nthn

Engelse leenwoorden met korte a

(uitspraak)

De Noord-Nederlandse uitspraak van Engelse leenwoorden met een korte a, is een van de meest hardnekkige vormen van taalonderdanigheid van Vlaamse zogenaamde standaardtaalsprekers. Voor de overgrote meerderheid van de Vlamingen klinkt dit heel taalvreemd en toch houden bv. veel Vlaamse nieuwslezers zich koppig aan deze uitspraak.

Een van de argumenten is dat deze uitspraak standaardtaal is. Nochtans geeft Van Dale aan de Vlamingen zonder problemen permissie om de standaard Belgisch-Nederlandse uitspraak te hanteren:
ca·ra·van: kɛrəvɛn/, in België ook: /kɑrɑvɑn/ (opm: zeker ook /kɑrəvɑn/ in VL)
flat: /flɛt/, in België ook: /flɑt/
enz.

Een ander argument is dat door de N-NL uitspraak de Engelse origine van het woord meer gerespecteerd wordt. Dat valt te betwijfelen, Engels:
flat: /flăt/
caravan: /kăr′ə-văn/
tram: /trăm/

Het grappige is dat sommige journalisten het zelf niet kunnen aanhouden:
Overlaatst hoorde ik er een over ‘de /kɛrəvɛn/ op de /kɑmpɪŋ/’ waarbij hij de N-NL en de VL uitspraak mixte.
En daarstraks hoorde ik op het nieuws over de ‘teksshift’, terwijl taks ontleend is aan het Fr. taxe en volgens VD gewoon als ‘taks’ uitgesproken moet worden.

Zo’n toestanden leiden tot taalschizofrenie.

Hieronder een oplijsting van de klassiekers. Diegene die er de langste zin mee kan vormen wint een prijs :)

Ook talloze andere woorden die zowel in Nederland als in België (al dan niet in dezelfde betekenis) worden gebruikt, worden anders uitgesproken, zie daarvoor het lemma Vlaamse uitspraak.

tas

(de ~ (v.), ~sen)

kop, voor bijvoorbeeld koffie
zie koffietas

Een tas koffie

in VL heeft ‘kop’ uitsluitend de betekenissen vermeld onder kop

zakske

(het ~, ~s)

NL: tasje

West-Vlaams: zaks(t)je

Vlaamse geslachten

(lijst)

Hier kunnen woorden alfabetisch opgelijst worden die:
- in het Vlaams een ander geslacht hebben dan in het SN
- waar er binnen Vlaanderen verschillen zijn in het gebruik van het geslacht
- waar er discussie is over het geslacht … der engelen ;) (engelen, het geslacht der ~)

account: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
afval: m. in de provincie Antwerpen
album: m. in de provincie Antwerpen
aperitief: m. in Vlaanderen; o. in SN
asfalt: m. in Vlaanderen; o. in SN
atelier: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
(auto)bus: v. in de provincie Antwerpen, m. in W.-/O.-Vlaanderen
beton: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
blog: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
boek: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
bos: m. in W.-/O.-Vlaanderen; o. in SN
broodrooster: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
bureau: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
cadeau: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
café: m. in Vlaanderen; o. in SN (ook VL)
casino: m. in Vlaanderen; o. in SN (zie ook Vlaamse uitspraak)
cement: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
combo: v. in Vlaanderen; o. in Nederland
defilé: m. in VL (den defilé); o. in SN-NL
deken: o. in Vlaanderen, v. in Antwerpen; m./v. in Nederland
deksel: o. in Vlaanderen; m. in Nederland
dessert: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
diner: m. in Vlaanderen; o. in SN
doolhof: m. in Vlaanderen; o. in SN
dossier: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
dok: v. in Antwerpen en de Kempen; m. in Mechelen en in Oost-Vlaanderen
eigendom: m. in Vlaanderen; o. in SN
filter: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
frituur: o. en v. in Vlaanderen; v. in SN
getuigenis: ANW: O. of v.; in VL v.
gilet: m. in Vlaanderen, v. in Antwerpen-stad; o. in SN
hof: m. in Vlaanderen; o. in SN
home: m. in Vlaanderen; o. in Schoon Vlaams
ID: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
kaart: m. in West-Vlaanderen, v. in de rest van Vlaanderen; m./v. in SN
kast: v. in Vlaanderen; m. in Nederland
kader: de in Vlaanderen, het in Nederland (zie Van Dale)
kapsalon: Algemeen Nederlands Woordenboek: “Lidwoord, de. Lidwoord, het ((vooral) in België, soms)”
kat: v. in Vlaanderen (kater en kattin zijn respectievelijk m. en v.); m. in Nederland
kleur: o. in Vlaanderen; m./v. in SN
koffer: o. in de provincie Antwerpen; elders m.
kroost: m. in Vlaanderen; o. in Nederland; m./v./o. in SN
lek: m. in de provincie Antwerpen; o. in Nederland
matras: In het Nederlands is matras van oorsprong een de-woord. Tegenwoordig komt matras, met name in Nederland, ook als het-woord voor. In België wordt matras voornamelijk als de-woord gebruikt; in Nederland is zowel de matras als het matras gangbaar. (taaladvies.net)
menu: m. in Vlaanderen; o. in SN
nest: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
omslag: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
order: o. in Vlaanderen (raar: m.); m./v./o. in SN
orkaan: o. in Antwerpen; v. in de Antwerpse Kempen; m. in SN (zie reacties)
proza: v. in Vlaanderen; o. in SN
punt (leesteken): o. in Vlaanderen; m./v. in Nederland
rit: v. in Vlaanderen, m. in SN
schilderij: v. in Antwerpen, o. in de Kempen; o. in Nederland
salon: o. in Vlaanderen, m. in SN (bv. ook kapsalon)
t-shirt: m. in Vlaanderen, ook v. in de Kempen; o. in Nederland
techniek: ZN v.; VL: m.
tennis: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
terras: v./m. in W.-/O.-Vlaanderen; o. in SN
thuis: m. in Vlaanderen; o. in Nederland
trottoir: m. in Vlaanderen; o. in SN
venster: v. in Vlaanderen; o. in SN
villa: v. in Vlaanderen; m./v. in SN
voetbal (en andere balsporten): m. in Vlaanderen; o. in Nederland
zand: m. in Limburg; o. in SN

vaantje, naar de ~s zijn

(uitdr.)

onherroepelijk verloren zijn, naar de bliksem, naar de haaien, om zeep zijn

kapot gaan, zijn, maken: Belgisch-Nederlands volgens het referentiebestand van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie

koarebleumke, volgens hoehel zijn er dubbel zoveel resultaten voor “muziek aanzetten” als voor “muziek opzetten” in NL, en ook veel meer voor “muziek uitzetten” dan voor “muziek afzetten”.

Platen kunt ge trouwens ook op-, en af-, -zetten.

Volgens mij kunt ge al die dingen in VL ook “aansteken” (maar “afsteken” of “uitsteken” worden, denk ik, niet echt gezegd).

GV denk ik, hond, van den ~ zijn is dat alleszins ook.

Ik ken het volgens mij voornamelijk van een opeenvolging, “’t is van den hond gescheten en van de … ge…”, maar ik kom er maar niet op waardat die … voor staan. Zo goed ken ik het dus misschien toch niet.

Ik dacht dat het eigenlijk hetzelfste was als het andere lemma van bende, maar misschien slaat het hier eerder op een familiale ‘bende’, waarmee volgens mij meestal kinderen/kinders worden bedoeld. Ik heb alleszins al veel kaartjes gehad met “zonnige groetjes van die en die en de bende” e.d.m..

Ik hoop van harte dat ze het in NL niet ook over “de stends van de zon” o.i.d. hebben.

Engels idem: take the wheel.