Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
niet strak zijn
Door de naaister liet ik een nieuwe rits innaaien maar nu beust mijn jas vooraan; ze heeft de herstelling niet goed uitgevoerd.
EHBO-arts
In België wordt de arts gespecialiseerd in de urgentiegeneeskunde “urgentiearts” of “spoedarts” genoemd.
In Nederland heet de arts, werkzaam in de spoedeisende geneeskunde, “SEH-arts KNMG”. (wikipedia) eerste hulp arts
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
zie ook verzamellemma geneeskunde
" Een mug-team bestaat bijna altijd uit een urgentiearts en een urgentieverpleegkundige." (invaliditeit.be)
afkorting van Eerste Hulp Bij Ongevallen
SN-NL: Eerste Hulp bij Ongelukken
Eerstehulpverlening door leken, bij slachtoffers met ademhalingsstoornissen, stoornissen van het bewustzijn en bij shock. Daarnaast kunnen ze wonden, warmte- en koudeletsels, vergiftigingen en elektriciteitsletsels bij slachtoffers behandelen in afwachting van professionele hulpverleners of het slachtoffer doorverwijzen naar de huisdokter of naar de spoed.
Op ieder grootschalig evenement staat er een EHBO-stand van het Rode Kruis.
Voor een cursus EHBO kunt ge u inschrijven bij het Rode Kruis.
vies
Woordenboek de Nederlandsche Taal: bemokkelen
Vroeger, en thans nog in Zuid-Nederland, in den zin van ”bevuilen, besmeuren, beklijsteren” (De Bo (1873)
provincie Antwerpen: bekeuzeld
Het bloesje dat ik wilde kopen was bemokkeld, iemand was vergeten een sjaaltje aan te doen vooraleer te passen.
dennenappel
zie ook mastentop
Die kinnekes gaan met de school in de herfst altijd proppe rapen om mee te knutselen.
comité, commissie, raad, vereniging
vnw: (het, -en) comité, bestuur
gwnt: o. (-en), (Zuidn.) comité
Omstreeks 11 november 1934 werd in Nossegem het Comiteit ‘Gedenkteken’ opgericht, onder het voorzitterschap van gemeenteraadslid Edmond de Pauw. (onroerenderfgoed.be)
Het is voor het Comiteit een aanmoedigend verschijnsel te bestatigen dat zijn werking van jaar tot jaar meer gewaardeerd en begrepen wordt. (historischekranten.be)
De andere leden van ’t comiteit te Bornem hadden geen van al tijd om er een conferentie bij te wonen over verzorging van de tuberculosen! (wo1bornem.be)
In Kortrijk, de geboorteplaats van de pianist, werd reeds in 1907 via de comiteit André Devaere werk gemaakt van het ondersteunen van de jonge virtuoos. (muzikaalerfgoed.be)
dennenappel, proppe
vnw: dennenappel, sparappel
Van Dale 2013 online: gewestelijk
uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker (of het puzzelstukje) om het woord te beluisteren
Ga eens wat mastentoppen rapen om de stoof aan te steken.
Gooit nog es wa mastentoppen op ’t kampvuur, da knettert goed!
Die dennenbomen lieten mastentoppen vallen, die door de bewoners werden opgeraapt om hun kachel aan te steken. (pnws.be)
“Ooit was er naast de kathedraal zelfs een speciale markt met alleen maar hout, bezems en ‘mastentoppen’ voor in de kachel. " (demorgen.be)
plots, ineens, halsoverkop
Hij paarde staal omvaar.
(paarde→ van paren)
Hij viel plots achterover.
najaar, herfst, derde seizoen van het jaar
zie ook bamis
jaarlijks maak ik in ‘t achterjaar ook een likeur met sleepruimen (vlaamshobbybrouwforum.be)
Wat ezelsbruggetjes om te onthouden dat de klok in de nacht van zaterdag op zondag om 03.00 uur toch écht een uur teruggaat: In het voorjaar gaat de klok een uur vooruit. In het najaar (het achterjaar) gaat de klok een uur achteruit. (hln.be)
Elk jaar kweekten Irma en Gustaaf een varkentje dat in het achterjaar werd geslacht, meestal de zondag van Oostende-kermis (eerste zondag van oktober). (archief.oostende.be)
najaar, achterjaar
uitspraak: boamestaat
zie ook bamis
In de boamestaat worden de gewassen binnen gehaald.
StomaVlaanderen met steun van Kom op tegen Kanker in samenwerking met Horeca Vlaanderen, Unizo, Comeos en NSZ bieden u een toiletpas aan die een hulp mag zijn bij lekkage of andere dringende problemen. Op vertoon van de toiletpas wordt u zeer discreet toegang verleend tot de sanitaire installaties. (stoma-actief.be)
google2018: .BE (>2.640) ; .NL (>399)
Patiënten met een chronische darmaandoening krijgen nog te vaak het deksel op de neus wanneer ze in winkels of horecazaken toelating vragen om naar het toilet te gaan. Nochtans bestaat er al zo’n 30 jaar een ‘toiletpas’ die dat allemaal makkelijker zou moeten maken. (vrt.be)
‘Mag ik u beleefd vragen, om dringende medische redenen ten gevolge van een niet besmettelijke aandoening, uw toilet te mogen gebruiken? Dank u.’ Dat staat er te lezen op de toiletpas die StomaVlaanderen met de steun van UNIZO, Horeca Vlaanderen, Comeos en het NSZ lanceerde. (unizo.be)
De toiletpas geeft stomadragers een gevoel van veiligheid, wat hen toelaat om actief deel te nemen aan de samenleving. Hij wordt uitgereikt op basis van een aanvraagformulier dat de huisarts invult. (fnbv.be)
vnw: blaar, bobbel, vochtblaas
Van Dale: blein
< 1287 ‘blaar, puist’ ~ Oudengels blegen, grondbetekenis ‘zwellen’
1. bleintje
met bloed belopen striem
a lange blaar
b niet algemeen blaar
zie ook verzamellemma geneeskunde
Toen mijn vinger geklemd geraakte, kwam er een ‘bleine’ op.
“Ik was medic van dienst. Van onderkoeling tot bleinen" (hbvl.be)
Zes jonge twintigers organiseren met hun actie ‘Een Blein voor Welzijn’ een wandeltocht voor het goede doel. (standaard.be)
Ze was bovendien ook een beetje geblesseerd door een blein aan haar hand, maar ik denk niet dat die blessure veel invloed heeft gehad op haar spel. (demorgen.be)
Leuvenaars bedwongen Mont Ventoux al lopend: “Twee bleinen en een dikke voet.” (hln.be)
> andere betekenis van blein
vnw: blaar, bobbel
Van Dale: blein
< 1287 ‘blaar, puist’ ~ Oudengels blegen, grondbetekenis ‘zwellen’
1. bleintje
met bloed belopen striem
a lange blaar
b niet algemeen blaar
zie ook verzamellemma geneeskunde
Toen mijn vinger geklemd geraakte, kwam er een ‘bleine’ op.
“Ik was medic van dienst. Van onderkoeling tot bleinen" (hbvl.be)
Zes jonge twintigers organiseren met hun actie ‘Een Blein voor Welzijn’ een wandeltocht voor het goede doel. (standaard.be)
Ze was bovendien ook een beetje geblesseerd door een blein aan haar hand, maar ik denk niet dat die blessure veel invloed heeft gehad op haar spel. (demorgen.be)
Leuvenaars bedwongen Mont Ventoux al lopend: “Twee bleinen en een dikke voet.” (hln.be)
> andere betekenis van blein
een klap, een oorveeg, ababbel, oplawaai, opdonder
Noordoosten van de Kempen: saluatie
Zuidwesten van de Kempen: sallewase, saluase
zie synoniemen bij safflet
Ik kreeg me daar een saluatie tegen mijn oren!
loon, wedde, salaris
< Frans: quinzième
zie voor overzicht bij quinzaine
Za kregt ni veul keziejem. Ze krijgt niet veel loon; ze verdient niet veel.
een periode van twee weken, fortnight
Larousse “quinzaine, nom féminin:
période de deux semaines consacrée à une activité: La quinzaine du blanc; Salaire de deux semaines.”
Een periode van twee weken of het salaris dat voor die periode betaald wordt, op de quinzième (vijftiende dag) kreeg men dus zijn pree. Dit woord werd waarschijnlijk overgenomen door Vlaamse werklie die seizoensarbeid deden in Wallonië of Frankrijk. Het werd vervlaamst tot kezeem, kezem, quinziem, kazeem, keziejem en waarschijnlijk nog heel wat meer varianten.
Van Dale vermeldt “kazeem” of “kazem”:
1) verouderd wekelijkse of veertiendaagse betaaldag van werknemers
vormvariant kazem
2) uitbetaald loon
Dus ook in Nederland was deze Franse (zij het vervormde) term ooit gangbaar.
Een quinzaine is een veertiendaagse verhandelingsperiode op de Brusselse doorlopende markt die reeds enige tijd werd afgeschaft waardoor nu alles contant wordt afgerekend. (encyclo.nl)
scheldwoord voor ref
“‘Kutref’ is " (standaard.be 31 dec. 2020)
“En dat is geen hands/penalty? Duwt de bal gewoon weg met arm. Kutref/VAR” (voetbalflitsen.be 22 jan. 2021)
“Een superefficiënt Willebroek, dat onverdiend won, een kutref die 2 flagrante penaltyfouten wou zien, een FCD dat na de 0-1 meer ..” (iendracht.be 4 okt. 2005)
“Kakt omhoog kutref. #GALCLU8” (Twitter)
scheldwoord voor ref
“‘Kutref’ is " (standaard.be 31 dec. 2020)
“En dat is geen hands/penalty? Duwt de bal gewoon weg met arm. Kutref/VAR” (voetbalflitsen.be 22 jan. 2021)
“Een superefficiënt Willebroek, dat onverdiend won, een kutref die 2 flagrante penaltyfouten wou zien, een FCD dat na de 0-1 meer ..” (iendracht.be 4 okt. 2005)
“Kakt omhoog kutref. #GALCLU8” (Twitter)
scheldwoord voor ref
“‘Kutref’ is " (standaard.be 31 dec. 2020)
“En dat is geen hands/penalty? Duwt de bal gewoon weg met arm. Kutref/VAR” (voetbalflitsen.be 22 jan. 2021)
“Een superefficiënt Willebroek, dat onverdiend won, een kutref die 2 flagrante penaltyfouten wou zien, een FCD dat na de 0-1 meer ..” (iendracht.be 4 okt. 2005)
“Kakt omhoog kutref. #GALCLU8” (Twitter)
scheldwoord voor ref
“‘Kutref’ is " (standaard.be 31 dec. 2020)
“En dat is geen hands/penalty? Duwt de bal gewoon weg met arm. Kutref/VAR” (voetbalflitsen.be 22 jan. 2021)
“Een superefficiënt Willebroek, dat onverdiend won, een kutref die 2 flagrante penaltyfouten wou zien, een FCD dat na de 0-1 meer ..” (iendracht.be 4 okt. 2005)
“Kakt omhoog kutref. #GALCLU8” (Twitter)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
