Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
NL: met voorbedachte rade.
Met voorbedachten rade of voorbedachtheid is een begrip uit het strafrecht. Deze term wordt gebruikt wanneer een persoon, voordat hij of zij een strafbaar feit pleegde, de gelegenheid had om zich over dit strafbaar feit te bezinnen, maar deze vervolgens toch pleegt (bron, Wiki)
vnw: opzet
-met voorbedachtheid: met voorbedachten rade
Hij zal terecht staan voor “slagen en verwondingen met arbeidsongeschiktheid tot gevolg en voorbedachtheid”. (VRT-Tekst)
(pejoratief) afgeroomde melk; eventueel ook melk waar water is aan toegevoegd
vnw:
•afgeroomde melk
•met water aangelengde melk
< gevloten melk < vlieten = de roomlaag scheiden van de melk (Hugo Ryckeboer; zie meer in de reacties)
Fluitjesmelk heet in Nederland taptemelk. Voor fluitjesbier bestaat geen equivalent want ze kennen daar geen ander bier ;)
Vlierbessen
Om je hoest te stillen neem je best een slok zelfgemaakte vlindersirope.
zelfstandig en gespecialiseerd werkend onderdeel van een organisatie (dikwijls overheid)
Van Dale 2016 online: BE
In Nederland: unit.
Overige SN-betekenissen: zie Van Dale.
cel vermiste personen, cel Interne Milieuzorg, Cel Algemene Beleidscoördinatie, cel wetenschapscommunicatie, antiwitwascel, antiterreurcel, evenementencel, crisiscel, cel vermiste personen, …
Maar ook bv. erfgoedcel, plaatselijke organisatie die het erfgoed ter plaatse bewaakt.
N.B.‘Cel’ heeft in NL vaak een geheimzinnige en/of negatieve betekenis: een cel van de geheime dienst, een terroristische cel.
De autoriteiten hebben de hulp ingeschakeld van de Cel Vermiste Personen in ons land, ze werken samen met een internationaal team van experts.
Erfgoedcel Mechelen laat iedereen die erfgoed koestert samenwerken zodat er een netwerk van erfgoedzorgers ontstaat in onze regio.
standaard.be: Op het niveau van de kabinetten Binnenlandse Zaken en Justitie wordt een cel opgericht rond de aanpak van antisemitisme.
minfin.fgov.be: Bevoegdheid van de Cel verrekenprijzen…
DeMorgen.be: Topman antiwitwascel: “Politiek laat fraudeurs hun gang gaan”
eigenlijk verlieren, maar ook gepakt en eventueel gestraft worden
De Paul heeft verloren met zijn weddingschap. Hij hangt eraan voor nen bak bier!
Die gast met zijnen BMW hangt eraan! Ze hebben hem just geflitst.
> andere betekenis van aanhangen, er ~
aanhoudend, rinkaaneen
uitspraak:
ook aaneivende
Antwerpen: aanaawende
Dat licht gaat aanaavende uit en aan. ’k denk dat de lamp kapot aan ’t gaan is.
Hij/zij raapt geen stro van de aarde.
Hij/zij doet niets. Wordt gebruikt voor iemand die zeer lui is en eerder profiteert van de anderen.
Hij is zeer lui en ropt gin stroa van d’eirde.
bloedworst met rozijnen, pens
Ik heb gisteren zoete beuling met gebakken appeltjes gegeten.
veto.be: Gevangenissen kunnen in principe worden opgedeeld in twee groepen, namelijk strafhuizen en arresthuizen. In een arresthuis verblijven gedetineerden die nog niet berecht zijn maar in voorlopige hechtenis zitten. Een strafhuis herbergt personen die veroordeeld zijn tot een gevangenisstraf.
Op de website van de overheid: Bezoek aan tafel – Blok strafhuis: en dan de tabel van de bezoekuren.
(Bargoens) weggaan, weglopen
Ook wel met ww. “zijn” of (minder algemeen) “stikken”.
Van iemand die er plots niet meer is, zei men “hij is rip en de bie” (vgl. ribbedebie)
“De bie steken: snel de vlucht nemen, snel wegloopen.” bij Cornelissen-Vervliet (Antwerpen en Kempen), Lievevrouw-Coopman (Gent), Debrabandere (Kortrijk)
De bie steken zou volgens De Bo (1973) komen van:
“Den bijs steken, de bijze steken, en hier of daar ook den bies steken, de bieze steken, en zelfs de bie stelten, driftig aan ’t loopen gaan gelijk eene koe die de bremzen (fr. taons) hoort ronken, snel vluchten, aan ’t bijzen gaan. De koe stak den bijs in de weide.”
Jallen: zie reactie
Jal de bie, jong! (maak dat ge weg komt)
In een ik en een gij (op een ik en een gij) was zij de bie. (weg, foetsie)
De bie stikken. (hard weglopen)
aardappelpuree
.jpg)
Voorbeelden:
Moeder wou vanavond platte patatten klaarmaken, maar de aardappelen zijn op.
Platte patatten, witte vis, prei en tuinkruidensaus staat vanavond op de menu.
> zie ook: patatten, platte ~
ijstaart in de vorm van een lam met een vulling van frambozencoulis. Wanneer de kop van het lam wordt afgesneden, vloeit het bloed (grenadine, frambozencoulis e. d.)
zie ijslam
Het bloedend lammeke is een traditioneel dessert op communiefeesten.
In een traditionele ijslam zit een siroop van rode bessen. Als je het hoofd van het lam er dan afsnijdt, lijkt het alsof er bloed uit komt. "We merken dat vooral jongens kiezen voor een “bloedend” lam, maar het is ook mogelijk om de siroop eruit te laten", legt Leen uit. (vrt.be 20-04-2022)
werkterrein, bouwterrein, bouwwerf, werf, wegenwerken, werkzaamheden, het werk
“Het gebruik van het meervoud werken voor werk van kleinere omvang, bijvoorbeeld aan de weg, is standaardtaal in België.
In Nederland wordt het meervoud werken alleen gebruikt als het om grote infrastructuurwerken gaat.” (Taaladvies.net)
DS2015 standaardtaal
Van Dale: werken
leenvertaling van Frans travaux
1. BE werk-, bouwterrein; vb. verboden op het werk te komen
2. BE; in ’t meervoud werk in uitvoering
= (bouw)werkzaamheden
vgl. ringwerken
De controleur der werken controleert het werk in uitvoering op de werken.
Er zijn werken aan het kruispunt van de Stationsstraat, het is er omlegging.
“De schilderwerken verlopen moeizaam, waardoor de opruimingswerken nog niet aan de orde zijn. (Taaladvies.net)
opmerking, aanmerking (is vaak negatief)
Van Dale 2016 online: BE
Taaladdvies.net: Bemerking wordt in België zowel voor aanmerking als voor opmerking gebruikt, maar het is ook daar geen standaardtaal.
wnt: Zoowel in vroeger eeuwen als ook in later tijd een gewoon woord; in de laatste jaren vaak beschouwd als germanisme en daarom afgekeurd. In de jongere, en thans meestal veroordeelde opvatting. Opmerking, en soms aanmerking (zie de bo 1873).
Welcke woorden my een sneedige bemerckinge indachtigh maken, poirters, Mask. 305 ed. 1688.
DS2015 standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 6
< Duits: Bemerkung
zie ook: randbemerking
Op het einde van de vergadering vroeg de voorzitter of er nog bemerkingen waren.
Ik wil bij het standpunt van de Taalunie hierboven toch wel een aantal bemerkingen maken, o.a.: Als iedereen het in VL gebruikt, waarom is het dan geen standaardtaal in België?
Als er over dit lemma nog bemerkingen zouden zijn, dan kunt ge die kwijt bij de reacties hieronder.
zachtjes aantikken
ook in Antwerpen
vgl. tits: tik
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
‘Modern lemma: titsen
bedr. en onz. zw. ww. Onomatopee. Thans alleen in Zuid-Nederl.
Aanraken, beroeren.
“Een peerd titsen met de zweep” De Bo (1873).
Iets titsen aan of tegen; iets in aanraking brengen met.
“Het klare persel van witte Rhijndruiven …; frisch is zijn aanraking; als men er zijn tong eens tegen titst’ ritst de koele fijnheid er van, al tot in het dorstig hart". Timmermans (1923).’
Hij was zachtjes met zijn trouwring tegen een glas aan ’t titsen om zo een nieuwe te bestellen.
> andere betekenis van titsen
met veel bochten, kronkelig
Dat baantje loopt krinkeldewinkel door de velden.
vroege markt
bv.:
In Lier aan het station: de groentemarkt
In Oostende: de vismijn
vnw: vroegmarkt: vroege markt
Van Dale 2017 online: BE
Mijn grootmoeder en ik gingen vroeger naar de vroegmarkt, groenten en fruit halen.
Voor handelaars in groenten en fruit, die hun waren aanbieden op de vroegmarkt, is het afzien. Ze halen de helft minder omzet, want er komen maar weinig klanten met deze kou. (vtm.be)
agentschap, makelaar
komt heel veel voor in benamingen voor immobilien- en verzekeringskantoren
zie ook immobiliënkantoor
AGENCE COUCKE B.V.B.A. verzekeringsmakelaar
Agence Depoorter, uw vastgoedkantoor aan de belgische kust, wij doen vehuringen, beheer, en verkoop.
new wave danser uit de jaren ’80
type dans: met hun bovenlijf naar de grond gebogen en zwaaiende armen alsof ze crawl willen zwemmen
Vijf frank zoekers kunt ge herkennen aan de typische dansbewegingen op de new wave muziek (vb. muziek van The Cure) uit de jaren ’80.
zenuwen
wordt gezegd als men iemand zodanig ergert, dat hij geprikkeld reageert
Van Dale: (Belgisch-Nederlands, niet algemeen) dat werkt op mijn systeem
ik word er zenuwachtig, geprikkeld van
zie ook: systeem, op iemands ~ werken,
webbe, er de ~ van krijgen
zie ook verzamellemma geneeskunde
Stopt is met zeuren, da werkt op mijn systeem.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
