Wijzigingen door Georges Grootjans

verwaterde merknamen

(verzamellemma)

In het Vlaams zijn, net als in het Nederlands, veel merknamen verwaterd geworden, t.t.z. de merknamen worden door de gebruikers als soortnaam gebruikt en niet meer vanzelfsprekend als merknaam beschouwd. Veel van deze verwaterde merknamen komen ook voor in het Nederlands, maar er bestaan er ook redelijk wat die alleen in het Vlaams, niet in het Nederlands voorkomen.

DISCLAIMER: Het Vlaams woordenboek registreert typische woorden en taalgebruik zoals die in Vlaanderen gangbaar zijn. Als een merknaam als verwaterde merknaam in de Vlaamse taal gebruikt wordt, zal het Vlaams woordenboek dit taalgebruik als lemma opnemen. Dit houdt uitdrukkelijk geen miskenning in van de rechten van de merknaamhouder. Als het Vlaams woordenboek op de hoogte is van een verwaterde merknaam zal dit expliciet vermeld worden met de uitdrukking ‘x is een verwaterde merknaam van X®’ en zal dit lemma in onderstaande lijst opgenomen worden. Een verwaterde merknaam waarvan het Vlaams woordenboek niet op de hoogte is, zal per kerende op eenvoudig verzoek van de merknaamhouder als verwaterde merknaam behandeld worden.

Hier geven we een overzicht van deze ‘Vlaamse’ verwaterde merknamen:

baxter: baxter is een verwaterde merknaam van Baxter®
baxtervoeding: baxter is een verwaterde merknaam van Baxter®
bic: bic is een verwaterde merknaam van Bic®
(wordt vooral in historisch Brabant gebruikt, en ondervindt daar de laatste jaren stevige competitie van de stylo – de Brabantse expansie, wete wel!)
brik: brik is een verwaterde merknaam van Tetra Brik®
bulex: bulex is een verwaterde merknaam van Bulex®
cécémel: cécémel is een verwaterde merknaam van Cécémel®
chiclet
clark
claxon
Colson-bandje
cracot
damarreke (niet algemeen)
delco
frigoliet
frisco (de Nederlandse ‘ijsco’ is óók een verwaterde merknaam)
gillette
gyproc: gyproc is een verwaterde merknaam van Gyproc®
gyprocplaat: gyproc is een verwaterde merknaam van Gyproc®
isomo (de Nederlandse ‘tempex’ is óók een verwaterde merknaam)
kodak
kwakkerspap (niet algemeen)
k-way
landroover
looza (niet algemeen)
millecroquettes
orangina
oxo (verouder(en)d)
passe-vite
tarmac
tensoplast
thermos
tippex
velcro
velpon
velux
white spirit
zipblokske
zwanworstje

Er bestaan ook vermerkte waternamen:
bolleke (algemeen gebruikte term voor een (bolvormig) glas De Koninck-bier, die in 2019 de officiële merknaam geworden is)

Daarnaast zijn sommige merknamen zodanig sterk verwaterd dat ze zelfs vertaald zijn:
rotswol – NL/EN: rockwool

Daarnaast komen er natuurlijk in het Nederlands ook tal van verwaterde merknamen voor die in het Vlaams helemaal niet verwaterd of zelfs helemaal niet gekend zijn. We geven enkele voorbeelden:
berichtjes sturen/sms’en – NL: appen (merknaam van WhatsApp; uitspraak: eppen)
bruiswater – NL: spa rood (merknaam van Spa-water)
cuttermes – NL: stanleymes (merknaam van Stanley Works-messen; uitspraak: stenleymes)
engelse sleutel – NL: bahco (merknaam van Bahco-gerief)
microgolf – NL: magnetron (merknaam van Philips-microgolfovens)
orangeade – NL: ranja (merknaam van Ranja-limonade)
theelichtje – NL: waxine(lichtje) (merknaam van Verkade-theelichtjes)

bijzitten

(ww. zat bij, heeft bijgezeten)

bij iemand zitten of gaan zitten

Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen

vgl. bijzetten, zich ~

bijzitten

(ww. zat bij, heeft bijgezeten)

bij iemand zitten of gaan zitten

Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen

vgl. bijzetten

bijzetten, zich ~

(ww. zette bij, bijgezet)

vnw: zich bijzetten: erbij komen zitten

Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 1

vgl. bijzitten

bijzetten, zich ~

(ww. zette bij, bijgezet)

vnw: zich bijzetten: erbij komen zitten

Typisch Vlaams: Geen Algmeen Nederlands; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 1

vgl. bijzitten