Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
korte stage, werkervaring om een indruk van het werk te krijgen, syn. kennismakingsstage
NL: proefstage
Dit is een belevingsstage of inleefstage, waarbij je ervaart hoe een zorgkundige dagelijks zorgt draagt voor de zieke mens. (KU Leuven)
De inleefstage binnen het voltijds traject van de Verkorte Educatieve Bachelor Secundair Onderwijs heeft een equivalent van 3 studiepunten. (Artevelde)
De inleefstage omvat 2 dagen of minimaal 14 uur, gespreid over een semester. Dit betreft zowel observatie in de klas alsook deelname schoolbrede activiteiten. (Vives-Zuid.be)
ergens niet over spreken, iets stil houden
NL: mondjes dicht, iets onder de pet houden
Al vele jaren is hierop kritiek: er heerst een “ons kent ons”-sfeertje, men dekt potjes toe en er worden maar weinig tuchtstraffen opgelegd. (Clint.be)
Of is het een laatste krampachtige poging om de stinkende potjes toe te houden? Diep in de put: Optima Globale Estate aan de Tunnelplaats. (Knack)
Sinds mijn kindertijd probeerde ik alle potjes toe te dekken door mezelf aan te passen aan anderen, situaties, de buitenwereld. (Veer Licht)
een bak om bier in te tasten (intasten), gewoonlijk 4×6 flesjes
Van Dale 2015 online: BE
NL: bierkrat
nieuwsblad.be: Record bierbakken stapelen niet gebroken
4nieuws.be: Topvolleyballer Kristof Hoho (KVCR Wara Genk) zat woensdag voor de tweede keer in ‘Blokken’. Toen hij opnieuw de finale speelde, probeerde Ben Crabbé de verticale kloof te dichten met een bierbak. Hoho is 1m96 groot, Ben Crabbé 1m72, maar met een bierbak extra, valt dat niet op…
assortiment, collectie, aanbod, verscheidenheid
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 5
voorbeeld google2014 online:
‘wij bieden een gamma aan’: .BE (>500); .NL (3)
‘wij bieden een gamma van’: .BE (>6.300); .NL (1)
Van Dale 2014 online: een geordende reeks
zie ook keuzegamma, artikelengamma
Onze winkel verkoopt een heel gamma thermometers aan sterk verminderde prijzen.
mavaro.be: Ook bij geperforeerde platen is er een gamma aan mogelijkheden om de balustrade een extra cachet te geven.
samenvoegen, samensmelten
standaardtaal in België
Van Dale 2016 online: BE
DS2015 standaardtaal
SN-NL: fuseren
Frans fusionner
vgl. fusiegemeente
De twee grootste Belgische biermerken zijn gefusioneerd.
We willen onze gemeente niet laten fusioneren met Brussel.
" Dat we ooit met dat bedrijfje zullen fusioneren? Geen sprake van. (standaardtaal in België)" Taaladvies.net
voetpad, trottoir
Typisch Vlaams: purisme, geen alg. Nederlands
Daar stonden ze gewoon op het gaanpad, en enkele mannen zaten erop neer, en voerden onder elkaar een praatje. (Louis Paul Boon, De zwarte hand)
Vervolgens wordt het gaanpad verder aangelegd richting de De Smet de Naeyerlaan. Verwacht wordt om alle voetpaden klaar te hebben tegen medio februari 2020. (blankenberge.be)
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag werd een seinlicht uit de Demerstraat, juist op het gaanpad tegenover «Au Bon Coin» door een legerauto aangereden en verbrijzeld. (hasel.be – 1940)
Over het gaanpad op het gemakske stappend naar huis, da wel (anders dan Kris Van Dijck). (twitter)
raket, vuurpijl, lichtkogel
ook fig.: bv. in de sport: een explosieve inspanning
< Frans: fusée
Van Dale 2016 online: BE niet algemeen
Ze hebben een fusee afgeschoten.
De Jamaïcaan vertrok niet zo flitsend als gewoonlijk en moest al meteen in de achtervolging op Coleman, die als een fusee vertrok. (gva.be)
Dan schoot Yves nog een fusee af en reed solo over de top. De afdaling van de Nieuwe Kwaremont (met Peter, Steven en Lieven opnieuw in het peloton) gebeurde … (bloggen.be)
gebouw, huis
Van Dale 2013 online: gewestelijk
Ex-voetballer Cisse Severeyns zit tegenwoordig in de immo en zei op de 7de Dag: Ze hebben bouwen genoeg daar, dus ik kan daar wel een rol spelen…
Die bouw op de hoek van de straat dat wordt naar ’t schijnt afgebroken.
voetbalterm: doellat, bovenste lat van de goal, dwarslat
Van Dale 2005: gewestelijk
Van Dale 2016: ongemarkeerd
Typisch Vlaams: 7 leeuwen
De penalty was los op de deklat. Brute pech.
soepel buikkorset, zonder baleinen
< Frans
Van Dale:
gai·ne
de; -s
(na 1950) Fr.
1. elastisch buikkorset
zie ook verzamellemma kledij
Mijn grootmoeder droeg vroeger altijd een gaine onder haar kleedjes.
Dat heeft ze te danken aan een stevige bh met kegelvormige cups en een gaine die alles mooi onder controle houdt. (nieuwsblad.be)
de eigen problemen oplossen, zijn eigen rommel opruimen
NL: schoon schip maken
De vraag om meer geld is terecht. En dat is het allang. Het moet er ook komen. Er mag wel tegenoverstaan dat de procureurs ook hun eigen stal uitkuisen. (Nieuwsblad)
Wel, ik denk dat mijnheer De Wever dan het best eerst begint met zijn eigen stal uit te kuisen voor hij andere partijen de les komt spellen. (Vlaams Parlement)
Eerst de stal uitkuisen. Pas dan wil hij denken aan mogelijke coalities. En hij staat sterk, Maingain. Ze hebben hem nodig om meerderheden zonder de PS te vormen. (GVA)
ergens niet over spreken, iets stil houden
NL: iets onder de pet houden
Al vele jaren is hierop kritiek: er heerst een “ons kent ons”-sfeertje, men dekt potjes toe en er worden maar weinig tuchtstraffen opgelegd. (Clint.be)
Of is het een laatste krampachtige poging om de stinkende potjes toe te houden? Diep in de put: Optima Globale Estate aan de Tunnelplaats. (Knack)
Sinds mijn kindertijd probeerde ik alle potjes toe te dekken door mezelf aan te passen aan anderen, situaties, de buitenwereld. (Veer Licht)
achter
uitspraak: klik op het pijltje om het woord te beluisteren
< Middelnederlands: ‘bachten’ < samentrekking van ‘be-’ + grondwoord ‘acht’ + uitgang ‘-en’ (grondwoord ‘acht’ ook in ‘achter’). Analoog als binnen (uit be-in-en), buiten (uit be-uit-en), boven, beneden, etc…
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): voorz. en bijw. Middelnederlands bachten, bacht en nog thans in West-Vlaanderen zeer gewoon, ook zelfstandig voor achterplaats.
In Noord-Nederland ongebruikelijk.
zie ook: Bachten de Kupe, bachten, naar ~
Ga eens kijken bachten het huis of bachten de garage!
> zie andere betekenis van bachten
woedend, uitzinnig, razend
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt):
Van furieus met -(e)lijk. Niet in Middelnederlands woordenboek.
In alle betekenissen sinds lang verouderd.
1. Razend, woedend, uitzinnig; vol woede; op woedende, uitzinnige wijze; ook: op zeer wreede wijze.
2. Zeer krachtig, zeer heftig; op zeer krachtige, heftige wijze; met groote kracht, verwoed.
> gevechtshandelingen, en dan verbonden met ww. als aanvallen, schieten, vechten e.d.
> de beweging, de kracht van den wind, het water e.d.
niet in Van Dale
De burgerij wel wetende dat de heren van de wet vergaderd waren, zo zijn ze bijeen verzameld en furieuselijk naar het stadhuis gelopen waar zij met geweld de schepenkamer openbraken welke in die tijd op de eerste verdieping was van de hallentoren. (Ieper, Westhoek.net)
Oostende 1706: de belegerde geallieerden zijn zeer furieuselijk bij nachte en bij dage gebombardeerd geweest. (28 febr. 1985 – De Plate)
SN/NL: puntkomma (leesteken)
opm.: ‘puntkomma’ wordt ook in VL gebruikt
zie ook punt, dubbelpunt, afkappingsteken, uitroepingsteken; spatiegebruik bij leestekens
As ge ni zeker zijt of dat e kommapunt gepast is, kunde best een gewone komma gebruiken, da valt minder op voor taalverbeteraars.
Gebruik alle interpunctietekens (punt, puntkomma/kommapunt, dubbelepunt, open de haakjes, sluit de haakjes, open de aanhalingstekens, sluit de aanhalingstekens, copyrightteken of -symbool, merkteken of -symbool, plusteken of -symbool, enz.), en ook “nieuwe alinea” en “nieuwe regel” terwijl u dicteert. (speechware.beà
Typografie: er wordt geen spatie geplaatst voor de leestekens dubbelpunt, vraagteken, kommapunt; er wordt één spatie gelaten na een punt. (kzm.be)
Een tekst tot op het laatste kommapunt afwerken geeft mij telkens weer dat rollercoastergevoel. (sofieschrijft.be)
De vertalers permitteren zich bijvoorbeeld om de lange zinnen soms door te knippen en een punt te zetten waar Proust een kommapunt gebruikte. Dat had Proust in het Frans zelf ook gekund, want hij overdrijft soms met zijn kommapunt. (bruzz.be)
vleermuis
Deze bunker is een reservaat voor flieremuizen.
betuttelen
Antwerpse Kempen: betetterd
Zij heeft iemand nodig die haar betettelt.
koppig en nors iemand
ook in Antwerpen
Hij wil niet toegeven, wa ne stroeskop.
liberaal
(zelfst.) de riberalen, de vrijdenkenden
< F. Debrabandere (2010), Brabants etymologisch woordenboek: de herkomst van de woordenschat van Antwerpen, Brussel, Noord-Brabant en Vlaams-Brabant:
riberaal, zn.: liberaal. Ook Vlaams. Door anticipatie van de r uit liberaal.
de riberalen hebben het voorstel afgeketst
Want, inderdaad, het verschil tussen een Tsjeef, een Sos en een Riberaal is altijd en heel z’n leven al flintterdun geweest. (seniorennet.be)
Nu om voort te doen met Diksmuide, dat was eigenlijk een riberaal nestje, en die heren kwamen dikwijls op ’t Reuzenmeulentje en grootvader luisterde daar wel …
liberaal, ruimdenkend
(zelfst.) de riberalen, de vrijdenkenden
< F. Debrabandere (2010), Brabants etymologisch woordenboek: de herkomst van de woordenschat van Antwerpen, Brussel, Noord-Brabant en Vlaams-Brabant:
riberaal, zn.: liberaal. Ook Vlaams. Door anticipatie van de r uit liberaal.
de riberalen hebben het voorstel afgeketst
Want, inderdaad, het verschil tussen een Tsjeef, een Sos en een Riberaal is altijd en heel z’n leven al flintterdun geweest. (seniorennet.be)
Nu om voort te doen met Diksmuide, dat was eigenlijk een riberaal nestje, en die heren kwamen dikwijls op ’t Reuzenmeulentje en grootvader luisterde daar wel …
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
