel is een verwaterde merknaam van Cécémel®
cent wafel: Cent Wafer® is een verwaterde merknaam van Mondelez International®
chiclet: chiclet is een verwaterde merknaam van Chiclets®
clark: clark is een verwaterde merknaam van Clark®
claxon
Colson-bandje
cracot
damarreke (niet algemeen)
delco
frigoliet
frisco (de Nederlandse ‘ijsco’ is óók een verwaterde merknaam)
gillette
gyproc, gyprocplaat: Gyproc® is een merknaam van Saint-Gobain Construction Products
isomo (de Nederlandse ‘tempex’ is óók een verwaterde merknaam)
kodak
kwakkerspap (niet algemeen)
k-way
landroover
looza (niet algemeen)
millecroquettes
orangina
oxo (verouder(en)d)
pamper (ook wel in NL bekend)
passe-vite
tarmac
tensoplast
thermos
tippex
velcro
velpon
velux
white spirit
zipblokske
zwanworstje
Er bestaan ook vermerkte waternamen:
bolleke (algemeen gebruikte term voor een (bolvormig) glas De Koninck-bier, die in 2019 de officiële merknaam geworden is)
Daarnaast zijn sommige merknamen zodanig sterk verwaterd dat ze zelfs vertaald zijn:
rotswol – NL/EN: rockwool
Daarnaast komen er natuurlijk in het Nederlands ook tal van verwaterde merknamen voor die in het Vlaams helemaal niet verwaterd of zelfs helemaal niet gekend zijn. We geven enkele voorbeelden:
berichtjes sturen/sms’en – NL: appen (merknaam van WhatsApp; uitspraak: eppen)
bruiswater – NL: spa rood (merknaam van Spa-water)
cuttermes – NL: stanleymes (merknaam van Stanley Works-messen; uitspraak: stenleymes)
engelse sleutel – NL: bahco (merknaam van Bahco-gerief)
microgolf – NL: magnetron (merknaam van Philips-microgolfovens)
orangeade – NL: ranja (merknaam van Ranja-limonade)
theelichtje – NL: waxine(lichtje) (merknaam van Verkade-theelichtjes)
-
een gelaagd koekje met laagjes chocolade tussen dunne, geruite, knapperige wafers
ook: cent wafer
Cent Wafer® is een verwaterde merknaam van Mondelez International® (zie verwaterde merknamen)
Cent Wafers bestaan uit vijf lagen wafers, wat dunner is dan een wafel, en een chocoladevulling. Ze werden voor het eerst gemaakt bij Parein in Antwerpen in 1923 en danken hun naam aan hun prijs. Een cent wafer betaalde je destijds namelijk 1 cent. De Cent Wafers zijn verwant aan de Britse Penny Wafers, die dan weer 1 penny kostten. (nieuwsblad.be)
De knapen kwamen dan ook met zeer mooie producten terug zoals: koffiebonen, speculaas, cent wafels, een cake en droge worsten. (ksaahoyvinkt.be)
HET GELUID IS MOMENTEEL € 11.700,- WAARD. Dit zijn de foute antwoorden die al gegeven zijn op de radio: (…) bijten in een cent wafer (qmusic.be)
Nog snel een cent wafers, want ik had honger, en opla, daar gingen we: het Jan de Lichte pad op (reisgoesting.be)
lang geleden, uit de oude doos, ouderwets (pejoratief), zoals vroeger
ook: de jaren stillekens
Die foto is van de jaren stillekes toen hij nog een snor had en maar 65 kilo woog.
Die leeft nog in de jaren stillekes zonder pc of gsm.
Het is een soort van rekeningrijden, waarvoor er volgens visionaire politici bij ons geen draagvlak is, en bestaat al sinds de jaren stillekens in het zuiden van Europa. (demorgen.be)
- matig, niet druk;
- niet al te best
ook: stilletjes, stillekens
Van Dale 2014 online: stilletjes: Belgisch-Nederlands, spreektaal
vgl. jaren stillekes
- En hoe is’t op ’t werk?
- Stillekes, ’t is crisis he.
- Hoe is het met de gezondheid, Paul?
- Stillekes…
vnw: uit de mode raken, verouderen
vgl. demodè
Het huis is gedemodeerd maar zou na een opkuis perfect in orde zijn. (nieuwsblad.be)
De haagzoom is gedemodeerd en het asfaltpad dat rondom het grasplein loopt, is versleten. (hln.be)
De meubels zijn tijdloos van design en demoderen niet door de soberheid van het metaal en de immateriële kant van het glas. (wauw.be)
Kleren die nooit demoderen passen helemaal binnen de ‘minder maar beter-filosofie’. (kw.be)
De voorbije twee jaar hadden we telkens Stanislas Gokelaere “Tijdloze kwaliteit demodeert niet” in april al een testcase aan zee. (luxuryleads.com)
Het demodeert nooit en straalt een zekere klasse uit. Heel mooi als juweeltje bij je trouwjurk! (neleblanckaert.be)
verouderd, uit de mode
vnw: uit de mode
vgl. demoderen
Nu kun je zeggen: zo’n accordeon, dat is démodé, ouderwets. Maar zo’n orgel dat tegen je borstkas hangt, dat doet iets, dat inspireert. (nieuwsblad.be)
Maar 60 hemden is waarschijnlijk een beetje veel. Die zijn demodé voor ze versleten zijn. (forum.belgiumdigital.com)
VL: gelijk het komt
NL: zoals het uitkomt, ~ zich aandient
Zalle veer daesdig of goonsdig komme? Dat is mich egaal doog mer wie ‘t kump.
Zullen wij dinsdag of woensdag komen? Dat is mij om het even, doe maar zoals het uitkomt.
VL: gelijk het komt
NL: zoals het uitkomt, ~ zich aandient
Zalle veer daesdig of goonsdig komme? Dat is mich egaal, doog mer wie ‘t kump.
Zullen wij dinsdag of woensdag komen? Dat is mij om het even, doe maar zoals het uitkomt.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
