Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
vnw: (veroud.) bedevaart
Van Dale 2017 online: BE; verouderd: processie, bedevaart
zie ook andere betekenis van begankenis
Begankenis naar Hagelberg – De Standaard
… september begint in het landelijke Eksaarde een eeuwenoude activiteit die negen dagen duurt: de begankenis naar de Wonderbare Kruisen. (kerknet.be)
Jaarlijks is er op de drie eerste vrijdagen van de maand maart de begankenis naar het Heilig Kruis. (hakendover.be)
Vroeger was er jaarlijks een begankenis naar de kapel van Westdoorn op 1 mei en 7 november. (gva.be)
Men hield begankenissen naar de kerk en naar de Sint-Rochuskapel en beloofde jaarlijks op kermis- dinsdag een mis in de parochiekerk te laten doen (hetlandvanaalst.be)
Bosbegankenis, de vroegere bedevaart in Buggenhout, moet komend weekend weer groot volksfeest worden (vrt.be)
vnw: noteer dat: merk op dat
Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981): (Iets) opmerken
Noteer dat er momenteel geen staatsbedrijven zijn zoals gedefinieerd in de wet van 22 Mei 2003. (belgium.be)
Noteer dat de zwarte balk het verschil tussen eens en oneens vat, en dat die balk dus de publieke opinie samenvat. (vrt.be)
Bij de analyse valt voorts te noteren dat Antwerp als landskampioen zijn plaats in de G5 ook in de kijkcijfers heeft ingenomen. (demorgen.be)
Ik verneem dat er hier en daar wordt genoteerd dat mensen weer met beide voeten op de grond staan. Mij zou het vooral plezieren mocht dat het geval zijn met de sportredacteuren van Radio 1, waardoor die zich weer als radiomakers gaan gedragen en niet als een stelletje oververhitte supporters. (standaard.be)
vnw: noteer dat, merk op dat
Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981): (Iets) opmerken
Noteer dat er momenteel geen staatsbedrijven zijn zoals gedefinieerd in de wet van 22 Mei 2003. (belgium.be)
Noteer dat de zwarte balk het verschil tussen eens en oneens vat, en dat die balk dus de publieke opinie samenvat. (vrt.be)
Bij de analyse valt voorts te noteren dat Antwerp als landskampioen zijn plaats in de G5 ook in de kijkcijfers heeft ingenomen. (demorgen.be)
Ik verneem dat er hier en daar wordt genoteerd dat mensen weer met beide voeten op de grond staan. Mij zou het vooral plezieren mocht dat het geval zijn met de sportredacteuren van Radio 1, waardoor die zich weer als radiomakers gaan gedragen en niet als een stelletje oververhitte supporters. (standaard.be)
Het oude werkwoord ‘garen’ voor ‘verzamelen’ is in het Nederlands
alleen gebruikelijk in bijzondere stijl. In Frans-Vlaanderen is het een neu-
traal en zeer gebruikelijk woord.
Me goan goan erpels garen – We gaan aardappelen rapen
vnw: notendop
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
Dan kraken ze de noten en verwijderen ze de notenschelp. Het vruchtvlees wordt apart gehouden en dubbel gecontroleerd op onreinheden. (monnikenheide-spectrum.be)
We kozen ervoor een extract te nemen uit het oude logo. Het mooie ontluikende kiempje dat uit de notenschelp groeit, spreekt tot de verbeelding (de-okkernoot.be)
Ze verzamelden heel voorzichtig de zaadjes en bewaarden ze in lege notenschelpen met vochtig mos. (middelkerke.be)
solfège, les in muziekschrift
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 7
NL: notenschrift
Muziek spelen zonder notenleer: is het mogelijk? (blog.vandemoer.be)
Nooit notenleer gevolgd, toch een symfonie geschreven (standaard.be)
“We zijn allemaal muzikaal geschoold, iedereen heeft notenleer gevolgd”, vertelt Myriam. (knack.be)
Op zaterdag is het net ietsje lastiger voor mij: Kobe heeft notenleer van half negen tot half tien, en dat piekt. (witch.be)
notenboom, ook het hout van de notenboom
vnw:
•notenboom
•notenhout
Van Dale 2013 online: somt bij -aar (niet algemeen) een reeks op: appelaar, kerselaar, mispelaar, perelaar, pruimelaar, rozelaar
Van Dale 2013 online: (notenhout) Belgisch-Nederlands
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Een notelaar naast de mesthoop zou de vliegen verjagen.
Rondom de notelaren op het gazon bevinden zich het woonhuis, de twee schuren en een cichorei-ast (standaard.be)
De notelaars, ze nijgen. Vol zilver en vol goud;. Ze zwichten en ze zwijgen. Ze worden stilaan oud. (De notelaars – René de Clercq)
De beste raspen nu met een notelaren heft, voor een extra stoer en degelijk uiterlijk gecombineerd met de gekende Microplane-topkwaliteit. (culina.be)
notitieschriftje, ook notaboekske
meestal klein zakformaat (vroeger stijl zakagenda, tegenwoordig vaak atomaschriftjes)
vnw: aantekenboekje, notitieboekje
Van Dale 2017 online: BE
zie ook nota
De journalist gebruikte tijdens het interview een atomaschriftje als notaboekje.
Het oude werkwoord ‘garen’ voor ‘verzamelen’ is in het Nederlands
alleen gebruikelijk in bijzondere stijl. In Frans-Vlaanderen is het een neu-
traal en zeer gebruikelijk woord.
Me goan goan erpels gaden – We gaan aardappelen rapen
om een werkwoord in de tweede persoon enkelvoud te zetten wordt in Limburg het persoonlijk voornaamwoord ‘du’ teruggebracht tot ‘te’ dat direct aan de stam geplakt wordt, in vragende zin is dit bijna standaard
Voorbeeld: bis du (ben je) wordt dan biste
Este opsjuuts biste ouch weer sjnel vaerdig
Als je opschiet ben je ook weer gauw klaar.
Ich höb et neet good versjtange, wat zagste?
Ik heb het niet goed verstaan, wat zei je?
Es diene miensj sjtörf sjteiste der es vrouw gans allein veur.
Als je man sterft sta je er als vrouw helemaal alleen voor.
raam
vgl. rute
Als er iemand meerijdt die in m’n door de zon opgewarmde auto stapt, moet ik dikwijls vragen de ruiten toe te doen als ze airco willen (autoforum.be)
als je van een hoest al wakker wordt, zou ik de ruiten toedoen… of je huis beter isoleren. (beyondgaming.be)
Honderden bijen sluiten koppel acht uur lang op in eigen huis: “Linda, doe de ruiten dicht!” (hln.be)
Als de ruit in de badkamer open staat komt er geen geur meer van achter de zekeringkast. als de ruit dicht is komt weer een tocht van achter de kast. (livios.be)
neologisme dat ten tijde van de semi-lockdown tijdens de coronacrisis geïntroduceerd is: een noodzakelijke verplaatsing die toegestaan is
antoniem: niet-essentiële verplaatsing
google2020: .NL (78 meestal mbt .BE)
zie ook verzamellemma corona
Een dringende verhuizing wordt beschouwd als een essentiële verplaatsing (vlaanderen.be)
Volgende verplaatsingen worden beschouwd als een essentiële verplaatsing:
•professionele reizen
•co-ouderschapsregelingen
•hulp bieden aan een kwetsbaar persoon die in het buitenland woont
•een begrafenis bijwonen binnen de familie
•iemand binnen je gezin ophalen op een luchthaven in een van onze buurlanden
•je dieren verzorgen die zich in het buitenland bevinden
•…
(crisiscentrum.be)
Jean: Ik moet efkes een essentiële verplaatsing doen.
Gerda: Naar waar gaat ge?
Jean: Naar ’t wc. En ’t is dringend.
neologisme dat ten tijde van de semi-lockdown tijdens de coronacrisis geïntroduceerd is: een niet noodzakelijke verplaatsing
antoniem: essentiële verplaatsing
google2020: .NL (22 alle mbt .BE)
zie ook verzamellemma corona
Wegpolitie stuurde al tweeduizend voertuigen terug op autosnelwegen bij niet-essentiële verplaatsing (standaard.be)
“Afval wegdoen? Dat is een niet-essentiële verplaatsing”, mopjes van “De coach” uit “Iedereen beroemd” zijn terug (vrt.be)
Een interventieploeg van de lokale politie Bilzen – Hoeselt – Riemst om vier uur deze ochtend een boete moeten uitschrijven voor een 30-jarige vrouw die een niet-essentiële verplaatsing maakte. De vrouw uit Lanaken gaf toe op weg te zijn naar Hoeselt…om de liefde te gaan bedrijven. Ze vond dit wel een essentiële verplaatsing, gezien de “hoge nood” ten gevolge van de lockdown light. (tvl.be)
Vermijd toeristische locaties en rijd er zeker niet met je wagen naartoe. Zo vermijd je een boete wegens niet-essentiële verplaatsing. (olen.be)
Volgende verplaatsingen worden beschouwd als niet-essentiële verplaatsingen:
•toerisme
•vrije tijd
•inkopen doen
•tanken
•een kennis bezoeken
•een familielid in het buitenland bezoeken
•…
(crisiscentrum.be)
vnw: over, betreffende, aangaande
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
Algemene omzendbrief nopens de wegsignalisatie – Deel III Wegmarkeringen (wegenenverkeer.be)
Gemeenschappelijk advies nopens de toepassing van de lasertherapie.(tvgg.be)
Enige beschouwingen nopens de rechtspositie van het personeel van het gesubsidieerd vrij onderwijs. (vub.be)
Bij deze gelegenheid roept Unesco op tot de ratificatie van het Verdrag nopens de bestrijding van discriminatie in het onderwijs (unesco-vlaanderen.be)
Verslag nopens de verdeling van de schade ingevolge arbeidsongevallen of ongevallen op de arbeidsweg. (vrt.be)
Het zwaaide daarvoor met het ‘Verdrag nopens de voorrechten en immuniteiten van de Verenigde Naties’ uit 1946. (demorgen.be)
Als het even kan, mag de onzekerheid nopens de naam van de nieuwe Belgische kampioen wat langer duren. (standaard.be)
vnw: notitieblok, schrijfblok, blocnote
zie ook nota
Met een fototoestel en een notablok bracht Arp verslag uit van de demonstraties van de Alliantie D19-21 (demorgen.be)
Dagelijks noteerde Patrick Van Hecke al wat hij meemaakte in een minuscuul notablok. (standaard.be)
Deze e-mailclient bevat een volledige desktop information manager: e-mail, kalender, contactmanager, takenlijst, dagboek en notablok. (knack.be)
Dit notablokje is op elk blad gepersonaliseerd met uw naam en logo. Het karton onderaan het notablokje is zwart, wat een mooi contrast geeft met de witte … (ateliermaurice.be)
notitie, aantekening; dienstorder
Van Dale:
(leenbet. <Fr. note)
(Belgisch-Nederlands, niet algemeen) aantekening, notitie
1.a korte mededeling
synoniem: opmerking, noot
vgl. dienstnota; nota`s nemen; notaboekje, cursusnota; notablok
nota nemen, nota’s nemen, nota pakken, nota’s pakken: aantekeningen of notities nemen
Een nota van de directie.
Telefoneren, nota’s nemen, documenten bekijken, de agenda raadplegen én aanvullen, e-mails lezen en beantwoorden … het kan allemaal met de nieuwe XX.
Hetgeen dat ik altijd doe is tijdens vergaderingen nota’s pakken. Zo weet ik achteraf tenminste wat er gezegd is geworden.
We moesten geen nota’s nemen, zei de docent. Het stond allemaal in de cursus. En ’t was waar, hij las ze gewoon hardop voor. Zo gaf die les.
Tegenwoordig pakken de studenten nota’s rechtstreeks op hun laptop of tablet. Of ze zitten op feesboek, dat zou ook kunnen…
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.