Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
vnw: in België ook: meezitten, gunstig verlopen
-als alles meegaat: als alles meezit
znwb: Van de omstandigheden: gunstig verlopen, meezitten; vooral in de verb. als alles meegaat, als het wat wil meegaan enz.
vgl. tegengaan
En als alles meegaat, dan zal de acceleratie hopelijk ook hoger zijn? (beursduivel.be)
Elke idealist wordt met ouder worden een realist, en als het een beetje meegaat geen machiavellist. (demorgen.be)
Als alles meegaat staat morgen avond alles online. (blogspot.com)
1)zonder sirenes rijden van interventievoertuigen
2)ontmelden
vnw:
•zonder sirenes rijden
•uit het strafregister verwijderen
znwb:
1. M. betr. t. politie-, ziekenwagens enz., die zonder speciale geluidssignalen of sirenes rijden.
(zie voorbeeld 1 onder)
2. m. betr. t. het verwijderen van gegevens uit het strafregister e.d.
1) Het ongeval gebeurde 15 km buiten zijn normaal werkterrein. Bovendien was de achtervolgende wagen al ontseind en had de ijverige politieman nagelaten z’n oversten via z’n boordradio van de achtervolging op de hoogte te stellen; (Gentenaar)
2) Vind je je paspoort terug, dien je dit te melden aan de politie zodat je paspoort ontseind kan worden. (politie.be)
De bewuste auto stond al decennia geseind als gestolen en kon niet ontseind worden omdat het politiedossier van de diefstal verdwenen was. (hln.be)
vnw: zijn ogen opentrekken: de ogen wijd opendoen, openspalken
znwb: zijn ogen (wijd) opentrekken: zijn ogen (wijd) opendoen (om beter te kunnen kijken), in ’t bijz.: grote ogen opzetten, als teken van verbazing.
ook fig: doen inzien, met verbazing vaststellen
Ik heb mijn ogen wijd opengetrokken en mezelf vaak in de armen geknepen. (standaard.be)
Maar de geboorte van dat kind heeft mijn ogen opengetrokken. Je hebt op de wereld maar één familie en die moet je koesteren. (plusmagazine.be)
Lennert Teugels begon seizoen in Gabon en eindigde in Turkije: “Ogen opengetrokken in La Doyenne”. (nieuwsblad.be)
katholieke kerk: onderpastoor
vnw: geestelijke die onder een pastoor werkt, kapelaan
znwb: Neol., ter vervanging van het ‘ondemocratisch’ klinkende onderpastoor
Medepastoor Servaas Bosch (41) legt zijn priesterambt neer: “We zullen onze parochiale werking volledig moeten reorganiseren”. (nieuwsblad.be)
Zingende medepastoor wordt overgeplaatst (standaard.be)
In Nederland is de term kapelaan gebruikelijk, zowel in volkstaal als in de formele omschrijving van de functie. In Vlaanderen wordt hij in bepaalde streken onderpastoor of medepastoor genoemd. (wikipedia)
bloeien
vnw: bloeien: mijn tulpen staan mooi open
znwb: Van bloemen, planten: bloeien, in bloei staan.
Er zal zondag nog altijd een overvloed aan tulpen openstaan. Honderden liefhebbers krijgen op ‘Tulpendag’ hun boeket.’ (nieuwsblad.be)
Met de grond die hiervoor genoemd is fleurt hij helemaal op; Bloemen staan mooi open en naar boven. (tuinadvies.be)
veiligheidstroepen, ordetroepen, ordediensten
vnw: veiligheidstroepen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 3
Israëlische ordestrijdkrachten hebben vrijdag opnieuw de Tempelberg in het historische stadscentrum van Jeruzalem bestormd. (demorgen.be)
De brand werd snel bedwongen en de ordestrijdkrachten hielpen de rust te herstellen. (standaard.be)
In de Thaise hoofdstad is het tot rellen gekomen tussen de ordestrijdkrachten en aanhangers van de oppositie. (vrt.be)
zorgen dat men in orde is
vnw: zich in orde stellen: zijn verplichtingen nakomen, alle formaliteiten in orde brengen
zie ook orde, in ~ zijn (met)
Diegenen die nog altijd niet betaald hebben, krijgen nog een kans om zich in orde te stellen en dan krijgen ze een boete.
Ze vloog terug naar huis en moest zich eerst in orde stellen met het schooluniform voor ze terug binnen mocht.
vrt taalnet:
Niet: U kunt u via een advocaat in orde laten stellen.
Wel: U kunt uw zaak via een advocaat laten regelen.
(Dat zijn voor mij twee verschillende betekenissen.)
speurwerk
vnw: onderzoek, research
Na wat opzoekingswerk te hebben gedaan in verschillende motorzaken blijkt dat deze vesten in Belgie nog niet te verkrijgen zijn. (motorforum)
onderzoek, opsporing, nasporing
meestal met ww.: opzoeking(en) doen
vnw: opzoekingen doen: opsporing, research, onderzoek
Van Dale 1995 (in Belg.)
DS2015: standaardtaal
ook samenstelling opzoekingswerk; vrttaal.net + Van Dale 1995 (in Belg.) onderzoekswerk, research
Ik heb in den dikke van Dale wat opzoeking gedaan of het woord standaard Nederlands is of niet.
Vooraleer een lemma in te voeren is het best een beetje opzoekingswerk te doen. Zo vermijden we SN, dubbels en nog van dat.
onderzoek, opsporing, nasporing
meestal met ww.: opzoeking(en) doen
vnw: opzoekingen doen: opsporing, research, onderzoek
Van Dale 1995 (in Belg.)
DS2015: standaardtaal
ook samenstelling opzoekingswerk; vrttaal.net + Van Dale 1995 (in Belg.) onderzoekswerk, research
Ik heb in den dikke van Dale wat opzoeking gedaan of het woord standaard Nederlands is of niet.
Vooraleer een lemma in te voeren is het best een beetje opzoekingswerk te doen. Zo vermijden we SN, dubbels en nog van dat.
aanzetten (v.e. toestel)
vnw: een elektrisch toestel aanzetten
Typisch Vlaams: de tv opzetten: de tv aanzetten: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
DS2015: geen standaardtaal
Zet de tv eens op, het nieuws gaat beginnen.
Kunt gij nu niet eens studeren zonder altijd die radio op te zetten?
Ik ken dat uit de domotica en immotica, en dan moet ik zeggen nee, je kan daarmee geen lichten dimmen, rolluiken dichtdoen, en de koffiezet opzetten. (ecobouwers.be)
De verwarming ’s nachts opzetten is dus geen goed idee. Je kan ze wel even opzetten om de koude te breken (vrt.be)
Waarom je die waterkoker nooit een tweede keer mag opzetten. (demorgen.be)
> andere betekenis van opzetten
opzegging(speriode), ontslag, opzegtermijn
vnw:
-zijn opzeg geven: ontslag nemen
-iemand zijn opzeg geven: iemand ontslaan of de huur opzeggen
-zijn opzeg krijgen: zijn ontslag krijgen
Van Dale 2018: BE, niet algemeen
vgl. opzegperiode; opzegvergoeding
Mijn lief heeft gisteren haren opzeg gekregen.
Na de gas- en elektriciteitsmarkt is nu ook de telecomsector volop in beweging. Sinds de invoering van de nieuwe telecomwet, waardoor je al na zes maanden kan opstappen bij je operator zonder opzeg te betalen.
opzegging(speriode), ontslag, opzegtermijn
vnw:
-zijn opzeg geven: ontslag nemen
-iemand zijn opzeg geven: iemand ontslaan of de huur opzeggen
-zijn opzeg krijgen: zijn ontslag krijgen
Van Dale 2018: BE, niet algemeen
Mijn lief heeft gisteren haren opzeg gekregen.
Na de gas- en elektriciteitsmarkt is nu ook de telecomsector volop in beweging. Sinds de invoering van de nieuwe telecomwet, waardoor je al na zes maanden kan opstappen bij je operator zonder opzeg te betalen.
nota aangaande politieke voorstellen die meerdere beleidsterreinen omvat
De federale onderhandelaars hebben zich over de ‘supernota’ van Bart De Wever gebogen. (Nieuwsblad)
Supernota’ wordt niet gesmaakt bij coalitiepartners, De Wever moet gas terug nemen. (Gazet van Antwerpen)
De beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd, het indexeren van nettolonen, meer nachtwerk en minder macht voor de vakbonden. De voorstellen uit de ‘supernota’ van formateur Bart De Wever komen uit het centrumrechtse boekje, maar Vooruit mist evenwicht en duidelijkheid over een bijdrage van vermogens. (De Tijd)
het terugdraaien of uitkleden van verworven arbeidsrechten
NL: de sociale afbraak
Ze gaan voor een drooglegging van onze sociale zekerheid, afbouw van onze arbeidsbescherming en hollen het sociaal overleg uit. (ABVV)
‘ De perfide strategie past in de sluipende drooglegging van sociale zekerheid’, waarschuwt ACV-woordvoerder David Vanbellinghen. (DS)
We zijn ondertussen al wat gewend nu er een duidelijke polarisering merkbaar is tussen de extremen en tussen de progressieve en conservatieve partijen. Maar wat N-VA vandaag presenteert is niet gewoon, maar wel extreem. Ze pleit in niet mis te verstane woorden voor een drooglegging van onze Sociale Zekerheid, voor een afbouw van onze arbeidsbescherming en het uithollen van het collectief sociaal overleg. (Sampol.be
op het moment zelf
znwb: eigenste: De superl. van eigen; thans vooral in de spreekt, steeds in verb. met een bep. lidw. of aanw. vnw.: zelfde.
Ik besefte dat op dit eigenste moment het afschuwelijkste gebeurde en, al kon ik er niets van zien, toch keerde ik mij ontdaan van het venster, BRULEZ 1950, 98.
vgl. eigenste, op dit ~ ogenblik
Waar ik het met u over wil hebben nu we hier aangekomen zijn: een mens krijgt zijn leeftijd op het eigenste moment dat die geleefde tijd voorbij is. (frederikhautain.com)
Vraag dan om een supervisor te spreken of/en leg op het eigenste moment klacht neer bij de ombudspersoon van de luchthaven. (transgender.be)
Ge moet het er van pakken op het eigenste moment / ik laat m’n broek zakken v’r wie d’r anders over denkt. (Katastroof)
vnw: (bnl.) vergunning om op de openbare weg een voertuig te leren besturen, voorafgaand aan het rijbewijs
znwb: M. betr. t. het verkeersreglement: vergunning tot het leren besturen van een motorvoertuig op de openbare weg gedurende een bep. periode (één jaar of zes maanden), voorafgaand aan het verkrijgen van een rijbewijs; ook: document waarin de genoemde vergunning is vervat.
De scholing via de leervergunning, het voorlopig rijbewijs model 1 en model 2 worden afgeschaft. (OpenJustice.be)
Ik heb een vraagje, indien je leervergunning verlopen is, en je nog steeds niet geslaagd bent voor het examen, moet je dan overstappen op een ander model of theorie opnieuw doen ofzo? (gratisrijbewijsonline-forum.be – 2005)
Na een geslaagd theoretisch rijexamen is het tijd om de koe bij de horens te vatten en rijervaring op te doen met een voorlopig rijbewijs of leervergunning. (jongverzekerd.be – 2023)
een wetsontwerp indienen
znwb: (een verslag, een wetsontwerp e.d.) indienen
Intussen kan of wil federaal minister François Bellot (MR) geen wetsontwerp neerleggen om rechtszekerheid te creëren over de vliegroutes. (knack.be)
Ik heb onlangs bij de regering een wetsontwerp neergelegd dat precies deze problematiek regelen zal. (senate.be)
In de Kamer is op 4 juni 2018 het Wetsontwerp neergelegd tot invoering van het Wetboek van vennootschappen en verenigingen en houdende diverse bepalingen. (casavv.be)
mazoutstoof; kachel op mazout, oliekachel
znwb: Oliekachel, oliehaard, soms bep.: olieconvector; in de standaardt. ook: petroleumkachel.
De oorzaak was een vogelnest dat in de schoorsteen zat. Daardoor was de rook van een mazoutkachel in het huis blijven hangen. (vrt.be)
“Ik woonde met mijn twee dochters, toen vier en zes jaar, in een piepkleine tussenwoning, met een mazoutkachel in de woonkamer" (demorgen.be)
Het onzorgvuldig bijvullen van een mazoutkachel veroorzaakte zaterdagavond in de Brusselsestraat een zware brand. (standaard.be)
vnw: ter sprake brengen, een balletje opgooien
znwb: (Iets) te berde brengen, (over iets) beginnen te spreken; (iets) opwerpen, een balletje opgooien.
Ik zou hier iets willen opsmijten dat nog niet ter sprake gekomen is tijdens heel deze discussie: Wie gaat dat doen? En Wanneer?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
